T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü
Sayı: 63665751/100/3867242. 24/7/2015
Konu: Genel Sağlık Sigortası Tescil İşlemleri
GENEL YAZI
5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin (g) bendi kapsamında zorunlu genel sağlık sigortası uygulamaları hakkında Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca gerçekleştirilen gelir testleri ile Kurumumuzca gerçekleştirilen genel sağlık sigortası tescil işlemlerine ilişkin Genel Müdürlüğümüze iletilen bazı sorunlarla ilgili yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.
1) Gelir Testi Sonuçlarının Değerlendirilmesi
a) 6552 Sayılı Kanun Gereği 11/9/2014 Tarihinden Sonra İlk Defa Gelir Testine Başvuranlardan Geliri "Asgari Ücretin İki Katından Fazla (g-3)" Bildirilenler
6552 sayılı Kanunun 57 nci maddesi ile 5510 sayılı Kanuna geçici 53 üncü madde eklenmiş olup söz konusu maddede “60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortası tescili yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan bu maddenin yayımını takip eden aybaşından itibaren altı ay içerisinde gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri yapılan gelir testi sonucuna göre tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilir. " hükmü yer almaktadır.
Yukarıda anılan bu hüküm doğrultusunda; 11/9/2014 tarihinden önce 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında zorunlu genel sağlık sigortası tescili yapıldığı halde gelir testine hiç başvurmayanlardan ilk defa 11/9/2014 tarihi ile 30/9/2015 tarihleri arasında gelir testine müracaat eden ve gelir testi sonucu asgari ücretin iki katından fazla (g-3) olduğu tespit edilen kişilerin; genel sağlık sigortası tescili, gelir testi sonucuna göre tescil başlangıç tarihinden itibaren güncellenecek ve belirlenen gelir seviyesine göre primleri tahakkuk ettirilecektir.
Örnek: 4/8/2013 tarihinde Kanunun 60/(g) bendi kapsamında zorunlu genel sağlık sigortalısı olan (A) kişisinin, 10/2/2015 tarihinde ilk defa gelir testi yaptırmak için başvuruda bulunduğu, vakıf tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde aile içerisinde kişi başına düşen gelirin 60/(G-3) gelir seviyesinde tespit edildiği varsayıldığında, “Gelir Testine Müracaat Bildirim Tebligatı” formu tebliğ edilip edilmediğine bakılmaksızın kişiye ait tescil kaydı, tescil başlangıç tarihi olan 4/8/2013 tarihinden itibaren 60/(G-3) gelir seviyesine göre güncellenecektir.
Benzer şekilde, Kanunun 60/(g) bendi kapsamındaki ilk tescil tarihi 11/9/2014 tarihi öncesi olan kişilerin daha sonra sigortalı olması nedeniyle gelir testi yaptırmaksızın 60/(g) bendi kapsamındaki tescili sonlandırılanların, 11/9/2014 tarihi sonrası yeniden 60/(g) bendi kapsamında sigortalı olmaları ve gelir testine son müracaat tarihi olan 30/9/2015 tarihine kadar gelir testi yaptırmaları halinde kendilerine “Gelir Testine Müracaat Bildirim Tebligatı” formu tebliğ edilse dahi (2012/2 sayılı Genelgede yer alan 1 ve 6 aylık süreler dikkate alınmaksızın) gelir testi sonuçları ilk tescil tarihinden itibaren uygulanacaktır.
Diğer taraftan, Kanunun 60/(g) bendi kapsamındaki ilk tescil tarihi 11/9/2014 tarihi sonrası olan kişiler için ise 2012/2 sayılı Genelgenin 7.3.1. "Tescil İşlemleri" kısmında yer alan hükümler doğrultusunda işlem yapılacaktır.
Örnek: 4/8/2013 tarihinde Kanunun 60/(g) bendi kapsamında zorunlu genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilen ve hiç gelir testine gitmeyen sigortalı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak işe başlamış ve 60/(g) bendi kapsamındaki genel sağlık sigortası tescili sonlandırılmıştır. Sigortalının Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılığının ve sağlık yardımlarından faydalanma hakkının sona ermesi nedeniyle 60/(g) bendi kapsamında 5/5/2015 tarihinde yeniden tescili gerçekleştirilmiştir. Kendisine 6/6/2015 tarihinde “Gelir Testine Müracaat Bildirim Tebligatı” formu tebliğ edilen sigortalının bu tarihten sonra 30/9/2015 tarihine kadar gelir testine müracaat etmesi ve aile içerisinde kişi başına düşen gelirinin 60/(g-1) sonuçlanması halinde (2012/2 sayılı Genelgede yer alan 1 ve 6 aylık süreler dikkate alınmaksızın) kişiye ait 4/8/2013 ve 5/5/2015 tarihli tescilleri bu gelir seviyesi üzerinden güncellenecektir.
b) 11/9/2014 Tarihinden Önce Gelir Testine Başvuranlardan Geliri "Asgari Ücretin İki Katından Fazla (g-3)" Bildirilenler
2012/2 sayılı Genelgenin 7.3.1. "Tescil İşlemleri" kısmı; "Kendisine “Gelir testine müracaat bildirimi” (Ek:1) tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvuranlardan; geliri asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilenler, Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının iki katı üzerinden gelir testinin sonuçlandığı tarih itibariyle gelir değişikliği, sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezi tarafından “GSS Tescil ve Aktivasyon Programı” nda yer alan “GSS 60/g Türk Vatandaşı” menüsünden güncellenecek," hükmü yer almaktadır.
2012/2 sayılı Genelgede yer alan düzenleme gereği; 11/9/2014 tarihinden önce gelir testine müracaat eden kişilerin gelir testi sonucu 60/(g-3) olduğu tespit edilmesi halinde genel sağlık sigortası tescili, gelir testi sonuç tarihinden itibaren güncellenecektir.
Örnek: 3/4/2012 tarihinde Kanunun 60/(g) bendi kapsamında zorunlu genel sağlık sigortalısı olan (B) kişisinin, 10/7/2014 tarihinde ilk defa gelir testi yaptırmak için başvuruda bulunduğu, vakıf tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde 18/7/2014 tarihinde 60/ (G-3) tespit edildiği varsayıldığında, “Gelir Testine Müracaat Bildirim Tebligatı” formu tebliğ edilmemiş veya tebliğ edilmekle birlikte bir aylık süre içinde sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına müracaat etmiş olduğu anlaşılan (B) kişisine ait tescil kaydı tescil başlangıç tarihi olan 3/4/2012 tarihinden gelir testinin sonuçlandığı tarihten bir gün öncesi olan 17/7/2014 tarihine kadar 60/(G-2); gelir testinin sonuçlandığı 18/7/2014 tarihinden itibaren 60/(G-3) gelir seviyesine göre güncellenecektir.
c) 1/1/2012 öncesi 60/(g) Tescil Kayıtlarının Güncellenmesi
1/1/2012 tarihine kadar 18 yaş altındaki çocuklarından dolayı tescil işlemi başlatılmış olanlar hariç olmak üzere Kanunun 60/(g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olmak için Kuruma veya istisnai durumlar nedeniyle sağlık hizmet sunucusuna müracaat eden ve “Genel Sağlık Sigortası Talep Formu” (EK-4/B)’ye istinaden Kanunun 60/(g) bendi kapsamında zorunlu genel sağlık sigortası tescili olan ve gelir testine hiç başvurmayanlardan ilk defa 11/9/2014 tarihi ile 30/9/2015 tarihleri arasında gelir testine müracaat eden vatandaşlarımızın;
- Gelir testi sonucu asgari ücretin 1/3’ünün altında olduğu tespit edilenlerin (c-1), 1/1/2012 öncesi tescil kayıtları iptal edilecek olup, 1/1/2012 tarihi itibariyle Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında,
- Gelir testi sonucu asgari ücretin 1/3’inden fazla olduğu (g-1/2/3) tespit edilenlerin ise ilk tescil tarihinden itibaren gelir testi sonucuna göre,
Genel sağlık sigortası tescilleri güncellenecektir.
2) 18 Yaşın Altında Kısmi Süreli Çalışan Çocukların Genel Sağlık Sigortalılığı
5510 sayılı Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince; 4857 sayılı Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışanlar 1/1/2012 tarihinden itibaren eksik günlerini 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi veya (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortası primi ödeyerek 30 güne tamamlamakta olup, bunların genel sağlık sigortalılığı hakkında yapılacak işlemler 2012/2 sayılı Genelgede belirtilmiştir.
Bununla birlikte; 2012/2 sayılı Genelgenin “10.1- Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında çalışanların genel sağlık sigortalılığı” kısmında;
- Sosyal güvenlik destek primine tabi olanlar,
- Kanunun 5 inci maddesi kapsamındaki sigortalılar,
- Ay içinde birden fazla işyerinde çalışıp toplam çalışma süresini 30 güne tamamlayanlar
- Kamu idarelerinde 657 sayılı Kanununun 4 üncü maddesinin (B) ve (C) bentlerine tabi çalışanlar,
- 4857 sayılı Kanuna tabi çalışmakla birlikte 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklarda çalışanlar için sandıklar Kuruma devredilinceye kadar,
Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrasının uygulanmayacağı, talimatlandırılmıştır.
Diğer taraftan, Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliği’nin 11 inci maddesinin on üçüncü fıkrasında; Genelgede sayılanlara ilave olarak; Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olmakla birlikte;
- Kanunları gereği gelir ve aylık alma hakları devam edenler,
- 18 yaşından küçük çocuklar hakkında,
Kanunun 88 inci maddesinin 4 üncü fıkrasının uygulanmayacağı, bu kişilerin genel sağlık sigortalılıkları tabi oldukları statü üzerinden değerlendirileceği,
hükmü yer almaktadır.
Yönetmelik ile getirilen bu hüküm gereği; 18 yaşından küçük çocukların Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 18/4/2014 tarihinden sonraki eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini Kanunun 60/(c-1) veya (g) bendi kapsamında 30 güne tamamlamayacaklardır.
Örnek: 2/8/2000 doğumlu olan (C) kişisi kısmi süreli iş sözleşmesi ile 1/2/2014 tarihinden itibaren (X) firmasında sigortalı olarak çalışmaya başlamış ve “6 kodu ile” Şubat ayında 18 gün, Mart ayında 15 gün, Nisan ayında 10 gün çalıştığı bildirilmiştir. Sigortalı (C)’nin durumu Yönetmeliğin yayım tarihi olan 18/4/2014 tarihi öncesi ve sonrasına göre değişiklik gösterecektir.
Buna göre;
-Şubat ayından kalan 12 güne, Mart ayından kalan 15 güne ait genel sağlık sigortası primlerini Kanunun 60/(g) bendi kapsamında tamamlayacaktır. İlgilinin kısmi süreli 60/(g) tescili Yönetmeliğin yayım tarihi olan 18/4/2014 tarihi itibariyle sonlandırılacak olup, Nisan ayına ilişkin kalan 8 günlük genel sağlık sigortası primlerini Kanunun 60/(g) bendi kapsamında tamamlayacaktır.
- 18/4/2014 tarihinden sonra ise 18 yaşını dolduracağı tarihe kadar ay içerisinde 30 günden az çalışmalarından dolayı eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini Kanunun 60/(g) bendi kapsamında tamamlamayacaktır.
3) 60/(g) Tescillerinde Eşlerin Durumu
5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin dördüncü fıkrası; “Birinci fıkranın (d) ve (g) bentlerinin uygulanmasında evli olanlar için, eşlerden hangisinin bu maddeye göre genel sağlık sigortalısı, hangisinin bakmakla yükümlü olunan kişi olacağının tespiti kendi tercihlerine bırakılır. Diğer bentler gereği eşlerin her ikisinin de genel sağlık sigortalılık şartlarının oluşması halinde her ikisi de ayrı ayrı genel sağlık sigortalısı sayılır.” hükmü yer almaktadır.
Anılan madde uyarınca; Kanunun 60/(g) bendi kapsamında tescili gerçekleştirilecek eşlerden hangisinin genel sağlık sigortalısı, hangisinin sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olacağı kişilerin tercihine bırakılmıştır.
Kanunun 60/(g) bendi kapsamında tescil işlemleri re’sen sistem tarafından gerçekleştirilmiş olan kişilerin vefat etmeleri halinde ve gelir testi yapılmamış olması şartıyla sağ kalan eşin talebi halinde gerçekleştirilen tescil işlemleri tescil başlangıç tarihi, evliliğin daha sonra gerçekleşmiş olması halinde ise evlilik tarihi itibariyle değiştirilebilecektir.
Benzer şekilde, 5510 sayılı Kanun veya bu Kanundan önce yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir veya aylık alan kişiler için aylık bağlanma tarihinden sonra geçmişe yönelik 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında tescil açılması halinde eşlerin talebine göre gerçekleştirilen tescil işlemleri tescil başlangıç tarihi, evliliğin daha sonra gerçekleşmiş olması halinde ise evlilik tarihi itibariyle değiştirilebilecektir.
Örnek: Bayan (B) ile evli olan Bay (A), 1/1/2015 tarihinde 60/(g) kapsamında tescil edilmiştir. 10/4/2015 tarihinde vefat etmesi nedeniyle 23/6/2015 tarihinde Bayan (B) kendisinin bu kapsamda tescil edilmesi, eşinin kendisi üzerinden sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olması için Kuruma müracaat etmiştir. İlgilinin talebine istinaden Bay (A)'nın 1/1/2015 tarihinde 60/(g) kapsamındaki genel sağlık sigortası tescili sonlandırılacak, aynı tarih itibariyle Bayan (B) bu kapsamda tescil edilecektir.
Örnek: Kendisine 1/8/2015 tarihinde aylık bağlanan Bay (C)'ye 5/8/2015 tarihinde sistem tarafından geçmişe yönelik 1/5/2014 tarihli 60/(g) kapsamında tescil açılmıştır. 10/8/2015 tarihinde Bay (C)'nin eşi Bayan (D) kendisinin 60/(g) kapsamında sigortalı olması için Kuruma müracaat etmiştir. İlgilinin talebine istinaden Bay (C)'nin 1/5/2014 tarihinde 60/(g) kapsamındaki genel sağlık sigortası tescili sonlandırılacak, aynı tarih itibariyle Bayan (D) bu kapsamda tescil edilecektir.
4) Yurt Dışında Öğrenim Gören Öğrencilerin 60/(g) Tescilleri
Genel sağlık sigortalılığının sona ermesine ilişkin olarak; Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliğinin “Genel sağlık sigortalılığının ve bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünün sona ermesi” başlıklı 10 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ğ) bendinde; “(g) bendinde sayılanların aynı fıkranın diğer bentleri ya da aynı maddenin diğer fıkraları kapsamına girdikleri, başka ülke mevzuatı kapsamında sağlık yardımlarından yararlanmaya hak kazandıkları veya Kanuna göre genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayıldıkları; yurt dışında yaşadığını/öğrenim gördüğünü beyan edenlerin ise yerleşim yeri adresini Adres Kayıt Sisteminde yurt dışı olarak beyan ettikleri veya öğrenim sürelerini gösteren belgelerdeki tarihler esas alınarak yerleşim yerlerini yurt dışına taşıdıkları veya yurt dışında öğrenim görmeye başladıkları tarihten itibaren tabi oldukları bent kapsamındaki genel sağlık sigortalılıklarının sona ereceği”
Yine aynı Yönetmeliğinin geçici 1 inci maddesinde; “Kanunun 92 nci maddesinde genel sağlık sigortasının zorunlu olması nedeniyle Kanunun 61 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında tescil edilenlerden kapsama alındıkları sürelerde yurt dışında ikamet edenlerin genel sağlık sigortalılıklarının bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (ğ) bendine göre sonlandırılacağı, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önceki süreler için ise yurt dışında ikamet edenlerin yurtdışında bulunduklarını öğrenim belgesi, çalışma belgesi, konsolosluktan alınacak belge, pasaport veya Emniyet Genel Müdürlüğünden alınacak yurt dışına gidiş-dönüş tarihlerini gösterir belgelerle Kuruma başvuruda bulunmaları halinde bu belgelerdeki süreler esas alınarak genel sağlık sigortalılıklarının sonlandırılacağı” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda anılan hüküm gereği; yurt dışında öğrenim gören öğrenciler Adres Kayıt Sisteminde yer alan resmi ikametlerini yurt dışına taşımamış olsalar da Kanunun 60/(g) bendi kapsamındaki tescillerinin öğrenim sürelerini gösteren belgeler ile sonlandırılması gerekmektedir.
5) 4/b Borçlularının Eş ve Çocuklarının Talebi Olmaksızın 60/(g) Tescili
2011/39 sayılı Genelgenin “3.11- 4/b kapsamındaki borçlu sigortalıların eş ve çocukları” başlıklı bölümünde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olanlardan, 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcu bulunması ve borçlarını 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirme talebi bulunmaması nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanamayanların, 18 yaş altı çocukları hariç olmak üzere bakmakla yükümlü olduğu kişilerin talepte bulunması halinde, Kanunun 60/(g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacağı", hüküm altına alınarak 4/b kapsamındaki borçlu sigortalıların eş ve çocuklarının 60/(g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olmalarına imkan sağlanmıştır.
Aynı Genelgenin; "4.12- "4/b kapsamındaki borçlu sigortalıların eş ve çocukları" başlıklı bölümünde; yukarıda açıklandığı üzere Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalılığı başlatılanlardan yeniden bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık hizmetlerinden yararlanmaya hak kazandığı tarihten itibaren 60/(g) bendi kapsamındaki genel sağlık sigortalılığının sona erdirileceği, " hükmü yer almaktadır.
Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinin onbirinci fıkrasında, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişilerin talep etmeleri ve gelir testine başvurmaları halinde, bu şartların birlikte gerçekleştiği tarih itibariyle, Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi veya (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılacağı,
Aynı yönetmeliğin; 11 inci maddesinin sekizinci fıkrasında ise, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi iken talepleri üzerine Kanunun 60 ıncı maddesinin durumuna uyan fıkra veya bentlerine göre genel sağlık sigortalısı sayılanların, bakmakla yükümlü olunan kişisi olarak sağlık yardımlarından yararlanma haklarını yeniden kazanmaları ve talep etmeleri halinde, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılacağı hükmü yer almaktadır. 18/4/2014 tarihinden sonra 4/b kapsamındaki borçlu sigortalıların eş ve çocuklarının yanı sıra tüm genel sağlık sigortalılarının Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı alt bendine göre bakmakla yükümlü olduğu kişilere, Kanunun 60/(c-1) veya 60/(g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olabilmek için “Bakmakla yükümlü olunan kişilerden talep edenler için 60/1 (g) talep formu” ile Kurumumuza ve de gelir testi yaptırmak için müracaat etmeleri halinde bu kapsamda genel sağlık sigortalısı olmalarına imkan tanınmıştır.
Kurumumuzdan talebi olmaksızın Kanunun 60/(c-1) yahut (g) bendi kapsamında tescili olan; Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıların eş ve 18 yaş üstü çocuklarının bu kapsamdaki tescillerinin sonlandırma taleplerinin değerlendirilmesinde bu kişilerin sağlık hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadıklarının kontrol edilmesi gerekmekte olup,
- Sağlık yardımlarından faydalanmamış olmaları halinde ilk tescil tarihinden,
- Sağlık yardımlarından faydalanmış olmaları halinde ise en son faydalandıkları ayın sonundan,
itibaren bu kapsamdaki tescillerinin sonlandırılması gerekmektedir.
Kurumumuzdan talebi olmaksızın Kanunun 60/(c-1) bendi yahut (g) bendi kapsamında tescili olan; Kanunun 4/(b) bendi kapsamındaki sigortalıların eş ve 18 yaş üstü çocuklarının sağlık yardımı aldığı tarihte eşlerinden yahut ana veya babalarından sağlık yardımı alma hakları var ise bu kişilerin 60/(c-1) yahut (g) bendi kapsamındaki sigortalılıkları ilk tescil tarihi itibariyle sonlandırılabilecektir.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
İsmail YILMAZ
Genel Müdür V.
Duyurunun aslı için tıklayınız
Sağlık Aktüel - www.saglikaktuel.com