Emziren annelerin kabusu: Meme ucu çatlakları

Meme başı çatlakları emzirmenin başlangıcında daha belirgin olmak üzere tüm emzirme süresince rastlanabilmektedir. Meme başı çatlakları meme başının çevresinde, meme başında enine çizgi halinde ya da aerolada oluşabilir. Oluşan ağrı bazen o kadar rahatsızlık vericidir ki, annenin bebeğini emzirmekten kaçınmasına ve sonuçta bebeğin de anne sütünden yeterince yararlanamamasına sebep olmaktadır.

Meme ucu çatlakları neden oluşur?
Meme ucu çatlaklarının en sık nedeni bebeğin emme pozisyonunun, tutma şeklinin doğru olmamasıdır. Yeni doğum yapan annelerin yaklaşık %30’u hatalı emzirme tekniklerini kullandıkları için meme başı çatlakları ve yarıkları oluşmaktadır. Bebek annesini emerken memenin areola olarak isimlendirilen meme ucu etrafındaki kahverengi halka bölümünü tam olarak kavramayıp yalnızca meme başından emmeye çalışırsa, meme başı sonuçta zedelenir ve önce ağrılı meme başı ortaya çıkar. Bu ağrılı meme durumu düzeltilmezse, meme başı çatlağı ve yarıkları gelişir.Bir diğer neden ise Laktasyon (Emzirme) döneminde göğüs uçlarının ıslanması ve kuruması ile, bebeğin meme emmesinin yarattığı sürekli nem ve sıcaklık sonucu, göğüs uçlarının kurumasıdır.Bu durumda da meme uçlarında çatlak oluşur ve ağrılı yarıklarla belirgin, ekzemaya neden olur.

Meme ucu çatlakları anne ve bebek için ne gibi sorunlar doğurur?
Meme ucunun çatlaması ile oluşan asıl önemli sorun, bu çatlaklardan mikropların kolayca içeri girerek memenin iltihaplanmasına yol açmasıdır. Ayrıca meme ucu çatlakları, emzirmenin ağrılı olmasına, bu da annenin yeteri kadar süt verememesine ve sonuçta memelerde süt birikmesine neden olur.Emzirme dönemi, anne ve bebek arasındaki duygusal bağı kuvvetlendiren dönemdir.Annelerin bir kısmı, emzirme döneminde yaşadıkları meme başı problemleri (çatlak oluşumu, ağrı, ekzema, mantar enfeksiyonu, mastit gibi) nedeniyle bebeklerini emzirememektedirler. Böylece, bebeklerin anne sütü aldıkları dönem kısalmaktadır. Anne bebeğini ne kadar sık emzirirse süt yapımı o kadar çok olur. Anne sütünün bebek için önemi düşünüldüğünde, bebeğin sütten erken kesilmemesi, bebeğin sağlığı için çok önemlidir.

Günümüzde anne sütünün, bebeğe ve anneye sağladığı birçok fayda bilinmektedir. Bunlara kısaca değinecek olursak:

Anne sütü, bebeklere gereksinimi olan tüm besin öğelerini tek başına ilk 6 ay sağlayabilen en iyi besindir.

Anne sütünün, bebeği; ishalden, solunum sistemi enfeksiyonlarından ve bakteriyel menenjitten koruduğu bilinmektedir.

Yapılan çalışmalarda, anne sütü ile beslenmiş çocukların astım, alerji, diyabet gibi hastalıklara karşı daha dirençli olduğu ve bu çocuklarda kanser oranının daha düşük olduğu gözlenmiştir Doğumdan hemen sonra emzirme, annede doğum sonrası kanama riskini azaltır.

Emzirmenin, anneyi idrar yolu enfeksiyonlarından, göğüs ve yumurtalık kanserinden koruduğu bilinmektedir.

Meme ucu çatlakları oluştuğunda ne yapmalı?
En önemli tedavi , Meme ucu çatlaklarını oluşmadan önlemektir.

Meme başı çatlaklarını ve yarıklarını engellemek için hamileliğin 8. ayından itibaren göğüslerin emzirmeye hazırlanması gerekmektedir “Bu nedenle, banyodan sonra kullanılacak Lanolin ve Zeytinyağı içeren gögüs ucu krem ile, doğum sonrası hem annenin acı çekmesini engelleyecek, hem de bebeğin gelişimi için gerekli olan süre süt vermesini kolaylaştıracaktır.” Bilindiği gibi, Zeytinyağı antiseptik ( bakteri,mantar ve mikrop üremesini engelleme ) bir özelliği sahiptir.

Meme ucu çatlakları oluştuğunda;
• Memeler ılık su ile silinmeli, havalandırılarak kurulanmalıdır.

• Bebeğinizi emzirirken doğru emzirme pozisyonu alın, sadece meme ucunu değil meme ucunu çevreleyen areola adı verilen koyu alanın tümünü bebeğin ağzına almasını sağlayın.

• Her emzirmede meme başının farklı bir kısmı baskı görecek şekilde bebeğinizin pozisyonunu ayarlayın, ancak her seferinde bebeğinizi göğüslerinize bakar şekilde tutunuz. Diğer öğünde bebeğinizin emmediği ya da tam boşaltamadığı memeden başlayın.

• Meme başı kuruduktan sonra elle sıkılarak memeden damlaması sağlanan birkaç damla süt hafifçe meme başına sürülüp kendiliğinden kuruması beklenmelidir.

• Özellikle meme ucuna Zeytinyağlı ve Lanolin içeren gögüs ucu kremi Nas Lanolin ince bir tabaka oluşturacak şekilde uygulanmalı ve gerekiyorsa tedavi ile desteklenmelidir. Emzirme sonrası memenin kuru tutulmasına özen gösterilmelidir.

• Sızıntıların memeyi ıslatmaması için sık meme başı pedi değiştirilmeli ve emzirme aralarında hava ile temas sağlanmalıdır.

• Yüzeysel bir iltihap için antibiyotikli krem kullanılması gerekirse emzirme öncesi meme durulanmalıdır. Unutulmamalı ki bir aydan sonraki meme ucu enfeksiyonlarının en önemli nedeni ise mantar enfeksiyonlarıdır.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Op.Dr.Kenan ÇALIŞKAN