"Dün yediğim kuru fasulye hâlâ midemde" ya da "Ne yesem gaz yapıyor" gibi şikayetler pek çok kişiyi etkiliyor. Diyetisyenler ise gaz sorununa "Dur" demek için en iyi çözümün doğru beslenmek olduğunu söylüyor
Kronik bir hastalık olan irritable bağırsak sendromu (spastik kolon) tedavisinde doğru beslenmek, hastanın hayatını değiştirebiliyor! Bazen, beslenme düzenine bir baharat eklemek, bir çayı kesmek ya da pişirme tekniğini değiştirmek bile yıllardır süren kabızlık ya da gaz şikayetlerinin bitmesini sağlayabiliyor! Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Beslenme ve Diyet Uzmanı Arzu Gökmen; spastik kolon, sinirsel kolit ve spastik kolit hastalarını rahatlatacak beslenme formülleri verdi:
1 AZ VE SIK YİYİN
Sindirim sistemi; bir anda mideye inen çok miktarda yiyeceği sindirmekte zorlanabilir. Bu nedenle yemekler, azar azar ve sık aralıklarla yenmelidir. Öğün sayısını artırarak ve her öğünde alınan besin miktarını azaltarak, sindirim sisteminin düzgün çalışmasına yardımcı olabilirsiniz.
2 ÇOK İYİ ÇİĞNEYİN
Yemeklerinizi iyi çiğneyin. Mekanik sindirimi dişler gerçekleştirdiği için besinleri iyi çiğnemek, hem dişlerimizin hem de sindirim sistemimizin rahat çalışmasını sağlar. Çiğneme süresinin uzun tutulması çok yemeyi de önler.
3 GAZSIZ BESLENİN
Sürekli aşırı gazdan şikayet ediyorsanız, gaz yapan besinleri az tüketin. Baklagiller, lahana, Brüksel lahanası ve bezelye; diğer gıdalara göre daha fazla gaz yapıcı besinlerdir. Kimyon ve zencefil ise gaz gideren baharatlardır.
4 KAHVALTISIZ OLMAZ
Saatler süren kahvaltılar yapmak zorunda değilsiniz ama her sabah kahvaltı yapmalısınız. İki dilim keçi peyniri ve iki dilim tam tahıllı buğday ekmeğiyle karnınızı doyurabilirsiniz. Sade probiyotik yoğurda, tam tahıllı gevrek ve bir avuç çekirdekli siyah üzüm karıştırarak yemek de sağlıklı bir kahvaltı seçeneğidir.
5 EGZERSİZ YAPIN
Hareketsizlik, günümüzün en büyük sorunlarından biri... Bağırsak ve mide sorunu olanlarınsa, diğerlerinden daha fazla harekete ihtiyacı var. Bu yüzden, düzenli fiziksel aktivite yapın. Haftada üç kere 30 dakikalık yürüyüşlerle başlayıp zamanla hem süreyi, hem de tempoyu artırabilirsiniz.
6 SUSUZ KALMAYIN
Her gün 8-10 bardak su alın. Su; hem kabızlığı önlemede çok etkilidir, hem de irritable bağırsak sendromu hastalarında sıklıkla görülen ishal yüzünden oluşan sıvı kaybını önler. Kabızlık görülen hastalarda, dışkının yumuşaması ve kolayca çıkması için bol bol su içmek gerekir.
7 DİYET DEFTERİ TUTUN
Bazı besinler ve besinlerin içinde bulunan katkı maddeleri, gaz ve şişkinlik gibi sindirim şikayetlerini artırabilir. Size dokunan besinleri bulun ve onlardan uzak durun. Mutlaka bir beslenme defteriniz olsun. Bu defterinize yediklerinizi, içtiklerinizi ve sonra sizde oluşan etkilerini kaydedin. Kısa süre sonra size neyin dokunup neyin dokunmadığını tespit edeceksiniz. Bu bilgileri, doktorunuz veya diyetisyeninizle paylaşın.
8 SİNİRLENMEYİN
Stresten ve sigaradan uzak durun. Bağırsaklarımız ikinci beynimizdir ve sinir sisteminin direkt etkilediği organlarımızdandır. Huzurlu bağırsaklar için huzurlu bir kafa gerekir. IBS ile stres arasında inkar edilemeyecek bir ilişki var. Bu yüzden de sizi sinirlendirecek konu ve kişilerder uzak durun!
9 LİF TÜKETİMİNE AĞIRLIK VERİN
Liften zengin besinlerle beslenin. Liften zengin besinlerle beslenmek, birçok kişide gaz ve şişkinlik şikayetlerinin azalmasını sağlıyor. IBS'de sıklıkla görülen kabızlığın giderilmesi için de ciddi lif tüketimi gerekir. Sağlıklı bir insan günde yaklaşık 30 gram lif almalıdır. Bir orta boy domateste 1.5 gram, yarım su bardağı barbunyada 7.3 gram lif vardır. Bir su bardağı brokolideki lif miktarı ise 4.4 gramdır. Her gün iki porsiyon sebze, dört porsiyon meyve tüketimini alışkanlık haline getirin.
10 YAVAŞ YEMEK YİYİN
Yemeklerinizi yerken acele etmeyin. Acele yemek; hem bağırsak şikayetlerinizi artırır hem de kilo almanıza sebep olur. Bu yüzden yemek saatlerinde sakin ve huzurlu ortamlarda olmaya özen gösterin. Ayak üstü atıştırmak yerine sofra düzeninde ailece yemek yiyin.
SİNDİRİMİ KOLAY YEMEKLER YİYEREK ÖNLEMİNİZİ ALIN
Kabızlık, gaz ve şişkinlik gibi sindirim sistemi şikayetleriniz varsa, yapacağınız yemeklerin hafif olması çok önemli. Diyet Uzmanı Arzu Gökmen, hazırlaması kolay ve doyurucu yemek tarifleri verdi...
BAHARATLI EKMEK
Tam buğday veya çavdar ekmeği
1/2 su bardağı sızma zeytinyağı
2-3 diş sarımsak
1 çorba kaşığı pul biber
2 çorba kaşığı kekik
2 çorba kaşığı fesleğen
Çörekotu ve domates
YAPILIŞI: Dövülmüş sarımsak ve zeytinyağını bir kapta karıştırın. Bu karışımı, ekmek dilimlerin üzerine sürün. Daha sonra pul biber, kekik ve fesleğeni serpiştirin. Domates dilimleyip ve çörekotunu ekleyip daha önceden 180 derece ısıtılmış fırında, üstü kızarıncaya kadar pişirin.
KİMYONLU PATLICAN
2 adet patlıcan (Dörde bölünmüş ve tuzlu suda bekletilmiş)
1 büyük soğan
2 adet domates (Rendelenmiş)
2-3 diş sarımsak
Tuz, zeytinyağı, karabiber, kimyon, fesleğen
YAPILIŞI: Patlıcanları tepsiye dizin. Ayrı bir tavada, soğanları kavurun. Sarımsak ve domates katın. Tuz, fesleğen ve kimyonu ilave edip ocaktan alın. Patlıcanların üstünü zeytinyağıyla fırçalayın. Sosu ilave edip ve folyo ile tepsiyi kapatın. 180 derecelik fırıda 20 dakika pişirin.
FESLEĞENLİ SANDVİÇ
2-3 yaprak fesleğen
1-2 dal taze kekik
1 diş sarımsak
2 kaşık zeytinyağı
2 dilim tam tahıllı buğday ekmeği
2 dilim beyaz peynir
Yarım sivribiber
Yarım dolmalık kırmızı biber
3 siyah zeytin
YAPILIŞI: Sarımsağı, dövün, fesleğen ve kekikle birlikte bir kaseye alıp üzerlerine zeytinyağı dökün. Birkaç dakika bekletin. Ekmekleri kızartın. İçine iki ince dilim beyaz peyniri koyup ara sıra biberleri ve zeytinleri yerleştirin. Bunların üzerine fesleğen ve kekikli karışımı yerleştirin.
ISIRGAN SALATASI
1/2 kilo taze ısırgan otu
2 adet kornişon turşu
2 adet taze soğan
1 adet domates
2 diş sarımsak
Sirke
Sızma zeytinyağı
YAPILIŞI: Isırgan otları elinizi dağlamasın diye eldivenle ayıklayın. Bol suda yıkadıktan sonra üzerine tuz döküp hafifçe ovalayın. Diğer malzemelerle birlikte ince ince doğrayın. Servis tabağına aldıktan sonra üzerine sirke ve sızma zeytinyağını karıştırarak dökün.
SALATAYI BIRAKTI ŞİKAYETLERİ BİTTİ
IBS'de birkaç şikayet bir arada olabiliyor mu?
Kesinlikle evet... Spastik kolon ya da IBS; bazen ishal, bazen kabızlık, bazen de gaz şikayetiyle kendini gösterebilir.
Beslenme tarzı bu şikayetlerin azalmasında etkili oluyor mu?
Beslenme ve yaşam şeklindeki değişikliklerle, hastalığın belirtilerini hafifletmek mümkün. Yanlış beslenmeye bağlı olarak, hastanın hayatını altüst eden sindirim sistemi şikayetleri ise tedavi edilmezse ömür boyu sürebilir.
KİŞİYE ÖZEL BESLENME
Her IBS hastasına aynı beslenme programını uygulayabilir mi?
Hayır; beslenme kesinlikle kişiye özel olmalı. Örneğin insanlar salatanın sağlıklı olduğunu düşünür ama salata bazılarında aşırı gaz yapar. Bir hastamız, 50 yıldır salata yiyor ve sağlıklı olduğunu düşünüyordu ama salata yemeyi kestikten sonra tüm gaz şikayetleri bitti.
ESRA TÜZÜN