Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü araştırma görevlisi Dr. Elif Feyza Topdaş, Erzurum ve çevresinde sıkça tüketilen şeker hastalarına da iyi geldiği ileri sürülen çaşır bitkisiyle ilgili çalışma başlattı. Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Memnune Şengül'ün de destek verdiği çalışmada çaşır bitkisinin besin değeri araştırıldı. Prof. Dr. Şengül ve Dr. Topdaş, antimikrobiyal ve antioksidan aktivitesi tespit etti. Fenolik profilini inceledikleri çaşırda buldukları bazı maddelerin diyabete iyi gelebileceğini belirleyen iki akademisyen, Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Ali Taghizadehghalehjoughi ile ortak çalışmalar yaptı. Elde ettikleri ürünü, diyabet yaraları oluşturdukları deney hayvanları üzerinde uygulayan akademisyenler, iyileşme sürecini gözlemledi. Ürettikleri maddenin hayvanlardaki yaraları 20- 25 günde iyileştirdiğini belirleyen akademisyenler, krem ve spreye isimlerinin baş harflerini oluşturan MEFA adını vererek çalışmalarını sürdürdü.
Bir taraftan laboratuvar ortamında krem ve spreyle ilgili son kontrollerini yapan akademisyenler, bir taraftan da insanlar üzerinde denenmesi için Etik Kurul'a müracaat etti. Atatürk Üniversitesi rektörlüğünün destek verdiği çalışmada önemli başarı sağlayan akademisyenler, 2022 yılında ürettikleri krem ve spreyi piyasaya sürmeyi planlıyor.
ÇAŞIRIN DİYABETE İYİ GELDİĞİN SÖYLENİYORDU
Erzurum ve çevresinde sıkça tüketilen çaşır bitkisinin şeker hastalarına iyi geldiğine yönelik söylemler üzerine bu konuda araştırma yapmaya karar verdiklerini ifade eden Dr. Elif Feyza Topdaş, Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü'nün destekleriyle 2015 yılında çalışmaya başladıklarını bildirdi. Dr. Topdaş, "Çaşır yöremizde sık tüketilen bir bitki. Salata şeklinde ya da ayrı yemeği yapılarak yeniliyor. Bunun diyabete iyi geldiği söyleniyordu, deneyelim, bakalım diyerek böyle bir yola girdik. Ürettiğimiz ürünün hayvanlarda oluşturduğumuz yaraları iyileştirdiğini gördük. Yaraların kapandığını teşhis ettik. İnşallah krem ve sprey, 2022 yılında piyasaya sürülmüş olur" dedi.
YARALARI 20-25 GÜNDE İYİLEŞTİRDİ
Çalışmaya 1600 ile 2900 metre yükseklikte yetişen çaşır bitkisinin besin değerini tespit ederek başladıklarını kaydeden Prof. Dr. Memnune Şengül ise, "Antimikrobiyal ve antioksidan aktivitesinin yüksek olduğunu belirlediğimiz çaşırın fenol profilinde diyabete iyi gelecek olan maddeler olduğunu belirledik. Farmakoloji ve toksikoloji bölümleriyle ortak çalışmalar yaptık. Deney hayvanları üzerinde diyabetik yaralar oluşturarak çaşırdan elde ettiğimiz ürünü sürerek iyileşme sürecini gözlemledik. 20- 25 gün kadar diyabet yaralarında iyileşme sağladığını, yaraların iyileştiğini, kabuk bağladığını, damar yapılarının iyileştiğini tespit ettik. Bunun üzerine krem ürettik. Krem günlük kullanım amacıyla, yani daha diyabet hastalarının ayak parmaklarında yaralar oluşmadan önce bu krem uygulanacak. Yani yara oluşumunu engelleme amaçlı kullanılacak bir krem. Yüzde 1 ve yüzde 5'lik formlarda iki ayrı sprey ürettik. Yüzde 1'lik sprey daha hafif yaralarda, diğeri ise biraz daha derin olduğunda iyileşmesini sağlayacak" diye konuştu.
ETİK KURULA İZİN BAŞVURUSU
Deney hayvanlarında başarılı sonuçlar veren krem ve spreyin insanlar üzerinde denenmesi için Etik Kurul'a izin için müracaat ettiklerini anlatan Prof. Dr. Memnune Şengül, ürünleri 2022 yılında piyasaya sürmeyi hedeflediklerini belirtti. Diyabetik yaraların iyileşmesi için Türkiye'de çaşır bitkisi üzerinde ilk kez bir çalışma yapıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Şengül, patent başvurusunda bulunulduğunu da bildirdi.
GÖNÜLLÜ OLMAK İSTEYENLER ARIYOR
Diyabet yaralarını iyileştiren kremin yapıldığını duyanların kendilerine ulaştığını söyleyen Prof. Dr. Şengül, çok sayıda vatandaşın gönüllü olmak için sıraya girdiğini kaydetti. Prof. Dr. Şengül, "Telefonlarla arayanlar, yakınlarımız bize ulaşanlar gönüllü olacaklarını ifade ediyor. Ancak Etik Kurul'dan izin almadan böyle bir çalışma yapamayız. Krem ve sprey için insanlar üzerinde kullanımı izni alındıktan sonra bu işlemi yapacağız" dedi.