SAĞLIKLI DİŞETİ NASIL OLUR?
Portakal kabuğu görüntüsünde, açık pembe renk,
Dişleri kök başlangıçlarında saran ve konturlarını takip eden muntazam bir dişeti sınırı,
Kırmızılık, şişkinlik ya da enfeksiyonun olmaması,
Normal fırçalama ve ip kullanımıyla kanamama,
Herhangi bir rahatsızlık hissinin olmaması,
Sağlam ve sert görüntülü diş etleri,
İLTİHAPLI DİŞETİ NASIL OLUR?
Kendiliğinden ya da fırça-diş ipi kullanırken dişetinde kanama,
Dişetlerinde kırmızılık, şişlik ve düzensiz bir görünüm,
Dişetlerine bastırılınca hafif bir ağrı, dişetinden sızan iltihap ve/veya o bölgedeki dişte hassasiyet,
Dişetlerinde çekilme ve açığa çıkan kök yüzeylerinde hassasiyet,
Dişeti kenarlarında diş taşları nedeniyle oluşan siyah alanlar,
Dişlerde sallanma, uzama ve dişler arasında açılmalar,
Ağzınızı kapattığınızda, kapanışınızdaki değişiklik hissi,
İltihaba bağlı ağızda koku ve kötü tat,
Kaşınma hissi (dişetlerinde)
NELER DİŞETİ HASTALIĞINA SEBEP OLUR?
Dişeti hastalığının temel nedeni bakteri plağı denen dişe sıkıca tutunan, yapışkan saydam bir tabakadır. Tırnağınızla dişinizin üzerini kazıyarak plağı fark edebilirsiniz. Plağın bir miligramında 200 ile 500 milyon arasında bakteri bulunur. Bunun yanısıra aşağıdaki faktörler de dişeti sağlığınızı etkilemektedir.
SİGARA
Hepimizin bildiği gibi sigara kanser, akciğer, kalp hastalıkları gibi birçok önemli rahatsızlıklara sebep olur. Tüm bunların dışında ağız içi mukozası ve dişetleri için de çok zararlıdır. Dişetlerinin yumuşamasına ve dişeti hastalıklarının gelişmesine neden olur.
GENETİK FAKTÖRLER
Yapılan araştırmalara göre 0 oranında genetik bir yatkınlık vardır. Ayrıca ağız bakımının kötü olması ile dişeti hastalığının gelişme olasılığı 6 kat daha artar. Ailede dişeti problemi olan bir kişi var ise mutlaka bir dişeti uzmanına siz de muayene olun.
HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER
Hamilelik, puberte, menapoz, mensturasyon gibi hormonal değişikliklerin yoğun olduğu dönemlerde ağız hijyeninize ayrıca özen göstermeniz gerekmektedir. Diş etleriniz bu dönemlerde daha hassas olur. Diş eti hastalığına yatkınlık artar.
STRES
Hipertansiyon, kanser gibi pek çok rahatsızlığın nedenlerinden biri olmasının yanında dişeti hastalıklarının da risk faktörlerindendir. Araştırmalar göstermiştir ki periodontal hastalıklarda dahil olmak üzere stres vücudun enfeksiyonla mücadelesini zorlaştırmaktadır.
İLAÇ KULLANIMI
Doğum kontrol hapları, anti-depresanlar, kalp ilaçları ağız sağlığınızı etkiler. Bu yüzden bu ilaçlardan birini kullanıyorsanız lütfen diş hekiminizi uyarınız ve ağız hijyeninize ayrıca önem veriniz.
DİŞ SIKMAK VEYA GICIRDATMAK
Diş ve dişeti arasındaki kuvvetin azalmasına neden olarak periodontal doku yıkımına sebep olurlar. Diş etlerindeki çekilmenin bir sebebi de diş sıkmaktır. Mutlaka gece plağı takılarak bu sıkmanın durdurulması gerekir.
DİABET-ŞEKER HASTALIĞI
Diabet hastaları periodontal (diş eti) enfeksiyon açısından yüksek risk grubuna girerler. Mutlaka rutin diş eti kontrollerini bir diş eti uzmanına (periodontolog) yaptırarak ağız hijyenlerine ayrıca özen göstermelidirler.
KÖTÜ BESLENME
Vücudun, immun (bağışıklık) sisteminin zayıflamasına ve buna bağlı olarak, diş eti enfeksiyonu da dahil olmak üzere enfeksiyonlarla mücadelesinin zorlaşmasına neden olur.
KÖTÜ YAPILMIŞ KURON KÖPRÜ VE DOLGULAR
Dişetine basan ve taşkın yapılmış dolgu, kuron ve köprüler dişetlerinde problem oluşturur.
DİŞETİ HASTALIKLARININ ÇEŞİTLERİ
GİNGİVİTİS
Dişeti hastalığının en basit formudur. Dişetinin kırmızı ve şiş olmasına neden olur. Dişeti çabuk kanar. Genellikle bu safhada hasta pek fazla rahatsızlık duymaz. Profesyonel tedavi ve iyi bir bakımla dişeti sağlığı tekrar sağlanabilir. Eğer ağız bakımı alışkanlıklarınız yetersizse gingivitis periodontitise doğru ilerlemeye başlar.
AGRESİF PERİODONTİTİS
Bu tipte, ilk bakışta bir problem yokmuş gibi görünür. Fakat tam tersine hastalığın agresif, yıkıcı bir şekilde ilerlemesi söz konusudur. Yapılan diş eti tedavisine cevap vermeyebilir ve antimikrobiyal (antibiyotik) tedavi ile desteklenmesi gerekebilir.
KRONİK PERİODONTİTİS
Dişin destek dokularındaki iltahap sonucu ilerleyici nitelikte ataşman (diş ile diş eti arasındaki doku) ve kemik kaybı mevcuttur. Dişetlerinde cepler ve çekilme ile karakteristiktir. En çok görülen periodontitis çeşitidir. Daha çok yetişkinlerde görülmesine karşın her yaşta olabilir. Ataşman kaybı genellikle yavaştır fakat hızlı ilerleme periodları da görülebilir.
SİSTEMİK BİR HASTALIĞIN GÖSTERGESI OLARAK ORTAYA ÇIKAN PERİODONTİTİS
Daha sıklıkla gençlerde şeker gibi bir sistemik hastalıkla beraber gözlenir.
NEKROTİZAN PERİODONTİTİS
Alveoler (dişi çevreleyen kemik dokusu) kemikte, periodontal ligamentte (diş ile kemik arasındaki lifler) ve diş eti dokusunda nekrotizan karakterde iltihap vardır. Immun sistemin baskılandığı, kötü beslenmenin olduğu ve AIDS virüsü taşıyan kişilerde daha sıklıkla gözlemlenir.
TEDAVİ NASIL OLUR?
Dişeti hastalığının tedavisinde diş ile dişeti arasında meydana gelen cep`lerin derinliğinin özel bir alet vasıtasıyla ölçülmesi gereklidir. Bu ceplerin miktarına ve derinliğine göre teşhis konulur ve tedavi planlanır. Derin cepler dişeti hastalığının hızla ilerlemesi için uygun bir ortam hazırlayacağından yapılacak olan tedavide amaç bunların mümkün olduğunca sığlaştırılmasıdır. Çünkü derin ceplerin içine yerleşen mikroorganizmaların fırçalama ve diş ipi kullanımı ile sizin tarafınızdan tamamıyla temizlenmesi imkansızdır.
Sizin dişeti hastalığınızın seviyesine göre uygulanacak tedavi aşağıdakilerdir:
DAHA SIK DİŞ TAŞI TEMİZLİĞİ
Rutin temizlik ve kontroller 6 ayda bir yapılırken periodontal hastalığı olan veya buna eğimli olan kişilerde hekimin belirleyeceği daha kısa aralıklarla temizlik işlemi yapılır. Ceplere yerleşen plağın içindeki mikroorganizmalar 3 ay içinde kemiğe zarar verebilecek kadar çoğalır. Sık diştaşı temizliği yaptırmak bu birikimi önleyerek kemiğin zarar görmemesini sağlar.
Hekiminiz veya hijyenistiniz tarafından verilecek olan hijyen eğitimini de doğru ve eksiksiz uygulamak bu açıdan büyük önem taşımaktadır.
KÖK YÜZEYİ DÜZLEŞTİRİLMESİ(KÜRETAJ)
Halk arasında küretaj olarak bilinen kök yüzeyi düzleştirilmesi, kök yüzeyine tutunmuş olan eklentileri özel küretler yardımıyla kazıyarak, yüzeyden uzaklaştırma ve sağlıklı kök yüzeyini açığa çıkartarak dişetinin tekrar kök yüzeyine yapışmasını sağlama işlemidir.
GİNGİVEKTOMİ VE GİNGİVOPLASTİ
Bazı durumlarda iltihapsal, ilaca bağlı ya da kalıtsal olarak dişeti büyümeleri gözlenmektedir. Bu dişeti büyümelerine kemik erimesi eşlik etmiyorsa ya da kemik oluşturmamızı gerektiren derinlikte defektler mevcut değilse dişeti büyümelerini, dişle-dişeti arasındaki cebin yumuşak doku duvarını keserek çıkartabiliriz. Bu işleme Gingivektomi denir. Bu işlemden sonra genellikle dişetini cerrahi yöntemlerle düzelterek normal fizyonomisini geri kazandırmak için ise Gingivoplasti işlemi uygulanır.
FLAP OPERASYONU
Periodontal cepler küretaj ve kök yüzeyi düzleştirilmesi ile sığlaştırılamıyorsa cerrahi olarak cebi oluşturan dişeti çıkartılır. Çok derin ceplerde dişeti bütün olarak kaldırılıp altında gerekli kök yüzeyi düzleştirme işlemleri yapılır, kapatılır ve dikişlerle yerine sabitlenir. Eğer bu aşamada erimiş olan kemiğin desteklenmesi gerekiyorsa ya da o bölgede kemik oluşturulabileceği düşünülüyorsa, defekt bölgesine sert doku greftleri ya da hastanın kendi dokusundan elde edilen kemik parçacıkları koyularak, kaybedilen dokunun geri kazanılmasına çalışılır.
KURON BOYU UZATMA OPERASYONU
Dişlerin (ağız içerisinde görünen kısımlarını) dişeti seviyesinin üstünde kalan kısımlarını uzatmak amaçlı yapılan basit bir işlemdir. Bazı durumlarda çürük veya kırık dişeti seviyesinin altına kadar ilerler yada dişlerin boyu çok kısadır. Bu gibi durumlarda yapılacak protetik (kuron, köprü vb.) tedavilerin tutuculuğu ve dişeti sağlığı için dişeti seviyesinin kök kısmına doğru uzatılması gereklidir
DOKU GREFTLERİ
Yumuşak doku greftleri:
Diş fırçasının yanlış kullanılması, anatomik hatalar ya da dişeti hastalıkları sebebiyle bir veya birkaç dişte meydana gelen belirgin dişeti çekilmelerinin, ağzın farklı bir bölgesinden(genellikle damak) alınan yumuşak doku parçalarıyla örtülmesi işlemidir. Genellikle estetik amaçla ya da bazı durumlarda, dişeti hastalığının ilerlememesi için koruyucu amaçla yapılır.
Sert doku greftleri:
Flap operasyonları esnasında kemik kaybının ileri boyutta olduğu bölgelerde yapay veya doğal kaynaklı kemik tozu uygulamaları ile kemik yapımı uyarılır.
ESTETİK AMAÇLI DİŞ ETİ UYGULAMALARI
En güzel dişler bile sağlıklı ve düzgün şekilli dişetleriyle çerçevelenmemiş ise çekici gözükmezler. Diş etlerinizde yapılan tedaviler ve küçük operasyonlar ile estetik olmayan diş etleri düzeltilebilir.
Sağlıksız diş etleri: Periodontal hastalık nedeni ile diş etleri kırmızı, şiş ve parlak gözükürler. Estetik diş hekimliği işlemlerinden önce mutlaka tedavi edilmelidirler.
Diş etleriyle gülümseme: (Gummy Smile) Gülümsediklerinde diş etleri fazla gözüken vakalarda herhangi bir estetik diş hekimliği işlemi yapılacak olsa da olmasa da yapılacak küçük bir operasyon ile diş eti fazlalıkları uzaklaştırılarak daha hoş bir gülümseme elde edilebilir.
Dişeti çekilmesi: Dişeti çekilmesi sonucu bazı dişler çok uzun gözükebilir, bu dişlerde kök yüzeyleri açığa çıkmıştır. Böyle bir durumda, öncelikle dişeti tedavisi yapılarak bu açıklıklar yumuşak doku greftleri ile kapatılmalıdır.
Düzensiz dişeti kenarları: Dişleri çerçeveleyen dişetleri bazı dişlerde çok yukarda yada çok aşağıda olabilir (dişeti çekilmesi, sürme bozukluğu, diş kaybından doğan defektler vb) Estetik prosedürden önce dişeti şekilleri ideale getirilmelidir.
Dişeti pigmentasyonu: Herhangi bir yaralanma sonucu yada doğal olarak dişetlerinde farklı renkte bölgeler olabilir. Eğer gülme hattındaysa bunların da yok edilmesi gerekir.
SAĞLIKLI DİŞETLERİNİZ İÇİN DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER:
Her gün dişlerinizi doğru şekilde fırçalayın ve diş ipi kullanın,
Dengeli beslenin, boş kalorilerden ve çok yapışkan gıdalardan kaçının,
Kendi kendinizi muayene etmeyi öğrenin ve rutin olarak bunu yapın. Böylece herhangi bir ağız içi veya dişsel değişikliğin ilk sinyallerini yakalayabilirsiniz.
Senede en az iki kere diş hekimine gelerek kontrol ve diş taşı temizliği yaptırın.
Manşetler
DUYURU-5