ARZU AKYOL
Estetik Plastik ve Rekonstrüktif Cerrah Prof. Dr. Ali Gürlek çocuklarda yaralanmalar ve izler hakkında merak edilenleri yanıtladı. Gürlek, en sık karşılaştıkları problemlerin çocuklarda yanık gençlerde faça izi olduğunu söyledi ve ebeveynleri ev kazalarına karşı uyardı.
EBEVEYN ÖNLEM ALMALI
Çok hareketli ve meraklı oldukları için çocuklarda küçük kazaları tamamen ortadan kaldırmak mümkün değil. Ancak ciddi sonuçlar doğurabilecek yaralanmalar için ebeveynler önlemler almalı. Böcek ve hayvan ısırıkları, düşme ve çarpmaya bağlı kesikler ile yanıklar en çok görülen yaralanmalar. Çocukların evde geçirdiği kazalarda da yanıklar, elektrik çarpması, eşyaların üzerlerine devrilmesi gibi durumlar ilk sıralarda. Özellikle küçük çocukların açıkta bulunan elektrik kablolarını ısırması, dudakta yanıklara neden oluyor. Islak parmakların veya çubuk gibi cisimlerin elektrik prizlerine sokulması da elektrik çarpması ve yanık oluşturan sebeplerden. Parmakların, vantilatör, asansör gibi hareketli cisimlere kaptırılması, parmak kırığı ya da kopmasına neden olabiliyor. Buzdolabı, çamaşır makinelerinin içerisine saklanma sonucu havasız kalma ya da makinenin çalıştırılması gibi durumlarda çok feci sonuçlar ortaya çıkabilmekte. Evde temizlik için doldurulmuş su kovasının bile küçük bir çocuk için boğulma sebebi olabildiği unutulmamalı. Eşyaların devrilmesi ya da kırılması da yaralanmalara sebep olur. Küçük çocuğu olanların, ev kazalarını önleme konusunda çok dikkatli olması gerekir. Sivri uçlu eşyaları gerekirse çocuk belli bir yaşa gelene kadar kaldırmak, devrilebilecek tüm eşyaları sıkıca sabitlemek, elektrikle ilgili ortada kablo, açık priz olmamasına dikkat etmek alınabilecek önlemlerden bazıları.
FAÇA İZİNDEN PİŞMAN OLUYORLAR
Çocukların geçirdiği yaralanmalar sonucu oluşan izler yıllar sonra bile yaralanma anını hatırlattığı için kişiyi mutsuz eder. Özellikle izler yüz, kollar ve bacaklar gibi görünür yerlerde ise ortadan kaldırmak isterler. Yaralanmalarda, yara kenarları düzgün bir kesi haline getirilerek atravmatik tekniklerle dikilir.
Dikişler 5-10 gün içerisinde alınır ve yaralanan bölgeye silikon jeller ve iz azaltmaya yarayan ilaçlar uygulanır. Ardından iz azaltmaya yönelik lazer tedavisi yapılır. Özellikle yanık izleri hastaları çok mutsuz ediyor. Bizim yaptığımız müdahaleler yanıklarda izin kabarıklığını ve kızarıklığını ortadan kaldırmaya, renk değişikliğini azaltmaya yöneliktir. Renk değişikliği ve izler için ayda bir kez lazer ve PRP uygulayarak, 5-10 seansta yüzde 60-70 oranında düzelme sağlayabiliyoruz. İz bölgesi çok genişse, bu bölgeyi çıkartıp yeniden dikerek, dikiş izine dönüşmesini sağlayabiliyoruz. Ama plastik cerrahi ameliyatlarında da mutlaka iz kalacağı akılda tutulmalı. Yaralanma izlerinin dışında çocukluk-gençlik çağındaki kişilerde en çok gördüğümüz izler, faça izleri. Ergenlik döneminde, bireyler arkadaşları arasında cesaretlerini kanıtlamak için vücutlarında jiletle izler oluşturuyorlar. Kişiler yetişkin yaşa gelince, bu izlerden büyük pişmanlık duyuyorlar. Faça izlerinde de lazerle silme ya da iz bölgesi büyükse, o bölgeyi çıkartıp ameliyat izine çevirme yoluna gidiyoruz.
ECZA DOLABINIZDA MUTLAKA BULUNSUN!
Yarayı temizlemek için antiseptik solüsyon, yanıklar için lokal anestezik krem, hayvan ısırıklarında ve alerjilerde antihistaminik krem ve losyonlar, antibiyotik, steril gazlı bez, elastik bant, sargı bezi evde bulunması gereken malzemeler. Yara temizliği için evde malzeme yoksa sabun köpüğü, temiz bir havlu, kaynadıktan sonra soğutulmuş su ya da içme suyu kullanılabilir.
KAZA ANINDA NE YAPILMALI?
- Ebeveynler öncelikle sakin olmalılar ki çocuğa yardım edebilsinler.
- Kaza geçiren çocukta ilk önce nefes alabiliyor mu, nabzı atıyor mu diye kontrol edilmelidir.
- Sonra çocukta bir kanama var mı diye kontrol edilir. Çocuğun kol veya bacağında kanama varsa, kol veya bacak kalp seviyesinin üzerine, yukarı kaldırılır. Yukarıda tutulan kol veya bacağa, temiz bir havlu veya gazlı bez ile basınç uygulanır. Böylece kanama durdurulur. Kol ve bacak kanamalarında eğer kopma yoksa turnike bağlaması yapılmaz, bu bağlama kanamayı artırır. Turnike, toplardamar dönüşünü engeller ancak atar damar dönüşünü engellemez. Kan geriye gidemediği için o bölgede daha fazla kanama olur. Bu nedenle kol ve bacak koptuysa bu şekilde bağlama uygundur.
- Çocukta boğulmaya neden olan boğazına kaçmış bir yabancı cisim ya da kusmuk varsa, çocuk yan veya yüzükoyun yatırılır. Parmaklar boğaza sokularak yabancı cisim çıkartılır. Ağızdan yutulmuş bir yabancı cisim varsa bunlar genellikle dışkı yoluyla atılır. Eğer nefes borusuna kaçmış bir cisim varsa bu cisim hastanelerde acil olarak hekimler tarafından çıkartılır, ebeveyn müdahale etmemelidir.
- Burun veya kulağa kaçmış bir cisme de ebeveyn müdahale etmemelidir. Hastane koşullarında hekim müdahalesiyle çıkarılması gerekir.
- Yanık varsa, yanan bölge derhal musluğun altına tutulup soğutulmalıdır. Giysiler kesilerek yanık bölgesinden uzaklaştırılır. Kesinlikle çıkarılmaya uğraşılmaz. Yanık üzerine kesinlikle yoğurt, salça, diş macunu sürülmemelidir.
- Parmak, kol veya bacak gibi herhangi bir organ kopması varsa, kopan uzuv temiz ve delik olmayan birkaç poşete konur, ardından buzlu su içerisine konarak hasta ile birlikte hastaneye getirilir. Kopmuş uzuvlarda kaslar, canlılığını sadece 2 saat koruyabilir. Bu nedenle çok hızlı şekilde sağlık merkezine gitmek gerekir.
- Temel prensip olarak yaralanmalarda çocuğun nabzı, nefes alıp almaması, kanama durumu kontrol edildikten sonra hızla sağlık merkezine ulaştırılması gerekir.