Memorial Kayseri Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Melahat Yeni, yaz aylarında en çok çocukları etkileyen güneş çarpmaları ile yanıklarda yapılması gerekenler hakkında bilgi verdi.
Açık tenli ve çilli çocuklar daha çok etkileniyor
Güneşin zararlı ışınlarının yeryüzüne en dik geldiği 12.00-15.00 saatleri arasında uzun süre açık havada kalmak, çocuklarda güneş çarpması ve ciltte güneş yanıklarına neden olmaktadır. Bu durumdan en çok sarışın, açık tenli ve çilli çocuklar etkilenmekte, ani gelişebilecek cilt lezyonları ağır ve kalıcı etkilere yol açabilmektedir. Erişkinlere göre hassas olan çocuk cildini yaz boyunca güneşin zararlı ışınlarından korumak için en az 30 koruyucu faktör içeriği olan kremleri düzeni aralıklarla uygulamak ve çocukların bol sıvı almalarını sağlamak yararlı olacaktır. Deniz ve havuz içinde de güneşin zararlı ışınları aynı etkiyi gösterebilir. Güneşe bağlı birinci derece yanıklar, deride kızarıklık ve ağrı hissi ile ortaya çıkar. Yanığın etkisiyle 48 saate kadar ağrı, deride gerilme ve yanma hissi devam eder.
Güneş yanıklarında neler yapılmalı?
• Derinin, losyon tarzı kremler ile nemli ve serin tutulması, ağrı kesici verilmesi yanığa karşı uygulanacak yöntemler arasındadır.
• Eğer yanık aşırı derecede ağrıya, sıvı dolu kabarcıklara ve yüz bölgesinde şişme ile birlikte ateş, titreme, baş ağrısı, bayılma, his kaybı, genel durumu bozukluğu, bilinç değişikliğine neden olduysa hiç vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Halsizlik ve bilinç kaybı güneş çarpması belirtisi olabilir
Uzun süre güneş ışınlarına maruziyet ile ortaya çıkan doku hasarı, ‘sıcak çarpması’ olarak adlandırılmaktadır. Sıcak çarpması durumunda, ter bezleri salgısı artarak vücut ısısını dengelenmeye çalışılır. Ancak sıcağın etkisiyle ısı, belirli bir seviyeye çekilmeden, yüksek oranda vücutta kalır. Güneş çarpması tablosu olan durumda aşırı sıvı kaybı nedeniyle kan koyulaşır ve genel metabolizma dengesi bozulur. Kişilerin sıcağa karşı direnci farklıdır. Çocuklar, yaşlılar, kronik rahatsızlığı olanlar, güneş ışınlarının az görüldüğü ülkelerde yaşayanlar ve açık tenliler daha düşük ısı derecelerinde bile güneş çarpması sorunu yaşayabilir. Özellikle çocuklarda mide bulantısı, şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, kusma, huzursuzluk, çarpıntı, yüksek ateş, kas krampları, halsizlik ve bilinç değişiklikleri görülür.
Güneş çarpması durumunda neler yapılmalı?
• Güneş çarpması halinde çocuklar hemen serin ve gölge olan bir alana taşınmalı, başı ve göğüs kısmı dik tutulmalıdır.
• Vücudu sıkan kıyafetler çıkarılmalı, bilinç bozukluğu varsa vakit kaybetmeden ambulans le en yakın sağlık kuruluşuna kaldırılmalı, tıbbi yardım gelene kadar çocuğun vücudu ıslak bez ve soğuk kompres ile serinletilerek vücut ısısı düşürülmeye çalışılmalıdır.
Güneş çarpmalarına karşı…
1. Güneşli günlerde bandana gibi çocukların baş bölgesini koruyan aksesuarlar kullanılmalı ya da şemsiye ile korunma sağlanmalıdır.
2. Çocuklara sentetik olmayan, hava alabilen pamuklu kıyafetler giydirilmelidir.
3. Yüksek faktörlü güneş koruyucu kremler (en az 30 faktör) belirli aralıklarla uygulanmalıdır.
4. Bol sıvı ve su tüketmesi sağlanmalıdır.
5. Dengeli ve her gruptan besin tüketimine dikkat edilmeli.
6. Çocukların araç içinde uzun süre kalması önlenmeli, mümkünse araçla günün en serin saatlerinde seyahat edilmelidir.