Erken emeklilikte yaşa takılanlar diğer adıyla EYT yasası milyonlar tarafından merak ediliyor. EYT erken emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili son haberler gelmeye devam ediyor. Bu bağlamda son Başbakan ve AK Parti'nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Binali Yıldırım'da geçtiğimiz gün EYT ile ilgili bir açıklama yapmıştı. "Emeklilikte yaşa takılanlar için seçimden önce 'biraz sabır' demiştiniz, gelişme var mı?" sorusuna Yıldırım, "İlgili bakanlığımız çalışmalarını yapıyor" yanıtını vermişti. 'İlgili bakanlığımız çalışma yapıyor." Dediği EYT istemi için Finlandiya modelinin düşünüldüğü bildirildi. Peki EYT emeklilikte yaşa takılanlar yasası Meclis'e geldi mi, çıkacak mı? İşte EYT için düşünülen Finlandiya modeli ve tüm detaylar.
EYT Erken Emeklilikte Yaşa takılanlar ile ilgili son dakika gelişmesi yaşandı. AK Parti İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Binali Yıldırım'dan EYT yani Erken Emeklilikte Yaşa takılanlarla ilgili yeni bir açıklama yapıldı. Cuma namazı sonrası konuşan Binali Yıldırım, gazetecilerin emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili sorusunu yanıtladı. "Emeklilikte yaşa takılanlar için seçimden önce 'biraz sabır' demiştiniz, gelişme var mı?" sorusuna ise Yıldırım, "İlgili bakanlığımız çalışmalarını yapıyor" yanıtını verdi. Peki EYT son dakika gelişmeleri nelerdir? EYT seçimden önce Meclis'e gelecek mi? İşte tüm detaylar. 08 Eylül 1999'da emeklilik yasasında değişiklik yapıldı. Bu tarihten önce 18 yaşında işe başlayan bir kadın 20 yılda ve 38 yaşında, erkek ise 25 yılda ve 43 yaşında emekli olabiliyordu.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar için model
Yıldırım'ın işaret ettiği Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda konu üzerinde çalışıldığını belirten uzmanlar, "Finlandiya Modeli" olarak bilinen yöntemle, Emeklilikle Yaşa Takılanlar meselesinin önemli ölçüde çözüme kavuşturulabileceğini ifade ettiler.
Uzmanlar konu hakkında şunları söylediler:
"Yaş şartı düzenlemenin çıktığı 1999 sonrasında yükseldiği için emekli olamayan çalışanların mağduriyetleri ortada. Bu mağduriyetlerin siyasi istismar malzemesi yapıldığı da ortada. Bu konuda çözüm arayışları devam ediyor.
Almanya veya daha çok Finlandiya modeli olarak bilinen model ele alınıyor. Finlandiya ve Almanya'da da emeklilik yaşı 65, 67, buralarda. Bizde ise 2008 sonrası için erkekte 61 kadında 58 yaş şartı bulunuyor.
Finlandiya'da emekliliğine belli bir süre kalanlara, alınacak maaş için her yıl yüzde 2 eksik maaş ödenmesi, yani bu maaştan emekli olunması uygulaması var. Kabul eden hemen emekli oluyor. Emekliliğine iki sene kalan yüzde dört , üç yıl kalan yüzde 6 daha az maaş ile emeklilik söz konusu oluyor. Finlandiya'da Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödemek şartı ile maaşı eski durumuna getirme imkanı da var.
FİNLANDİYA MODELİ NEDİR?
Yıldırım'ın işaret ettiği Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda konu üzerinde çalışıldığını belirten uzmanlar, "Finlandiya Modeli" olarak bilinen yöntemle, Emeklilikle Yaşa Takılanlar meselesinin önemli ölçüde çözüme kavuşturulabileceğini ifade ettiler.
Kısa süresi kalanların sayısı?
Uzmanlar, Türkiye'de emekliliğine 4 yıldan fazla kalan Emeklilikte Yaşa Takılanlar çerçevesindeki vatandaşların sayısının 500 bin civarında olduğunu belirtiyorlar. Uzmanların verdiği bilgilere göre, emekliliğine 4 yıl kalan bir vatandaş, Finlandiya modeli uygulandığı takdirde yüzde 8 oranında az maaşla emeklilik hakkını kazanmış olacak. 3 yıl için ise bu oran yüzde 6 olacak. Emekli maaşı 2 bin lira olması gereken bir vatandaş, Emeklilikte Yaşa Takılanlar İçin Finlandiya Modeli uygulandığında 1880 lira maaş alacak.
BAŞKAN ERDOĞAN EYT İLE İLGİLİ NE DEMİŞTİ?
Başkan Erdoğan'dan EYT yani emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili yeni bir açıklama geldi. Başkan Recep Tayyip Erdoğan, önceki akşam milletvekilleriyle iftarın ardından geceyarısına kadar toplantı yaptı. Toplantıya yeni askerlik sistemi ve EYT tartışmaları damgasını vurdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan yeni askerlik sistemi düzenlemesinin gelecek hafta TBMM gündemine geleceğini belirtirken EYT için de yeniden "olumsuz" mesaj verdi. "Muhalefet bu konuyu sürekli gündemde tutsa da bizim gündemimizde yok. Aksi halde sistemimizi çökertiriz. Biz seçim alacağız diye, popülist politika yapmayacağız. Dünyanın süper ülkesi değiliz. Seçimi alacağız diye millete olmadık sözler veremeyiz. Ama ileride uygun bir zemin bulunursa, böyle kamuoyunda tartışıldığı şekliyle değil de sosyal güvenlikteki dengeleri bozmayacak şekilde bir çalışma yapılabilir."
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, "1 milyon 300 bin EYT'li var, yıllık 10-60 milyar lira bütçe maliyeti olur" dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Mümkün değil bu" ifadesini kullandı.
"Muhalefet partileri EYT'yi istismar etti"
MHP Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Kalaycı katıldığı bir televizyon programında, "EYT, 3600 ek gösterge gibi konuları CHP, İYİ Parti, HDP istismar etti. Belediye seçimleriyle bu sorunlar çözülecekmiş gibi gösterdiler. Bu sorunların çözümü için bizim yaptığımız teklifler var. Bunların çözümü aşama aşama, zamanla olacaktır zaten" açıklamalarında bulundu. EYT hakkında en son Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan özel bir televizyon kanalında soruları yanıtladı. EYT ile ilgili, "EYT'de Demirel bir yanlışın içine düştü. Emeklilik meselesini eleştirmek için muhalefet teşvik ediyor.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) için merakla beklenen son dakika açıklaması geldi. Erken emeklilik için 2019 yerel seçim öncesi EYT yasasının çıkarılmasını bekleyen vatandaşlar için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, "EYT gündemimizde yok" dedi. Kamuoyunun gündemini meşgul eden Emeklilikte Yaşa Takılanlar'ın (EYT) hakkında yapılan son dakika açıklamalar ve yeni gelişmeleri sizlere bu haberimizde aktarmaya devam edeceğiz.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILMAK NE DEMEK?
E-devlet platformunda (turkiye.gov.tr) 4A, 4B veya 4C hizmet dökümünüzdeki bilgilere göre "normal şartlarda ne zaman emekli olurum?" aracı iş gününüzü ve emekli olabileceğiniz yılı gösterir. Söz konusu araçta iş gününüzün emekli olabileceğiniz yaştan önce biteceğini görebilirsiniz. İşte emeklilikte yaşa takılmak buna deniyor. Yani emekli olmak için gerekli asgari iş gününü tamamladıktan sonra yasaya göre emekli olabileceğiniz yaşı beklemeniz gerekiyor.
EYT YASASI KİMLERİ KAPSADI?
Getirilen yaş şartı sadece yeni işe girenleri değil, eski çalışanları da kapsadı.
EYT NEDİR?
08 Eylül 1999'da emeklilik yasasında değişiklik yapıldı. Bu tarihten önce 18 yaşında işe başlayan bir kadın 20 yılda ve 38 yaşında, erkek ise 25 yılda ve 43 yaşında emekli olabiliyordu. 1999 yılında çıkarılan yasa ile emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 oldu. 1999'dan önce işe girmiş olanlar için de kademeli geçiş hükümleri kabul edildi. Buna göre;
Örneğin, 1970 doğumlu olan ve ilk defa 1990 yılında çalışmaya başlayan bir erkek yaş şartı olmasa 25 yıllık sigortalılık süresinin dolduğu 2015 yılında emekli olabilecekken, yaş şartı nedeniyle 52 yaşında, yani 2022 yılında emekli olabiliyor ve emeklilikte yaşa takılıyor.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR İÇİN GENEL DETAYLAR
Emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltiliyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılında çıkartılırken, bir önceki kanunda yer alan kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı da korunmakla birlikte 2048 yılına kadar kademeli bir şekilde yükseltilerek 65'e çıkarıldı. Yani 2036 yılından itibaren emekli olabilme yaşı kademeli olarak yükselecek. Bu artış ile birlikte hem kadınlarda hem de erkeklerde emeklilik yaşı 65 olacak.
Sigorta başlangıcı 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra olan işçi, memur, esnaf milyonlarca kişi 5510 sayılı yasaya göre emekli olabilecek. Önceki kanunda emekli olabilmek için kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık şartı aranırken, yeni düzenlemeye göre herkese yaş ve prim koşulu getirildi.
Bu yasaya göre 4/a'lı çalışanlar 7 bin 200, 4/b'li çalışanlar ve kamuda 4/c'li çalışanlar ise 9 bin gün üzerinden emekli olabilecek. Çalışanlar prim gününü doldurduktan sonra doldurdukları tarihte uygulanmakta olan yaşta emeklilik hakkı elde edecek.
Emeklilik yaşı 1 Ocak 2036 itibariyle her 2 yılda 1 yaş yükselecek. Kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 olan emeklilik yaşı çalıştıkları statüde emeklilik için gerekli olan prim gününü doldurdukları tarihteki yaş şartına bağlı olarak belli olacak.
Yani 1 Ocak 2019 tarihinde kamuda işe başlayan ya da kendi işini kuran bir vatandaş 9 bin prim gününü tamamladığı tarihteki yaştan önce emekli olamayacak. Örnek vermek gerekirse; memur olarak gelecek yıl işe başlayan bir erkek 9000 prim gününü 2044 yılında tamamlayacak. Prim gününü 1 Ocak 2044-31 Aralık 2045 tarihleri arasında dolduran erkekler için emeklilik yaşı 65 olduğu için, gelecek yıl memur olan veya kendi işini kuran bir genç 65 yaşından önce emekli olamayacak.
4/a'lı bir çalışan ise 7 bin 200 prim gününü doldurduğu tarihte uygulanan yaş şartına tabi olacak. Örneğin, 1 Ocak 2019'dan sonra işe başlayan bir erkek, hiç boşluk olmadan 7200 günü 2039'da tamamlarsa 62 yaşından önce emekli olamayacak.
Emekli olabilmek için yaş bekleme süresi de uzayacak. Örneğin, gelecek yıl 23 yaşında kamuda çalışmaya başlayan bir genç 48 yaşında prim gününü doldursa bile 65 yaşında emekli olmak için 17 yıl beklemek zorunda kalacak. Gelecek yıl özel sektörde çalışmaya başlayan 23 yaşındaki bir erkek ise 43 yaşında prim gününü tamamlasa bile 62 yaşında emekli olabilmek için 19 yıl bekleyecek.
2008 yılından önce işe girmiş olanlar son 7 yılın yarısından fazlası hangi statüde geçtiyse o statüye göre emekli olabiliyor. Bundan dolayı özellikle kendi adına bağımsız (4/b'li) çalışanlar, son 7 yıl kuralından yararlanmak için sonradan 4/a'ya geçerek en az 2521 günü 4/a'lı olarak çalışıp daha erken emekli olabiliyorlar.
1 Mayıs 2008 tarihinden sonra işe girenlerde bu düzenlemeden faydalanamayacak. Bu tarihten sonra işe girenler son 7 yıl değil, çalışma yaşamlarında en fazla hangi statüde prim ödenmişse o statüde emekli olabilecek.