Bu yıl dünyada ilk kez dün hijyen günü kutlandı. Türkiye Hijyen Platformu aracılığıyla bilim adamları ve hekimler anne-babalar ile bir araya geldiler. Esma Sultan Yalısı’nda düzenlenen Detol Hijyen Günü’nünde ailelere hijyen eğitimi veren uzmanlarından biri de Prof. Dr. Hilal Mocan oldu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan çocuk hijyeni konusunda sorularımızı yanıtladı.
EL YIKAMA DERSİ OLSUN
* Çocuklar için okul ortamında hijyen nasıl sağlanır?
Okul çağındaki çocukları bulaşıcı hastalıklardan korumak için hijyen eğitimi verilmeli. Çocuklara 15 saniyede doğru şekilde el yıkama ders gibi gösterilmeli. Evde anne baba, okulda öğretmen, çocuklara doğru el yıkamayı mutlaka öğretmelidir. Okula giderken çocukların yanına mutlaka kullanımı en kolay olan ‘Antibakteriyel el temizleme jeli’ konmalıdır.
Özellikle salgın hastalıkların yoğun olduğu dönemlerde antibakteriyel jellerden çantalarında bulunmalı... Çocuklar çok sık el yıkamak zorunda... Normal şartlarda en az 8-10 kez diyoruz. Ama çocuğun tuvalete gidiş sayısına, yaptığı faaliyetlere veya yemek öğünlerine göre her yaptıkları işin başında ve sonunda el yıkanmasıyla bu sayı artabilir.
PANİĞE GEREK YOK
* Sizce okulda çocukları hastalıklardan korumak için alınabilecek en kolay hijyen önlemi nedir?
En kolayı el yıkamak ve sınıfları havalandırmak. Her teneffüste sınıfların camları açılmalı ve sınıflar havalandırılmalı. Kışın hastalıkların daha yaygın olmasının ana nedeni kalabalık ortamların yeterince havalandırılmamasıdır. Çocuklar üşür diye bundan kaçınılıyor ama ailelerin çocuk odalarını da sık sık havalandırması lazım. Özellikle çocuklar uyumadan önce odalarının 15 dakika havalandırılmasını öneririm.
* Bebekler doğar doğmaz yaşanan ‘hijyen sağlama’ paniği ne kadar doğru?
Dozu Yenidoğanlar, dış ortamdan gelen zararlı uyaranlara (mikroplar, tozlar, ısı değişimleri gibi) karşı etkili bir savunma mekanizmasına sahip değildir. Bu nedenle, özellikle yenidoğan dönemindeki bebeklerin bakımının temelinde hijyen vardır. Hijyen, hastalıklardan korunmak için uyulması gereken sağlık ve temizlik kurallarıdır. Aslında ailelerin, bu kurallara uydukları takdirde panik yapmalarına hiç gerek yoktur.
İSHALLE BULAŞAN HASTALIKLARI ÖNLÜYOR
Sadece sabun kullanılması ve el hijyeni ile ilgili eğitimlerin, cilt enfeksiyonlarını yüzde 34, ishalle bulaşan hastalıkları yüzde 55, pnömoniyi yüzde 50 oranında azaltır, hastalık süresini ve şiddetini daha da kısaltır.
BİBERONUNU KAYNATIN!
Beslenme ekipmanlarınızı sterilize etmek için...
* Kaynatma yöntemi: Bebeğinizin biberon ve emziklerini suda kaynatabilirsiniz.
* Sabunlu sıcak suda yıkamak: Bütün biberon ve emzikler sabunlu sıcak suda yıkanabilir. İyi durulanmalıdır.
* Bulaşık makinesinde yıkama: Altı aylık ya da üstündeki bebeklerde bebeklerin beslenme gereçleri makinede yıkanabilir.
* Sterilizatör ve buhar makineleri: Zamanı az bir anneyseniz bu tür aletlerden yararlanın.
BEBEK ODASINA HALI OLMAZ
* Bebek odalarından bebeğin kullandığı malzemelere kadar hijyen nasıl sağlanabilir?
Bebeğinizin odasının zemini mermer ya da seramik gibi soğuk ve sert bir malzeme ile kaplı olmamalıdır. Alerjik özelliği nedeniyle ve temizlik açısından zor bir malzeme olduğundan duvardan duvara halılar da doğru bir seçim değildir. En uygunu hem sıcaklık, hem yumuşaklık, hem de hijyen açısından çok kullanışlı olan ahşap malzemeler ya da mantar parkelerdir. Bebeğinizin odasını boyarken yağlı boya yerine çabuk kuruyan, koku bırakmayan, bakteri barındırmayan ve su bazlı boyaları tercih etmelisiniz.
KREMİ BOYA İÇERMEMELİ
* Bebeklerin kokulu aromatik ürünlerle temizlenmesi doğru mu?
Doğumdan sonraki bir-iki gün içinde bebeğin cildi kuru bir hal alır ve eklem yerlerindeki deri kıvrımları tahriş olabilir. Bu nedenle alerjik olmayan, PH’ı uygun bir losyon ya da süt ile bebeğin cildi günde bir-iki kez nemlendirilmelidir.
Bebek yağını cilde direkt sürmek, alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle banyo sırasında ve sulandırılarak kullanımı daha uygundur. Tüm yenidoğanlarda boya, parfüm ve koruyucu madde içermeyen ürünlerin seçilmesi, bebeklerin kimyasallara en az ölçüde maruz kalması açısından önemlidir.
HER ÇİZİKTE DOKTORA GİTMEYİN
* Bebeklerde olabilecek küçük sıyrıklar enfeksiyon kapmasını önlemek açısından hızlı olarak ne ile temizlenmeli?
Bu konuda ailelerin panik yapmasına gerek yok. Sadece bu gibi durumlarda doğru müdahaleyi yapabilmek ve hangi durumlarda doktoru aramak gerektiğini bilmek önemli. Tek başınayken düşerse veya bir yeri sıyrılırsa, hafif yaralanmalarda antiseptik yara spreyleri kullanabilirler.
Bunların nasıl kullanılması gerektiği çocuklara mutlaka öğretilmeli ve okul çantasında bulundurulmalı. Bu spreylerin günde bir defa kullanılması gerektiği de anlatılmalı. Bu spreyler, 4-15 cm mesafeden sıkabilir. Eğer sıyrıktan daha büyük ve açık bir yara ise mutlaka doktora başvurmak gerekir. Kanaması devam eden bir yara ise doktorunuzu aramalısınız.
AŞIRI TEMİZLİK ALERJİ YAPAR
Hijyenik ortamda büyüyen çocuk daha mı sağlıklı?
Çocukları hastalıklardan korumak için basit ama önemli sağlık ve temizlik kurallarına uymak yeterli. Ancak bu kuralları uygularken aşırıya kaçmak, çocuğu aşırı hijyenik ortamda büyütmek, onun daha sağlıklı olmasını sağlamaz. Aksine olumsuz sonuçlara neden olabilir. Aşırı hijyen sağlamak için kullanılan ve kimyasal içeren çeşitli temizlik malzemeleri, çocuklarda görülen alerjik hastalıkları artırmaktadır.
* Alerjik yapılı ya da kronik hastalığı olan çocuk için ne kadar hijyen gerekir?
Maalesef alerjiyi tamamen geçiremiyoruz ve şu an semptomatik tedavi uyguluyoruz. Artık duvardan duvara halı kaplı, soba yerine kalorifer ya da klimayla ısıtılan evlerde daha çok zaman geçiriyoruz. Bu nedenle ev tozu akarları ya da küf mantarı gibi alerjenlerle daha sık karşı karşıyayız. Ancak bunlardan kurtulmanın yolu aşırı hijyen sağlamak değil, ortadan kaldırmak.