Oyuncaklar çocukların hem duygusal hem de zihinsel durumlarını önemli derecede etkiler, oyuncaklar sayesinde oyunlarını zenginleştirir ve fiziksel kabiliyetlerinin artarak hayal dünyalarını geliştirirler.
Özellikle son zamanlarda anne babaların kafasına takılan; çocuklarda cinsiyete göre oyuncak seçimi nasıl olmalı? Anne babalar kız veya erkek çocuklarına oyuncak seçerken nelere dikkat etmelidirler? Soruları ile sık sık karşılaşmaktayım. İşte bugünkü yazımız da tüm bu soruların cevabını bulacaksınız.
Çocuklar, çoğunlukla gelişim düzeylerine göre belli etkinliklerde bulunmaktan ve belirli malzemelerle oynamaktan hoşlanırlarsa da, bunların belirlenmesinde, çocuğun yaşının, cinsiyetinin, tipinin ve kişiliğinin etkileri büyüktür. Örneğin: bir ve iki yaşlarındaki kız olsun, erkek olsun tüm çocuklar, yap-boz, bir araya getirme ve yapılandırma etkinliklerinden ve bu işte kullanılabilecek malzemelerden hoşlanırlar. Ancak dördüncü yaştan itibaren, yalnızca erkek çocukları bir araya getirme ve yapılandırma malzemelerine eğilim duyarlar. Kız çocuklarının ilgileri bu yaşlarda oyun hamuru, kil ve benzeri gereçlere kayar
Çocuk geliştikçe, ilgisinin yöneldiği gereçler çeşitlenir. Ancak küçük yaşlarda bu gereçlerin sayısı daha kısıtlıdır. Bununla birlikte tüm çocuklarda yaygın olarak benimsendiği belirlenen üç tür oyun gereci bulunmaktadır;
Yapılandırma (Yap-boz) blokları ve elemanları
Oyun hamuru, kil, çamur gibi biçimlendirme malzemeleri
Kuru boya, sulu boya, mum boya, pastel boya gibi resim yapma gereçleri
Bu üç tür oyuncak, okul öncesi çağında bulunan ve ilkokulun birinci ve ikinci sınıflarına gitmekte olan çocukların, tüm oyun etkinliklerinin, % 15 ilâ % 75 arasında değişen bir diliminde ilgi görmektedir.
Özet olarak belirtmek gerekirse, erkek çocukların yap-boz, bir araya getirme ve yapılandırma gereçlerini sevdikleri, kızlarınsa boya ve kil gibi, biçim verilebilen, anlatım içeriği olan gereçlerden hoşlandıkları söylenebilir. Kızlar ve erkek çocuklar, iş olgunluğuna yap-boz, bir araya getirme ve yapılandırma gereçleriyle oynayarak ulaştıkları hâlde, bunlar yalnızca erkek çocukların sürekli olarak oynamaktan haz duyduğu bir malzeme olarak kalır. Kızlar, üç ilâ dördüncü yaştan itibaren diğer alanlara eğilim duymaya başlarlar.
Ayrıca şunu belirtmek gerekirse yukarıda bahsedilen tespitler yapılan araştırmalar sonucudur ve her çocuk da kesinlikle bu tespitlerin tutacağı yönünde bir şey söz konusu değildir. Anne ve babalar çocuklarına oyuncak alırlarken erkek ve kız ayrımı yapmamalıdır. Kız çocuk erkek oyuncağı ile erkek çocuk ise kız oyuncağı ile oynamak isterse, buna izin verilmeli Kız ya da erkek çocuklar her oyuncakla oynamalı ve çocuklarda cinsiyet kavramının eşyalar üzerinden gelişmesi engellenmelidir.
Mental ve fiziksel becerilerine olumlu katkı sunacak ise örneğin erkek çocuğun ayna veya bebekle, kız çocuğun araba veya kamyon ile oynamasında hiçbir sakınca yoktur. Ayrıca kız çocuklarına neden araba ile oynuyorsun diyerek bebek ile oynamaya teşvik etmek, erkek çocuklarına ise neden bebek ile oynuyorsun diyerek araba ile oynamasını sağlamak çocukların karşı cinsiyete karşı ön yargı oluşturmasına yol açabilir.
Anne Babalar Tarafından Oyuncak Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Bana göre küçük çocuklar için oyuncak seçileceği durumlarda ilk dikkat edilmesi konulardan birisi oyuncak parçalarının çocuğun boğazından geçmeyecek derece de büyük olan oyuncaklar seçin daha sonra dikkat edilmesi gereken husus ise alınan oyuncağın çocuğun yaşına yeteneklerine gereksinimlerine uygun olup olmadığıdır.
Seçilen oyuncakların kolay temizlenebilir ligine dikkat edin, ara yerde bulunan bakteri ve mikropların oyuncağın tamamına bulaşacağını aklınızdan çıkartmayın.
Renkli boya kalemleri almadan önce içindeki katkı maddelerini araştırı, özellikle merdiven altı olan çeşitli kimyasallar bulunan kalemlerden uzak durun.
Pilli oyuncakları özellikle 3 yaşından küçük çocukların kullanımına sunmadan önce pil haznelerinin vidalı olup olmadığına ve pillerinin kolay çıkıp çıkmadığına dikkat edin.
Bazı oyuncaklarda takılı olan etiket ve plastik tutamaçlar, uzun ipli kordonlu kurdeleler bulunmaktadır. Bu durum küçük çocuklar için tehlike oluşturabilir. Çocuğunuza bu oyuncakları vermeden önce yutma ihtimaline karşı bunları çıkartın. Oyuncağı almadan önce elinize alın kolay çıkabilecek veya kırılabilecek materyallerden olmamasına dikkat edin.
Çocuklar oyuncaklar ile kolaylıkla oral yollarla temasa geçebilir. Bu durumdan dolayı oyuncakların temiz, boyandığı maddelerin sağlığa zararsız olmasına dikkat edin. Belgeli ve sertifikalı oyuncak ürünlerini tercih edin.
Çocuğun kolaylıkla eli ile kavrayabileceği oyuncakları tercih edin. Bir oyuncağı oyuncak mağazasından alın ve üzerinde üreticinin markası olup olmadığını kontrol etmelisiniz.
Konun başında da belirttiğim gibi çocuğun cinsiyet, yaş, kabiliyet gereksinim ve gelişimine göre yapılan doğru oyuncak seçimi sonucunda;
1. Çocuk bir şey oluşturmaktan ve onu tamamlayabilmekten çok büyük bir sevinç duyar ve özgüven kazanır.
2. Çocuk yap-boz gibi oyuncaklar ile bir şey oluştururken etkin bir düşünce akışına sahiptir. Bu durum öyle bir hal alır ki bazen açlık ve susuzluğunu bile oyun içindeyken unutması, bunun bir kanıtıdır.
3. Çocuk, oyun sayesinde kendi hal dünyası ile gerçek dünyayı birleştirerek bir bağ kurar bu durum hayatın zorlukları ile karşılaşması durumunda onun etkin mücadelesini artırır.
4. Oyun ve oyuncaklarda ki sembolik ve yaratıcı çalışmalar, çocuğun düşünce ve düş gücünü uyarır. Böylece dış dünyanın olgularını ve çevresindeki nesnelerin özelliklerini tanımasını sağlar.
5. Oyun ve oyuncak vasıtası ile sosyalleşir arkadaş edinir, toplum içine daha kolay girmesini sağlayarak sosyal hayatta kolay yer edinmesine yardımcı olur.
Sonuç olarak şunu belirtmeliyim ki bir çocuğa alınacak en güzel ve pahalı hediye onunla sürekli oynayan anne ve babasından daha iyi değildir. Çocuklarımıza sadece oyuncak alıp vermemeli onunla çocuk gibi oynayabilmek gerekir. Alim Anne bloğunda annelik tecrübelerini kaleme alan Sena Hanım bu yazıyı sizler için kaleme aldı. Yazarın kendi bloğundaki yazılarına ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz. Umarım faydalı bir makale olmuştur. Çocuğunuz ile birlikte sağlıklı mutlu ve huzurlu bir hayat dilerim.