Damacana sulara çipli takip başlıyor, firmalar 1 yıl içinde sistemlerini kuracak
Sağlık Bakanlığı, plastik ve cam damacana sulara elektronik takip sistemi getiriyor. TÜBİTAK ile birlikte yürütülen çalışma kapsamında damacanalara çip takılacak. Çip takılacak damacana sular, dolumdan tüketiciye ulaşıncaya kadar elektronik sistemle merkezden takip edilecek. Bakanlık, 2014 yılı başında TÜBİTAK ile damacana yıkama suyu sıcaklıkları standartlarını açıklayacak. Firmalar, 1 yıl içinde sistemi kuracak. Damacanalara doldurulan sulara 3 aylık raf ömrü süresi getirilecek.Sağlık Bakanlığı, 2012 yılında Türkiye çapında hizmet veren 254 su firmasının ürünleri üzerinde inceleme yaptı. Bu kapsamda, bin 418 ürün incelendi ve 20 firmaya ait 114 markada uygunsuzluk tespit edildi. Bakanlık, bu firmaların üretimini durdurarak uygunsuz bulunan alanlar için zaman tanıdı. Bakanlık, bu çalışma kapsamında ülke genelindeki damacana suların denetimi ile ilgili önemli bir projeyi hayata geçirmek için çalışmalara başladı. Bakanlık, saha çalışmalarında elde ettiği tecrübeler ışığında 2013 yılı mart ayında bir yönetmelik değişikliği gerçekleştirdi. Yönetmelik ile ambalajlı suların kontrolüne yönelik son derece önemli değişiklikler yapıldı.
Yönetmeliğe göre, damacanalar üretim tarihinden itibaren en fazla üç yıl veya 75 kez kullanılabilecek. Bu amaçla, damacanaların kaç kez doldurulduğuna ilişkin 'Damacana Takip Sistemi' kurulacak. Sağlık Bakanlığı'nın TÜBİTAK ile yürüttüğü çalışmalar kapsamında 2014 yılında sistemin standartlarını açıklanacak. Damacana yıkama suyu sıcaklıkları standartları da belirlenerek firmalara iletilecek. Firmaların, damacana yıkama sistemlerini 1 yıl içinde kurmaları gerekiyor. Damacanalara doldurulan sulara 3 aylık raf ömrü süresi getirildi. Tesise ait laboratuvarlarda suyun analiz sonuçları tamamlanmadan damacanalar piyasaya sunulamayacak.
ÇİPLİ SİSTEM YA DA KAREKOD ETİKETLERİ
Ayrıca, damacana sular için getirilecek çipli takip sistemini de standartların açıklanmasının ardından firmaların 3 yıl içinde kurması istenecek. Vatandaşlar, damacanalardaki çipli sistem ya da karekod etiketleri okutarak damacanaya ilişkin bilgileri cep telefonları aracılığıyla görebilecek. Damacana takip sistemi hem polikarbonat hem de cam damacanaların tamamında uygulanacak.
Sağlık Bakanlığı, 'Doğal Mineralli Sular Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik' hazırlamıştı. Yapılan düzenlemeyle damacana suların elektronik sistemle takibi için mevzuat altyapısı oluşturuldu. Yönetmelikle kap, kapak ve etiketler ile tanıtım amaçlı hazırlanan afiş ve broşürlerde ya da reklam ve ilanlarda tüketiciyi aldatıcı ve yanıltıcı, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar edici bilgi ve sembollere yer verilemeyecek. Kap, kapak, etiket üzerinde, ambalajda veya tanıtımlarda hastalıkların önlenmesi, tedavisi veya bakımına ilişkin doğal mineralli su niteliklerine atfedilen bütün bilgilerin kullanılması yasak olacak. Piyasaya arz edilen doğal mineralli suların, iş yeri açma ve çalışma izin belgesi bulunmayan yerler ile tüpgaz, otogaz, petrol ve petrol ürünleri depolama ve dağıtımı yapılan yerlerde; suyun fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özelliğini olumsuz yönde değiştirebilecek ısı, ışık, toz, duman, yağış gibi olumsuz şartlara açık ortamlarda satışı ve depolanması yapılamayacak. Üretici firma suyun üretiminden tüketiciye ulaşmasına kadar tüm aşamalarda suyun kalitesinden sorumlu olacak.
ELEKTRONİK TAKİP 3 AŞAMADA GERÇEKLEŞECEK
Damacana suların elektronik takibi 3 aşamada gerçekleşecek. Damacanaların, yıkanması gereken 55-70 derecelik su sıcaklığı, Sağlık Bakanlığı'nca merkezden takip edilecek. İkinci aşamada ise dolumu yapılan suya dışarıdan su eklenmesinin önlenmesi için iletkenlik takibi merkezden yapılacak. Çipli takip sistemiyle de damacanın ne kadar süreyle kullanıldığı ve kaç kez dolum yapıldığı da denetlenecek.
Damacanalar, üretim tarihinden itibaren en fazla üç yıl veya 75 kez kullanılacak. Bunun için elektronik takip sistemi işletmeci tarafından oluşturulacak. Çipli takip, TÜBİTAK ile yürütülen projeyle hayata geçirilecek. Daha önce izin verilen işletmelere, yıkama suyu ile ilgili takip sistemi için 1 yıl, çipli takip için 3 yıl tanınacak. Geri dönüşümlü polikarbonat kaplarda, suyun adı ve kabın üretim tarihi artık altta değil boyun veya gövdede kabartma şeklinde olacak. Düzenlemeyle damacana içinde satılan sular için de son kullanma tarihi getirildi. Buna göre, piyasada satışa sunulan damacanadaki suyun 3 ay içinde tüketilmesi gerekecek.