İşte normal ağrı kesicilerin yararının olmadığı ve çoğu hastanın farkında olmadan yaşadığı bu sağlık sorununa dair bilinmesi gerekenler.
Merkezi veya çevresel sinir sisteminde hasar ya da hastalık sonucu ortaya çıkan ve hastalar tarafından “yanma, karıncalanma, batma, elektrik çarpar gibi olma ve donma hissi” gibi belirtilerle tanımlanan ağrılara “nöropatik ağrı” adı veriliyor. Başta ayaklar olmak üzere değişik organlarda ortaya çıkan nöropatik ağrı, özellikle diyabet hastalarında görülüyor ve her 100 diyabet hastasının 20’si, bu ağrıyı çekiyor. Bu sayı Türkiye’de en az 5 milyon diyabet hastasının beşte birinin nöropatik ağrı sorunu yaşaması anlamına geliyor. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşen Akıncı Tan ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Türk Nöroloji Derneği Nöropatik Ağrı Çalışma Grup Başkanı Prof. Dr. Ersin Tan, nöropatik ağrının kanser hastalarında, sinir sıkışmalarında, inme veya omurilik yaralanmaları sonucunda ve zonaya bağlı olarak ortaya çıktığını söylüyor.
Bu ağrının cinsiyeti yok
Nöropatik ağrının görülmesi açısından cinsiyetler arasında bir fark bulunmuyor. Cinsiyet farkı, ancak nöropatik ağrıya neden olan hastalıkların türüne bağlı olarak görülüyor. Örneğin nöropatik ağrı olduğu düşünülen “fibromiyalji sendromu”na kadınlarda daha sık rastlanıyor.
Her yaşta görülebiliyor
Nöropatik ağrıyla her yaş grubunda karşılaşılıyor. Ancak “zona” sonrası görülen, diyabete bağlı olan ve inme sonrası meydana gelen nöropatik ağrı, ileri yaştaki kişilerde daha sık görülüyor. Nöropatik ağrı, diğer ağrılardan farklı olarak yanma, karıncalanma, batma, elektrik çarpar gibi olma ve donma hissi veriyor.
Ağır depresyon nedeni
Nöropatik ağrı çekenlerin yaklaşık yüzde 80’inde ağrının orta seviyede veya şiddetli olduğu belirtiliyor. Hastanın günlük yaşamını önemli ölçüde kısıtlayan bu durumun yarattığı fiziksel, psikolojik, duygusal ve sosyal etkiler, hastaların yüzde 40’ının depresyona girdiğini belirtiyor. Bu durum işgücü kaybına neden oluyor.
Nedenini bilmiyorlar
Nöropatik ağrının özellikle diyabet hastalarında görülmesinin nedeni, diyabetlilerin sinir sistemlerinde meydana gelen hasar... Nöropatik ağrı konusunda en dikkat çeken şey ise, ağrılarının nedenini bilmeyen hasta sayısının çok olması. Bu hastalar ağrılarının köken ve tedavisinin farklı olduğunu bilmedikleri için normal ağrı kesicilerle tedavi olmaya çalışıyor. “Nöropatik ağrı konusunda umutsuz olmaya gerek yok” diyen uzmanlar, tedavide etkinliği ve güvenilir olduğu kanıtlanmış yöntemlere dikkat çekiyor.
Tedavi için sara ilacı
Nöropatik ağrı tedavisi, hastanın doğru bilgilendirilmesini, psikolojik ve sosyal destek almasını ve ilaç tedavisini içeriyor. Bazı sara ve depresyon ilaçları, nöropatik ağrıda etkin tedavi yöntemleri olarak kullanılıyor. “Klasik ağrı kesicilerin nöropatik ağrıda etkin olmadığı bilinmelidir” diyen uzmanlar, hastanın etkin ilaç tedavisine yanıt vermediği nadir durumlarda girişimsel ve cerrahi yöntemlerin düşünülmesi gerektiğini söylüyor.
Tedavi olmayan hastanın yaşam kalitesi düşüyor
Tedavi olmayan hastanın şikâyetleri artıyor ve bu durum, kişinin yaşam kalitesini engelleyecek ciddi sorunlara yol açıyor. Hastalar, tedavi olmadıkları takdirde işlerini kaybetmek, sosyal çevreleriyle ciddi sorunlar yaşamak, ruhsal sorunlar ve yatağa bağlı kalmak gibi sonuçlarla karşılaşıyorlar.
Tedaviyi uzman hekimler yapmalı
Nöropatik ağrı tedavisinin nöroloji, iç hastalıkları, fiziksel tıp ve rehabilitasyon, nöroşirurji (beyin cerrahisi), endokrinoloji ve metabolizma, algoloji ve romatoloji dalındaki uzman hekimler tarafından yapılması gerekiyor. Hastalık konusunda unutulmaması gereken en önemli şey, ağrının farklı nedenlere bağlı farklı türlerinin olabileceği ve etkin tedavi için iyi tanımlanması ve doğru tanınması gerektiği.