Kaç yaşında emekli olurum, erken emekli olmak için ne yapmam gerek? soruları çalışma hayatında merak ediliyor. Yıllarca Sosyal Güvence’den habersiz çalışanlar, belli bir yaş grubuna geldiklerinde elden ayaktan çekildikten sonra ‘ah vah, keşke az kazansaydım ama sigortalı bir işte çalışsaydım’ diyerek dizlerini dövmekte.
Karar gazetesinden Özgür Kaya'nın ele aldığı bugünkü yazısında erken emekli olma şartlarına değinildi. Kaya, erken emekli olmak isteyen vatandaşların sigorta primlerinin eksiksiz ve tam yattığına dikkat etmesi gerektiğine dair uyarıda bulundu.
SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ GÜVENCE SUNDU
Sosyal Güvenlik Sistemi, bu durumda olan vatandaşlarımızı da unutmamış. Sosyal Güvence altına alınmaları için bir takım düzenlemeler sunmuş. Bu düzenlemelerden kadın erkek ayrımı yapılmadan şartları uyan ve imkanı olanlar bu yöntemlerden faydalanma hakkına ve imkanına sahip.
1999 ÖNCE SİGORTAL OLANLAR 58 YAŞINDA EMEKLİ OLUYOR
08.09.1999 yılından önce sigortalı olanlar için kısmi emeklilik diye bilinen 15 yıllık sigortalılık ve 3600 gün sayısı ile 58 – 60 yaşında emeklilik hakkını elde etmek mümkün.
08.09.1999 yılından sonra ilk defa sigortalı olanlar için ise emeklilik süreleri her ne kadar 60‘lı veya 65‘li yaşlara uzatılmış olsa da nihayetinde emekliliğe ulaşmak mümkün.
4/B KAPSAMINDA SİGORTA MEVCUT
Ne var ki yaşı ilerlemiş olmakla birlikte hiçbir Sosyal Güvencesi olmayan vatandaşlarımız ne yapacak? Sosyal Güvenlik sistemi içerisinde İsteğe Bağlı Sigortalılık denilen ödenen primleri 4b kapsamında değerlendirilen bir sigorta kolu mevcuttur. Bu sistem Bağ-Kur ile aynı statüde olmakla beraber, Bağ-Kur‘lu olmak için Vergi Mükellefi olmanız gerekirken isteğe bağlı Sigortalılıkta tamamen kişinin tercih etmesi yeterlidir. Bu sistemin ne avantajı var? Uzun yıllar boyunca Sosyal Güvencesi olmadan çalışmış bir kişi örneğin 45 yaşına gelmiş, geçmişten hiçbir sigortası yok. SGK’lı olduğu takdirde 5400 gün yani 15 tam yıl prim ödeyecek ve üzerine 10 yıl daha beklemesi gerekecek.
HANGİSİ DAHA AVANTAJLI
Yine 45 yaşına gelmiş vatandaşımız hiçbir sosyal güvencesi yok. İsteğe bağlı sigorta primi ödemeye devam ettiğinde 15 tam yıl prim yatırıp 5400 günü tamamladığında yaşı 60’a geldiğinde emekli aylığı alabilecektir. Bu durum, bir SGK’lıdan 10 yıl daha erken emekli olmasını sağlayacaktır.
Sosyal Güvenlik sisteminde normal şartlarda en dezavantajlı kesim Bağ -Kur sigortalıları olmasına rağmen yukarıda örneğini verdiğim nedenlerden dolayı bazen Bağ-Kur SGK’dan daha avantajlı duruma gelebiliyor.
FİİLİ HİZMET ZAMMI NEYE YARAR?
Emeklilik şartlarının zorluğundan söz ederken yasal haklarımızı takip etmediğimiz için kolay işi zora sokmaktayız. Sosyal Güvenlik Sistemi, bazı iş kollarında çalışanlara Fiili Hizmet Zammı uygulamakta. Halk arasında yıpranma diye bilinen işlerde çalışanlar iş kollarına göre değişik sürelerde yıpranma hakkından yararlanır. Ancak bazı işyerleri fazla prim ödememek için çalışanlarının bu hakkını kullanmasına izin vermiyor. Öncelikli olarak işçilerin çalıştıkları işyerinin hangi kapsamda olduğunu bilmesi gerekiyor. Fiili Hizmete Zammı, çalışanların çalışmış oldukları her yıla ilave edilerek bir taraftan ödenmesi gereken prim gün sayısına daha avantajlı yaklaşmasına hem de ilave edilen gün kadar da yaş şartından düşülmesini sağlayacaktır. SGK, bu konuda 12.11.2015 tarihli genel yazısı ile bir nebze esneklik getirerek kapsama girecek sigortalı sayısını artırmış oldu.
SON ÖDEME TARİHİ 30 HAZİRAN
Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borcu olanlar için 30 Haziran tarihi kritik bir tarihtir. 65’inci Hükümet kuruldu ve güven oyu aldı. Ancak Hükümet programında özellikle Genel Sağlık Sigortası ile ilgili yeni bir düzenlemeye rastlayamadık.
7 Haziran ve 1 Kasım seçimlerinde özellikle üzerinde durulan en önemli gündem maddelerinin başında GSS gelmekte idi. GSS borcu olanlara 30 Haziran 2016 tarihine kadar borçların ödenmesi ve borç olmasına rağmen sağlık hizmetlerinden de yararlandırma imkanı getirilmişti.
Genel Sağlık Sigortası ile ilgili yapılacak yeni düzenleye ilişkin herhangi bir ifadenin Hükümet programında olmaması 30 Haziran’dan sonra GSS borcu olanlara sağlık hizmeti verilmeyecek mi, sorusunu akla getiriyor.
30 Haziran tarihine doğru ilerlerken Ramazan ayının son günlerinde 4 milyon civarında Genel Sağlık Sigortası borçlusunun sağlık hizmeti alamaması, ağır sağlık sorunu yaşayanları ciddi boyutta sıkıntıya sokacaktır. Hükümetin, hem mevcut borçların tasfiyesi hem de 25 yaş üzeri GSS borçlularının borçlarını ödeyebilecek hale getirilmesi için mutlaka bir çalışma yapması gerekmektedir.