Dr. Mehmet ÖZ
Bugün size en büyük risk faktörlerinden ve bu ölümcül hastalıklara karşı taşıdığınız riskleri azaltmanın en iyi yollarından bahsedeceğim.
GÖZDEN KAÇABİLİR
PANKREAS KANSERİ
En ölümcüllerinden. Karın boşluğunun üst tarafında saklanır, iç kısmın ötelerine kadar yayılır ve tedaviyi daha da zorlaştırır.
Bana yakın mı?
* Ailede iki veya daha fazla kişide pankreas, meme, kolon veya yumurtalık kanseri varsa... Pankreas kanseri yüzde 10 kalıtsal.
* Günde birden fazla alkollü içki veya haftada ikiden fazla meşrubat... Yüksek risk altındasınız.
* Diyabet... En büyük risk tip-2 diyabeti olan kişilerde.
Nasıl anlarım?
* Karın veya sırt ağrısı
* Açıklanamayan kilo kaybı
* Sindirim problemleri
* Dışkının açık renk olması
* Sarılık
Nasıl korunurum?
* Yağlı kırmızı et ve işlenmiş etleri azaltın.
* Günde iki porsiyon kırmızı (domates) ve iki porsiyon sarı sebze (patates) yiyin.
BAŞAĞRISIYLA UYANDIRIR
BEYİN KANSERİ
Unutmayın ki yalnızca belli cinsteki baş ağrıları (gece yarısı veya sabah sabah sizi uykudan uyandıran) beyin tümörü belirtisi olabilir ve derhal bir doktora bildirilmelidir.
Bana yakın mı?
* 50 yaşın üstündeyseniz... En çok 55 ve 65 yaş arasında görülür.
* Baş-boyun bölgesine üç veya daha fazla bilgisayarlı tomografi çektirdiyseniz... Yapılan bir çalışma aile geçmişinde bu hastalık bulunan kişilerde baş ve boyundan üç veya daha fazla bilgisayarlı tomografi uygulanmasının riski artırdığını öne sürdü.
* Aşırı cep telefonu kullanımı... Beyin kanseri arasındaki ilişki sürekli tartışılıyor. Daha sonuçlarını bilmiyoruz.
Nasıl anlarım?
* Baş ağrısına ilaveten;
* Bulantı
* Kusma
* Bulanık görme
* Denge problemleri
* Kol veya bacaklarda uyuşma
* Karakter veya davranış değişiklikleri
* Nöbet
* Sersemlik
Nasıl korunurum?
* Cep telefonu kullanırken kulaklık takın.
* Eğer böyle bir şikayetiniz varsa baş ağrısı günlüğü tutup doktora gidin.
BOĞAZDAKİ ÖLÜMCÜL ŞİŞLİK
ÖZOFAJİYAL KANSERİ
Boğazınızdaki o gitmeyen yumru, belki de özofajiye işarettir!
Bana yakın mı?
* Ağırlıklı olarak yüksek asitli besinlerle besleniyorsanız... Alkol, çikolata, kafein, nefes tazeleyici nane şekerleri/tabletleri, çiğ domates ve sarımsaktan bahsediyorum.
* Sigara içiyorsanız...
* Barret özofagusu yaşıyorsanız... Reflünün bir sonucu olan bu hastalıkta özofagusun hassas dış yüzey dokusu sonunda bağırsakların dış yüzey astarına benzer bir dokuya dönüşür. Doku hücrelerindeki bu değişim kansere yol açabilir.
Nasıl anlarım?
* Yutmada güçlük
* Göğüs ağrısı
* Kilo kaybı
Nasıl korunurum?
* Akşam yemeğiyle uyku vaktiniz arasında dolu dolu üç saat olsun...
* Yanmayı asit bloke edici ilaçlarla tedavi edin... Ancak bu ilaçlar kemikleriniz için büyük önem taşıyan kalsiyumun emilmesini etkilediği için mutlaka doktorunuza danışın.
* Nazal özofagoskopi yaptırın... Bu kolay görüntüleme yönteminde özofagusun bitimine kameralı ince ve esnek bir tüp yerleştirilerek sakinleştiriciye gerek kalmadan işlem yapılıyor.
DÜNYADA EN SIK GÖRÜLEN 5. KANSER TÜRÜ
KARACİĞER KANSERİ
Hastanın beş yıl yaşayabilme oranı sadece yüzde 15. Ve çoğu hasta geç evrelere kadar belirtilerin farkına varamayabiliyor.
Bana yakın mı?
* Elma şeklinde vücut tipiniz varsa... Boyunuzun yarısına denk gelecek bir bel ölçüsü iç yağlanmasına işaret.
* Kronik alkol tüketimi... Aşırı alkol tüketimi siroza, bu da karaciğer kanserine davetiye çıkarır.
Nasıl anlarım?
* Üst karın veya sağ omuz ağrısı
* Yorgunluk
* Beklenmeyen kilo kaybı
* Uykusuzluk
* Sarılık
* İştahsızlık
* Az yedikten sonra bile çok tok hissetmek
* Bulantı
* Kusma
Nasıl korunurum?
* İlave şekerden uzak durun... İlave şeker içeren yiyecekler diyabet riskinizi artırarak beraberinde karaciğer yağlanması, siroz ve karaciğer kanseri riskinizi de artırmış olur.
* Hepatit B aşısı olun... Kronik hepatit, karaciğer kanserinin en yaygın nedenidir. Eğer dövmeniz varsa, korunmadan ilişkiye giriyorsanız veya kan nakli yapıldıysa Hepatit B'ye maruz kalabilirsiniz.
BASİT BİR TEST YETER
CİLT KANSERİ
Melanom, en tehlikeli cilt kanseri türüdür. Bu ölümcül hastalıktan korunmak için erken teşhis çok ama çok önemli.
Bana yakın mı?
* Saç ve gözlerinizin açık renkliyse... Ne kadar açık tenliyseniz cildin zarar verici UV ışınlarına karşı koruma kalkanı o kadar zayıf olur.
* Gelişme çağında bir veya daha fazla güneş yanığına maruz kaldıysanız... Güneş yanıkları vücuda çok daha fazla hücre üretmesi için sinyaller gönderilir. Bu da kötü huylu tümörlere neden olabilir.
Nasıl anlarım?
* Şekilsiz benler
* Ben büyümeleri ve lekeler
Nasıl korunurum?
Kullanılmamış bir silgisi olan bir kurşun kaleme ihtiyacınız olacak. En belirgin benlerinizi silginin başıyla aşağıdaki rehberi kullanarak kontrol edin:
* Ben asimetrik mi? (Silginin başı simetriktir ve ben de simetrik olmalıdır)
* Benin kenarı net bir şekilde belli mi?
* Benin rengi ne? Kahverengi ya da siyah ve her yeri aynı tonda olmalı.
* Çapı silgiden daha geniş olmamalı.
Değişim geçirip geçirmediğine dikkat edin... Bedeninizi; tırnaklar, baş derisi ve ayak parmakları dahil olmak üzere her doğum gününüzde kontrol etmeyi bir alışkanlık haline getirin. Eğer bu testten sonra herhangi bir beniniz hakkında kafanızda soru işareti oluşursa fotoğrafını çekin. Fotoğrafı çekerken yanına bir silgi koyun. Fotoğrafı takviminizin üzerine koyun ve her ay bir değişikliğe uğrayıp uğramadığını ölçün. Eğer bir değişim varsa derhal bir cilt doktoruna gidin.