Her sağlıklı vücutta bulunan kortizon hormonunun olması gerekenden fazla, kontrol dışı yükselmesi sonucu gelişen bu sendromun erken tanı ve tedavisi ise çok önemli. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof.Dr. Ayşe Çıkım Sertkaya önemli bilgiler paylaştı.
Gövde şişmanlarken kollar ve bacakların incelmesi, kollarda ve bacaklarda oluşan mor renkteki izler Cushing Sendromu'nun en temel belirtileri arasında yer alıyor.
Cushing Sendromu, hemen hemen her organ ve dokuyu etkiler.
Cushing Sendromu'nun belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:
• Yüzde belirgin bir şişlik
• Yanaklarda kırmızılık
• Özellikle vücutta, gövde kısmında şişmanlık
• Kol ve bacaklarda incelik
• Karında, kol ve bacaklarda kırmızı-morumsu (erguvan rengi) çatlaklar
• Oturma, kalkma, merdiven çıkma ve uzun yol yürümede zorlanma, üst bacakta ağrı
• Kollarda ağrı
• Kadınlarda adet düzensizliği
• Yüksek tansiyon
• Kemik erimesi
• Kan şekeri düzensizliği
KORTİZON HORMONU NE İŞE YARAR?
Böbrek üstü bezi tarafından salgılanan kortizon hormonu, vücudun strese karşı kullandığı en önemli güç olarak kabul edilir. Ayrıca vücudun yağ ve karbonhidrat metabolizmasının düzenlenmesine yardımcı olur. Karbonhidratların ve yağların, özellikle açlık durumlarında kana karışmasını sağlayıp şekere dönüşerek vücudun enerji ihtiyacını sağlar. Eğer kortizon üretimi normal ihtiyacın üzerinde olursa bu hormonu ilgilendiren Cushing Sendromu gelişebilir.
BU İLAÇLARA DİKKAT!
Bazı hastalıklarda kullanılan kortizon ilaçları da Cushing Sendromu'na neden olabilir. Örneğin anevrizmalarda beyin ödemine karşı, birçok kanser tedavisinde kemoterapi protokollerinde yaraların iyileşmesinde bağışıklığın baskılanması isteniyorsa, astım gibi hastalıkların tedavilerinde kortizon ilaçları kullanılabilir. Tedavi amaçlı kullanılan kortizon ilaçlarının Cushing Sendromu'na neden olması için uzun süre ve genellikle yüksek dozda alınması gerektiği unutulmamalı.
BAZI KANSER HÜCRELERİ DE HORMON SALGILAYABİLİR
Bu hastalık sıklıkla beyindeki hipofiz bezinin ACTH hormonunu fazla salgılanması sonucu gelişir. Akciğer, mide, bağırsak sistemi gibi yerleri tutan bazı kanser hücreleri aslında salgılamaması gereken hormonları salgılayabilir. Bunlar beklenmeyen hormon ve molekülleri salgılayan tümör hücreleri olabilir. ACTH yani böbrek üstü bezine kortizon salgılatan esas hormon böyle bir odaktan kolayca salgılanabilir.
ÇOCUKLARDA DA GÖRÜLEBİLİYOR
Cushing Sendromu'nun tanısı için öncelikle kortizon hormonunun fazla olmasına neden olan etmenler sorgulanır. Listenin başında da hastaların kullandığı ilaçlar gelir. Kesin tanı için kortizon ve ACHT hormonları kontrol edilir. Eğer hormon oranlarında anormal bir yükseklik belirlenirse bunun geçici bir durup olup olmadığı kontrol edilir. Kortizon hormonunun nereden salgılandığını bulmak için ayrıca test ve çeşitli görüntüleme yöntemlerinden de faydalanılır. Sıklıkla diyabet gibi toplumda sık görülen hastalıklarla karıştırılan Cushing Sendromu çocuklar dahil herkeste görülebilir. Nüksedebilen bir hastalık olduğu için fizyolojik ve patofizyolojik nedenler iyice irdelendikten sonra tedavinin başlaması gerekir.