Çağın hastalığı ‘fibromiyalji’ modern insanı esir aldı! ‘Her tarafım ağrıyor’, ‘sabahları uyanamıyorum’, ‘sürekli yorgunum’ diyenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Ağrılardan ve yorgunluktan kurtulmak istiyorsanız; kar kış demeyin yürüyüş yapın ve katkılı, mayalı gıdalardan uzak durun!
Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Ruhsan Koç; modern insanı esir alan fibromiyalji hastalığıyla ilgili bilgiler verdi:
-Yaşam kalitesini ciddi derecede bozan fibromiyalji; tükenmişlik sendromu, kronik ağrı sendromu ve kronik yorgunluk sendromu olarak tanımlanabilir. Kas romatizması olarak da bilinen fibromiyalji; yaygın vücut ağrıları ve halsizlik ile kendini gösteren bir kronik ağrı sendromudur. En belirgin özelliği yaygın kas ağrılarıdır. Hastaların günlük yaşantılarını olumsuz yönde etkiler ve iş gücü kaybına neden olur.
-Yaygın vücut ağrılarının yanı sıra halsizlik, yorgunluk, isteksizlik, uyku bozukluğu ve dolayısıyla sabah yorgun uyanma ve tutukluk şikayetleri mevcuttur. Sabah yorgun kalkıyorum diyen hasta, gün boyu aynı yorgunluk hissiyle bir şey yapmak istemez.
KADINLARI ESİR ALIYOR
-Görülme sıklığı kadınlarda yüzde 3-4, erkeklerde yüzde 0.5 olarak bildirilmiştir. Hastaların yüzde 70-80 kadarı kadınlardır. Her yaş grubunda görülebildiği gibi, en sık 30-50 yaş grubunda rastlanmaktadır. Bir romatolojik hastalığı olanlar (romatoid artrit), enfeksiyöz bir hastalığı olanlar (viral veya bakteriyel hastalıklar) veya psikiyatrik hastalığı olanlar (majör depresyon) fibromiyalji sendromu açısından risk taşırlar.
-Fibromiyalji sendromunun en tipik belirtisi ağrıdır. Vücudun alt ve/veya üst yarısında ağrılar mevcuttur. Bu hastalarda tipik olarak boyun ve sırt bölgesindeki ağrılara baş ağrısı da eşlik eder. Mide ağrısı, ağrılı adet dönemleri, kabızlık, nefes almada zorlanma hissi, çarpıntı, zaman zaman ellerde uyuşma, gözlerde ve ağızda kuruluk hissi ve depresif semptomlar hastanın şikayetleri arasında yer alır.
SOĞUK HAVALARDA ARTIYOR
-Özellikle soğuk havalarda ve mevsim değişikliklerinde şikayetlerde artış olur. Soğuk havalarda hastaların şikayetlerinde bariz bir şekilde artış gözlenir. Bu dönemlerde hastalarımızın hayat kalitelerinde ve iş gücünde gözle görülür bir azalma olur.
-Soğuk havalarda artan yaygın kas ağrıları, halsizlik, yorgunluk ve isteksizlik şikayetleri için hastalara bu dönemde daha çok egzersiz öneriyoruz. Dengeli beslenmeleri, açık havada bol bol yürüyüş yapmaları başlıca önerilerimiz arasında yer alıyor.
TEDAVİSİ KİŞİYE ÖZEL DÜZENLENMELİ
-Fibromiyalji sendromunun tedavisi için multidisipliner bir program düzenlenmeli. Tek bir standart tedavi yolu yoktur. Bu programın içinde; ilaç tedavisinin yanı sıra, egzersiz, masaj ve fizik tedavi gibi komplementer tedaviler yer almaktadır.
-Hastalarımız yaşam tarzı ve davranış değerlendirilmeleri gibi çok yönlü eğitim programlarına alınabilir. Kişi, fibromiyalji sendromu hakkında bilgilendirilmelidir.
-Egzersiz tedavisi, sıklıkla önerdiğimiz ve hastaların ağrıları yanında günlük yaşam kalitesini de artıran bir tedavi yöntemidir. Kişiye özel fiziksel egzersiz programı düzenlenmeli.
-Hastaların tedaviye yardımcı olması açısından diyetleri yani beslenme alışkanlıkları da yeniden düzenlenmeli. Gerektiğinde psikiyatrik destek verilmeli.
-Ayrıca fizik tedavi programları, myofasiyal ağrılar için kuru iğne tedavisi de başvurulan tedavi yöntemleri arasında yer alır.
-Tedavi; ağrıyı ve yorgunluğu azaltmak, depresif semptomları gidermek ve diğer semptomları en aza indirmek amacıyla düzenlenir. Burada azalmış fiziksel aktivite ve artmış ağrı kısır döngüsünü kırmak amaçlanır.
DEPRESYONLA KARIŞIYOR!
-Fibromiyalji sendromu; ortak şikayetler nedeniyle depresyonla çok sık karıştırılıyor. Uyku bozukluğu, mutsuzluk, hayattan zevk alamama, isteksizlik ve halsizlik; depresyonla en sık karıştırılan bulgulardır. Bunun dışında birtakım iltihaplı romatizmal hastalıklarla da karıştırılabilir. Ancak bu grup hastalıklardan ANA (antinükleer antikor), RF (romatoid faktör) ve eritrosit sedimentasyon hızı gibi laboratuar tetkikleri ile ayırıcı tanıya gidilebilir.
DOKTOR DOKTOR DOLAŞIYORLAR!
-Bu grup hastalar kaynağı tespit edilemeyen ağrı şikayeti ile çok sık doktor değiştirirler ve farklı branş doktorlarına başvururlar. Daha sık operasyon geçirirler. Ancak doğru teşhis edilemediğinde, şikayetler ağrı kesici ilaçlar ile geçiştirildiğinde sorun tam olarak giderilemez. Hastaların şikayetleri kısa bir süre azalmış veya geçmiş gibi gözükse de bir süre sonra tekrarlar. Bu hastalıkta en az 3 ay süre ile vücudun üst ve alt yarısında bulunan birtakım ağrılı tetik noktalarının tespiti ile ve hastanın klinik semptomlarıyla teşhis koymaktayız.
MAYALI VE KATKILI GIDA TETİKLİYOR
Aşağıdaki yiyeceklerin fibromiyaljide ağrıyı tetikleyebileceği tespit edilmiştir:
-Aspartan (doğal tatlandırıcı) içeren yiyecekler
-Hazır dondurulmuş gıdalarda bulunan MSG ( monosodyum glutamat) ve jambon, salam gibi gıdalarda çok fazla bulunan nitratlar gibi gıda koruyucular dahil yiyecek katkıları
-Şeker, furuktoz ve basit karbonhidratlar
-Kafein; çay, kahve, kola ve çikolata
-Maya içeren gıdalar: Bira, şarap, ve salata sosları gibi fermente edilmiş yiyecek ve içecekler, mayalı hamurdan yapılan poğaça, pizza ve ekmekler ayrıca kuru meyveler, hazır meyve suları vb
-Patlıcan, acı biber gibi bazı bitkiler
FİBROMİYALJİYE KARŞI HAFTADA ÜÇ GÜN BALIK YİYİN!
Fibromiyalji hastalarına aşağıdaki gıdalara ağırlık vermesi tavsiye edilebilir:
-Haftada üç gün balık
-Keten tohumu
-Ceviz
-Omega 3 yağ asit takviyesi
-Zeytinyağı tercih etmeliyiz.
- B,C ve D grubu vitaminler takviye olarak alınabilir.
-Karbonhidrat tercih edilecek ise bol tahıllı olanları, kepekli, çavdarlı ekmekleri, bulgur ve kepekli makarnaları tercih etmeliyiz.