Genel olarak SSK statüsünde emekli olmak daha kolay. Ancak, bazı dönemlerde işe başlayan kişilerin eksik prim günüyle yaştan emekliliğinde BAĞ-KUR koşulları daha uygun olabiliyor.
ZAMANINDA İSTEĞE BAĞLI SİGORTAYA GEÇMEMEK 1 YIL KAYBETTİRDİ
Soru: 1961 doğumlu annem, 29 Aralık 1999 sigorta girişli ve özel şirkette çalışmaya devam ediyor. 4500 gün primi bulunuyor. Ne zaman ve nasıl emekli olabilir? (Burhan Karabulut)
Yanıt: Burhan Bey, anneniz SSK'lı olarak 7000 günü tamamlayarak veya 4500 günle 25 yıl sigortalılık süresini tamamladığında 58 yaşında emekli olabilir.
Yaş konusunda sorun yokmuş görünmekle birlikte 7000 günü doldurmasına yaklaşık 7 yıl, 25 yıl sigortalılık süresini doldurmasına 5 yıl var.
Anneniz zamanında SSK'yı bırakıp isteğe bağlı sigorta ile devam etseydi, 5400 prim günüyle 60 yaşında, yani 2021 yılında emekli olabilirdi. 5400 prim günüyle BAĞ-KUR'dan emekli olabilmek için bir yıl önce SSK'yı bırakıp isteğe bağlı sigortaya geçseydi 30 ay, yani 2.5 yıl sonra 2021 yılında emekli olabilirdi.
Bu seçeneği şimdi değerlendirmek isterse, isteğe bağlı sigortaya en az 1261 gün prim ödemeli. Bu da 3.5 yıl prim ödemesi anlamına geliyor. Bu durumda 30 Eylül 2022'de emekli olabilir.
Bununla birlikte, "SSK'lı olarak şu an zaten çalışıyorum, cepten prim ödemeyeyim, çalıştığım sürece devam edeyim" de diyebilir. Bu durumda ise zaten 4500 günü bulunduğu için 25 yıl sigortalılık koşulunun tamamlanacağı 29 Aralık 2024 tarihinde emekli olabilir.
Soru: Annem 1953 doğumlu. İlk sigorta başlangıcı 2006 yılı ve 4965 SSK prim günü var. Sigorta başlangıcı olmadan önce doğan 6 çocuğu bulunuyor. Çocuklar için doğum borçlanması yapabilir mi? Borçlanmazsa en erken ne zaman ve nasıl emekli olabilir? (İsmail Vural)
Yanıt: Anneniz, sigorta başlangıcı olmadan önce doğan çocukları için borçlanma yapamaz. İlk sigorta girişini 53 yaşında yaptıran anneniz en kolay BAĞ-KUR statüsünde 5400 prim günüyle 60 yaşında emekli olabilirdi. Yaş konusunda eksiği bulunmuyor. Ancak, iki yıl önce SSK'yı bırakıp isteğe bağlı sigortaya geçseydi BAĞ-KUR'dan 15 ay sonra emekliliğe hak kazanabilirdi. Şimdi isteğe bağlı sigortaya geçip 3.5 yıl prim ödediğinde BAĞ-KUR'dan 2022 sonunda emekliliğe hak kazanır.
SSK'dan ise 7000 prim günüyle 2024 yılı sonunda, 4500 gün 25 yıl koşuluyla da 2031 yılında emekli olabilir.
2001'DEN SONRA ASKERLİK YAPANLAR BORÇLANMADA NEYE DİKKAT ETMELİ?
Soru: 1979 doğumluyum, sigorta başlangıcım 14.06.2003. Toplam 4179 günüm var. 2000 yılında askere gittim. Askerlik borçlanmasını yaparak hangi tarihte emekli olurum. (Fatih Murat)
Yanıt: Fatih Bey, askerlik borçlanması, işe başlama tarihine göre kimine 1 gün bile borçlandığında bir yıl erken emeklilik hakkı kazandırabiliyor. Özellikle 9 Eylül 1999 - 9 Mart 2001 tarihleri arasında işe başlayanlar, askere işe başlamadan önce gittiler ise borçlanma yaptıklarında büyük avantaj elde ediyorlar. 9 Mart 2001 tarihinden sonra işe başlayanlar ilk bakışta böyle bir avantaja sahip olmamakla birlikte, özel durumlarına göre dikkat etmeleri gereken hususlar bulunuyor.
Sizin durumunuz bu konuda fikir veriyor. 2035 yılı sonuna kadar 7200 günü tamamladığınız takdirde, 60 olan emeklilik yaşınız değişmeyeceği için, askerlik borçlanması yapmanız sizin emeklilik yaşınızı öne çekmez. Ancak, 2035 yılına geldiğinizde prim gününüzü tamamlayamama riski ortaya çıkarsa, o zaman askerlik borçlanması yapmanızın faydası olur. Böylece emeklilik yaşınızın 61'e, hatta 62'ye uzamasını önleyebilirsiniz. Zira, 9 Eylül 1999 tarihinden sonra işe giren 4/a'lılar, 7200 günü tamamladıkları tarihte yürürlükte olan yaşa tabi olacaklar. Prim süresini doldurma tarihi 2035 yılından sonraya sarktığında, emeklilik yaşı her 2 yılda 1 yıl uzayacak.
ASKERLİK BORÇLANMASI EMEKLİLİĞE YAKIN TARİHTE DE YAPILABİLİR
Soru: 1974 doğumluyum. SSK giriş tarihim 01.01.1998'dir. Kesintisiz çalışmaya devam ediyorum. 1997 yılında 246 gün kısa dönem askerlik yaptım. Emeklilik şartlarım nedir ve askerlik borçlanmasını ne zaman yapmam avantajlı olur? Süre olarak ne kazandırır? (Mete Zafer)
Yanıt: Sürenin tamamı için askerlik borçlanması yaptığınızda emeklilik yaşınız
57'den 56'ya düşer. Borçlanmayı, emeklilikten önce istediğiniz zaman yapabilirsiniz..
Soru: 1968 doğumluyum, 1990 yılında askere gittim. Askerlik sonrasında 1 Eylül 1992 tarihinden itibaren 3 yıl uzman çavuş olarak görev yaptım. 1995 yılında SSK'ya geçtim. 8200 prim günüm bulunuyor. Ne kadar askerlik borçlanması yapıp, kaç yaşında emekli olurum? (Halil İbrahim Demir)
Yanıt: Normalde 53 yaşa tabisiniz. 15.5 ay borçlanma yapmak suretiyle emeklilik yaşınızı 52'ye çekerek 2021 yılında emekli olabilirsiniz.
Soru: 05.03.1975 doğumluyum. 01.05.1997 tarihinde SSK'lı olarak işe başladım. 5825 gün prim yatırdım. Bu şekilde kaç yaşında emekli olabilirim? Askerliğimi, sigorta başlangıcından önce 18 ay yaptım. Askerlik borçlanması yaparsam emeklilik yaşım değişir mi? Değişirse kaç günlük borçlanma yapmalıyım? (Muhammed Taşçı)
Yanıt: Muhammed Bey, normalde 56 yaş ve 5825 prim gününe tabisiniz. Askerlik borçlanması emeklilik yaşınızı değiştirir. 18 aylık sürenin tamamını borçlandığınız takdirde emeklilik yaşını 55'e çekebilirsiniz. Borçlanma için acele etmeyin, emeklilik tarihinize yakın bir dönemde de borçlanabilirsiniz.
Soru: 31/03/1967 doğumluyum. Sigorta girişim yapılmadan 1994'te 9 ay kısa dönem askerlik yaptım. ilk sigorta girişim 12/09/1996 olup, aralıksız olarak çalışmaktayım. Normalde 56 yaşında, 31/03/2023 tarihinde emekli maaşı almaya hak kazanıyorum. Öğrenmek istediğim, 9 aylık askerlik borçlanması yapmam emeklilik yaşımı öne çeker mi? (Murat Keskin)
Yanıt: Murat Bey, askerlik yaşını öne çekebilmek için sigorta başlangıç tarihinizi 23 Kasım 1995'e çekecek kadar borçlanmalısınız. Yani 9 aydan fazla süreye ihtiyacınız bulunuyor. 9.5 aylık borçlanma yapabilseydiniz emeklilik yaşınızı 54'e çekebilirdiniz.
İHTİYAÇTAN FAZLA ASKERLİK BORÇLANMASI YAPMAYIN
Soru: 1972 doğumluyum. Sigorta girişim 05/08/1995. 7645 prim günüm bulunuyor. İşe girmeden önce 19 ay askerlik yaptım. Emeklilik yaşımı askerlik borçlanması ile ne kadar öne çekebilirim? (Seçkin Erden)
Yanıt: Normalde 55 yaşa tabisiniz. 15 ay borçlanma yaptığınız takdirde emeklilik yaşınızı 55'ten 54'e çekebilirsiniz. Sigorta başlangıcınızı 23 Mayıs 1994 tarihi ve öncesine çekecek şekilde borçlanma yapmalısınız. İhtiyacınızdan fazla borçlanmanıza gerek yok.
Soru: Askerliğimi yaptıktan sonra 01.08.1995 tarihinde işe girdim. Toplam 5510 gün primim ödenmiş. Emeklilik yaşımı erkene çekebilmem için askerlik borçlanması yapmamın bir faydası olur mu? (Birkan Karaman)
Yanıt: Birkan Bey, 15 ay askerlik borçlanması yaptığınız takdirde emeklilik yaşınızı 55'ten 54'e çekebilirsiniz. Daha açık ifadeyle, sigorta başlangıcınızı 23 Mayıs 1994 tarihine çekecek şekilde gün hesabı yaparak borçlanma yapmalısınız. İhtiyacınızdan fazla borçlanmanıza gerek yok.
STAJ SİGORTASIYLA DOĞUM BORÇLANMASI İŞE BAŞLANGIÇ TARİHİNİ NASIL DEĞİŞTİRİR?
Soru: Eşim 1979 doğumlu, 1994 yılında staj yaptı. 2008 yılında ise 6 gün sigortalı olarak çalıştı. Doğum borçlanması yaptığımızda sigorta başlangıcı 1994 yılına mı çekilir? (Zafer Şahin)
Yanıt: Staj sigortasıyla doğum borçlanması yaptığınızda, işe başlangıç tarihi 1994 yılına çekilmez. Kaç gün borçlanma yapıldıysa, 2008 yılında ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarihten geriye doğru o kadar süre çekilir. Bunun, sadece öğrenciliğinde staj yapmış kadınların doğum borçlanmasında sağlanan bir hak olduğunu vurgulamak isterim. Çünkü, normalde doğum borçlanması, sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuklar için yapılabilir.
Borçlanma yapmanız yararınıza olur. Eşiniz eğer bir işte çalışmayacaksa, isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek 5400 gün 60 yaş koşulu ile emekli olabilir. SSK'dan devam ettiği takdirde ise 58 yaşında fakat 7000 prim günüyle emekli olabilir.
ÖDENMEYEN TAZMİNATIN VERGİ İADESİ OLMAZ
Soru: Yedi yıl çalıştığım işyerinden 3 Mayıs 2015'te ayrıldım. Karşılıklı anlaşmayla istifa ettim, herhangi bir tazminat almadım. Sadece içeride kalan yıllık izin ücretlerimi aldım. Vergi iadesi hakkım var mı? (Halil E.Ş.)
Yanıt: Halil Bey, ikale sözleşmesi kapsamındaki tazminatlar için vergi iadesi alabilmeniz, ancak söz konusu tazminat için vergi ödemiş olmanız halinde mümkün. Siz herhangi bir tazminat almadığınıza göre, vergi ödemediğiniz için vergi iadesi de söz konusu olmaz.
Ahmet Kıvanç