Diş Röntgeni Nedir?
Diş röntgeni, dişlerin, kemik ve dişetlerinin muayene ile görünemeyen kısımlarının x ışını yardımıyla elde edilmesidir.
Ne Amaçla Diş Röntgeni Çekilir?
Diş röntgeni, dişhekiminin, dişler ya da çenelerle ilgili problemleri teşhis etmesine yardımcı bir yöntemdir. Örneğin, ağız içi muayene ile sadece büyük çürükler teşhis edilebilirken, röntgenle başlangıç çürükleri tespit edilebilir ya da ağızdaki absenin hangi dişten kaynaklandığı, dişlerdeki yapı bozuklukları, kök kırıkları, kist ya da tümörler röntgenle tespit edilebilir.
Diş Röntgeninin Çocuğuma Zararı Var mıdır?
Modern teknik ve metotlarla çekilen diş röntgeninden yayılan radyasyon minimal düzeydedir. Bu nedenle de diş röntgeninden yayılan radyasyonun çocuğa bir zararının olması söz konusu değildir. Aksine teşhis açısından röntgenden elde edilen fayda çok fazladır.
Kaç Çeşit Diş Röntgeni Çekilebilir?
Esas olarak ağız içi ve ağız dışından olmak üzere iki çeşit diş röntgeni çekilebilir. Ağız dışından çekilen röntgenlerde, film ağız dışına yerleştirilirken, ağız içinden çekilen röntgenlerde, film ağız içine yerleştirilir. Genel olarak ağız içine yerleştirilen filmler birkaç diş ve çevre dokular izlenebilirken, ağız dışına yerleştirilen filmlerle çene kemiklerini de içine alan daha geniş bir alan izlenmektedir.
Diş Filmi (Diş Röntgeni) Hamilelere Zararlı mıdır?
Hamilelik esnasında birçok ilacın kullanılmaması ya da kontrollü kullanılması önerilmesine karşın, dental tedavilerde kullanılan lokal anesteziklerin herhangi bir yan etkisi rapor edilmemiştir.
Lokal anestezi kullanılmasında üretici firmanın önerileri doğrultusunda hareket edilmelidir.
Herhangi bir uyarı yoksa lokal anestezik kullanmada bir sakınca yoktur.
Anestezi altında yapılan tedavide hasta ağrı duymayacak ve daha az stres yaşayacaktır.
Diş çekimi yada herhangi bir müdahale için, gebelik sırasında lokal anesteziklerin kullanılmasında üretici firmanın önerileri doğrultusunda hareket edilmelidir. Herhangi bir uyarı yoksa kullanmada bir sakınca yoktur.
Antibiyotik kullanımı, özellikle Penisilin ve türevleri (Amoxicilline vs.) kullanımını bebek için herhangi bir sakıncası yoktur.
Tetrasiklin gurubu antibiyotikler alınmamalıdır. Tetrasiklin gebelik sırasında alınırsa bebeğin dişlerinde "tetrasiklin renklenmeleri" dediğimiz renklenmeler oluşur.
Ağrı kesici kullanmada dikkat edilmeli ve kesinlikle üretici firmanın önerilerine uyulmalıdır.
Diş hekimliğinde kullanılan röntgen makinelerinde radyasyon çok düşük seviyede olmasına rağmen hamilelerde röntgen çekiminden kaçınılmalıdır.
Zorunluluk yoksa bu işlem doğum sonrasına ertelenmelidir.
X ışınlarının ne kadar zararlı olacağı ve bebeğe zarar verip veremeyeceğini, ışının maruz kalındığı dönem, verilen radyasyon miktarı ve çekilen filmin hangi bölgeye yapıldığı belirler.
Ancak, diş röntgenlerindeki doz önemsenmeyecek kadar düşük düzeydedir.
Normalde tanı için çekilen (örneğin bir akciğer filmi) bir film ile alınan radyasyon miktarı 5 rad'tır ve bir probleme sebep olmaz. X ışınının zararlı olup sakatlığa yol açabilmesi için yüksek dozda (100 -300 rad gibi) maruz kalınması gerekmektedir.
Röntgen çekiminin zaruri olduğu durumlarda anne karnını kapatmak için kurşun yelek giydirilmesi tavsiye edilir.
Gerek olmadıkça küçük de olsa risk almamak için röntgen filmi çekilmemeli ve röntgen çekim odalarına girilmemelidir.
Eğer acil bir tedavi için kesinlikle röntgen filmi çekilmesi gerekiyorsa, anneye özel koruyucu önlük giydirilmeli, hızlı film kullanarak ve düşük doz uygulaması yapılmalıdır.
Hamilelikte Diş Röntgeni Filmi Çekilmesi
Hamilelikte diş röntgeninin içerdiği radyasyon dozu sadece 0.01 mili rad olduğu için güvenle diş filmi çekilir. Diş filminden bebeğin zarar görebilmesi için 100.000 bin kez diş filmi çekimi gerekir!
Gebelikte 10 radın üstünde radyasyona maruz kalınması durumunda fetusta zeka geriliği ve göz anomalisi oluştuğu gösterilmiştir. Genel olarak tanı amaçlı kullanılan X-ışını filmleri 5 raddan bile daha az radyasyon içermektedir.
Tiroid Koruyucunun Önemi
Röntgen filmlerin en yaygın uygulamasını diş hekimliği hizmetlerinde, Periapikal röntgen, Bite-Wing (ısırtma) röntgen ve panoramik röntgen çeşiti uygulamalarında (özellikle ortodontik tedavi ve kontrollerinde) görmekteyiz.
Panoramik röntgen: Daha az X-ışını doz uygulaması ile çene kemiği, çevre yapı ve tüm dişlerde iyi bir görüntü alınması, erken teşhis ve tedavi süresinin kısaltılması nedeniyle en çok tercih edilen tomografik bir röntgen çeşitidir.
X-Işın uygulamalarında, diş röntgeni ile alınan radyasyon mikta¬rı oldukça az olmasına rağmen gebelikte rutin diş röntgeni uygulamalarından kaçınılması gerektiği bilinmektedir.
Diş, çene, kafa, akciğer ve boyun bölgelerinde röntgen filmi ve tomografisi istenirken tiroid bezesinin korunması içinde çok dikkatli olunmalıdır.
Ülkemizde diş röntgeni uygulamaları sırasında yetişkin ve özellikle de çocuk hastalarda çoğunlukla “ troid koruyucu “ tedbir alınmamaktadır.
Batı ülkelerinde çocuklara diş ve baş (kafa) filmleri çekilirken “kurşun tiroid koruyucu” kullanmaktadır, fakat ülkemizde bu alışkanlık henüz kazanılmış değildir.
Özellikle çocuklarda tiroid bezesi henüz gelişme çağında olduğu için her türlü radyasyona karşı hassastır ve zarar görür.
Diş röntgeni ve çoklu pozlama uygulamalarında baş, boyun veya köprücük kemiği alanı X-Işınlarına maruz bırakılıyorsa, X-Ray ışın saçılma ve sekme (scatter) türü gereksiz radyasyonu çocuk tiroid bezesi üzerine zarar verebilmektedir. Radyasyonun tiroid üzerine verdiği zararlar çocuğun yaşına ve uygulanan filmde kullanılan radyasyon miktarına bağlıdır.
Erken yaşta çok tekrarlanan röntgen filmlerin tiroid üzerine bir radyasyon yükü getirdiği bilinmektedir. Üstelik, radyasyonun tiroid üzerine etkisi kısa sürede çıkmayabilir, yıllarda kendini belli edebilir.
Tiroid metabolizması ve enerji yöneticisi bezi ile ilgili sorunlar başlıca doğurganlık, kalp hastalığı, ruh sağlığı ve diğer sağlık sorunlarına bağlı birçok önemli yönlerini tetiklemekte ve kalıcı olarak etkilemektedir.
Tiroid bezi özellikle radyasyona karşı duyarlıdır, radyoaktif dalgalar, aşırı radyasyona maruz kalma, troid papiller kanseri, tiroid kanseri çeşitleri oluşumu ve koşulları için bilinen bir risk faktörüdür.
Diş tedavi klinikleri röntgen çekimleri sırasında X-ray ışınlarından diş hekimleri ve hastaların uygulamada saçılan gereksiz radyasyondan tiroid bezesini korumaları gerekmektedir. Bu nedenle tiroid bezesinin saçılma ve sekme (scatter) türü gereksiz radyasyondan korunması amacıyla, X-Ray pozlama uygulamalarından önce çocuk hastalara tiroid koruyucu yakalık giydirilmesi zorunlu kılınmıştır.
X ışınlarının potansiyel tehlikeleri genellikle gözden kaçmaktadır. Dental radyografi uygulamalarında düşük doz radyasyon kaynağı kullanımı sağlanmaktadır şeklinde tiroid kanseri riski gözardı edilmemelidir.
Manşetler
DUYURU-5