Geçtiğimiz dönemde özellikle 18 ile 25 yaş arasındaki gençlerin büyük bir problemi ortaya çıkmıştı. Bu gençler ailelerinin yanında kalıyor ve eğer eğitime devam edemiyorlarsa kaymakamlıklara gidip gelir testi yaptırarak her ay ortaya çıkan primi ödemek zorundaydılar. Eğer bunu yapmazlarsa kendilerine yüklü miktarda prim borcu çıkacak ve üstelik hastaneden de sosyal güvenlik şemsiyesi ile yararlanamayacaklardı. Seçimler öncesinde AK Parti'nin en önemli vaatlerinden birisi de bu gençlere getirilen 'ücretsiz hastane hizmeti' olmuştu.
DETAYLARDA NE VAR?
Şimdi TBMM'deki torba yasa ile bu problem tamamen ortadan kaldırılıyor ve gençler borç yükünden kurtarılıyor. Mevcut uygulamada 18 yaşını dolduran gençler eğer liseye ve üniversiteye gidiyorsa 25 yaşına kadar Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi ödemiyor. Ama bu gençler mezun olduklarında ya da üniversiteyi kazanamadıklarında sorun ortaya çıkıyor. Yeni düzenleme ile okuma mecburiyeti ortadan kaldırıldı. Liseyi bitiren bir genç üniversiteyi kazanmasa da 20 yaşına kadar 2 yıl prim ödemeyecek. Bu primleri devlet ödeyecek ve hastane hizmetlerinden yararlanacak. Üniversitede ise mezun olduktan sonra yine 2 yıl prim devletten olacak. Yaş sınırı 25 olacak.
ŞARTLAR
Lise mezunu için yaş sınırı 20.
Üniversite mezunu için şaş sınırı 25.
Sistemden yararlanmak için sigortalı çalışmamak gerekiyor.
Sistem mezuniyetin ertesi gününden itibaren 2 yıl süreyle primi ödüyor.
Bu uygulamadan GSS borcu olanlar da yararlanıyor.
İŞTE SİLİNEN BORÇLAR
Aylık olarak ödenecek primler eve giren gelirin hanede yaşayan kişiye bölünmesiyle ortaya çıkan rakama göre belirleniyor. Gençler 2 yıl bu paraları ödemeyecek.
MÜJDELER BİTMİYOR
Gençler için GSS primlerinin devlet tarafından ödenmesinin dışında onların hayatını kolaylaştıracak birçok konu da yasalaşma aşamasında. İşte diğer yenilikler:
Pasaport harcı ödenmeyecek.
Yeni işe geren gencin 1 yıllık maaşını devlet ödeyecek.
Kendi işini kuran gençler 3 yıl vergiden muaf olacak.
İşini kurmak isteyen gence 50 bin liraya kadar hibe verilecek.
İsteyen girişimci gence 50 bin liralık hibenin dışında 100 bin liraya kadar faizsiz kredi de verilecek.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
Nisan 1980 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 2002 Mart ve 3 bin 600 gün primim var. Mustafa ŞAHİN
58 yaşında ve 7 bin prim günüyle emekli olur.
Babam 10.03.1964 doğumlu ve 15.11.1982 sigortalı girişli. 2 bin 900 gün primi bulunuyor. Tarkan ÇINAR
25 yıl 46 yaş ve 5075 prim günü şartları var. Yaş ve yılı dolmuş ama primi eksik. Askerlik borçlanması 550 gün kazandırır ama tamamlamaz. 3 bin 600'e tamamlayıp 60 yaşında da emekli olabilir.
8 bin 500 gün primim var, sigorta başlangıcım 01.09.1989. Askerliğimi 1987'de yaptım. Nihat SANU
25 yıl 51 yaş ve 5 bin 450 prim şartınız var. Yıl ve prim tamam. 16 ay askerlik borçlanması yaşı 50 yapar.
Annem 21.08.1957 doğumlu ve 07.07.2000 girişli ancak 4121 gün pirimi mevcut. Başak DURU
Primi 7 bine tamamlayıp 58 yaşını bekleyin.
VERGİ İADESİ
Emekli maaşlarında ayrıca bir vergi iadesi artışı var mı onu merak ediyoruz? Hilmi TAŞÇI
Şu an elinize geçen maaşınızda yüzde 4'lük ek ödeme var. Zamlar bu ödeme çıktıktan sonra yapılıyor. Sonra da yüzde 4 Ek ödemeniz tekrar veriliyor. E-devlet'ten tüm detayları görebilirsiniz.
MEMURLAR İBARESİ
Analık izni sonrası yarı zamanlı çalışmak hakkından sözleşmeli memurlar (4b) yararlanabilecek mi? Seda AZAK
Yasa metninde 'doğum yapan memurlar' ibaresi var. Detay verilmiyor. Sanırız bununla ilgili yönetmelik çıkınca konu netleşir.
YAŞI ÇEKMEZ
07.01.1973 doğumluyum, 04.05.1995'te işe başladım. İşe başladıktan sonra iki çocuğum oldu. Erken emekli olabilir miyim? Neşe ÇAKMAK
Yaşınız dolmuş ve priminiz eksik olsaydı 2 çocuk borçlanması yaparak 2 yıl önce emekli olabilirdiniz. Ama priminiz tamamsa boşuna borçlanmayın yaşı öne çekmez.