Böbreklerin işlevini yitirmesi ile kanda vücuttan dışarı atılması gereken zararlı maddeler atılamaz ve çeşitli rahatsızlıklara temel oluşturur. Böbrek yetmezliğinin ana nedenleri arasında şeker hastalığı (diyabet) ve hipertansiyon (yüksek tansiyon) ilk sıralarda yer almaktadır. Böbrek nakli, kronik böbrek yetmezliğinin bilinen ve en güvenli tedavisidir. Ülkemizde canlı vericiden, kadavradan veya çapraz nakil en sık yapılan organ nakli olan böbrek nakli; işlevini yitirmiş böbreğin yerine sağlıklı böbreğin yerleştirilmesi ameliyatı olarak da tanımlanabilir. İleri böbrek yetmezliği teşhisi olan hastalar, tedavilerinde alternatif olarak diyaliz (hemodiyaliz veya periton diyalizi) seçeneğini de kullanır. Ancak diyaliz tedavisi; böbreklerin işlevlerinin sadece bir kısmını yerine getirir ve hastalar için oldukça yıpratıcı bir süreçtir. Bu nedenle diyaliz tedavisi böbrek nakli için alternatif olarak görülmemelidir. Kronik böbrek yetmezliği hastaları, böbrek nakli sonrası sağlıklı bir şekilde yaşamlarını devam ettirebilir.
Kimler böbrek nakli olabilir?
Kronik böbrek yetmezliği olan tüm hastalar böbrek nakli için aday olabilir. Nakil için merkeze başvuran hastaların böbrek nakli için gerekli şartları taşıyıp taşımadığı detaylı taramalar (kan tetkikleri, radyolojik tetkikler, kalp incelemeleri) sonrası alanında uzman doktorlarca (Nefroloji uzmanları, transplant/nakil cerrahları, ürologlar, psikiyatristler, anestezi uzmanları, kadın hastalıkları ve doğum uzmanları, göğüs hastalıkları uzmanları) multidisipliner bir yaklaşımla değerlendirilir. Böbrek nakli olmasını engelleyen herhangi bir olumsuz sağlık durumu olmadığı tespit edilen hastalar için Sağlık Bakanlığı’nın özel veri sistemine kayıt yapılır. Her hasta, kendisi için özel olarak hazırlanan referans numarası ile böbrek nakli ameliyatı için ‘Ulusal Bekleme Listesi’ne girer.
Hastanın bir yakını ya da akrabası da böbreğini vermek için gönüllü olabilir. Bu durumda da gönüllü verici de detaylı testlerden geçirilerek uygunluğu araştırılır. Böbrek bağışçısının detaylı kan ve idrar tetkikleri, bilgisayarlı tomografi ile karın taraması yapılır ve uzman doktorların değerlendirilmesine tabi tutulur. Böbrek nakli öncesi kan grubu uyumunda olduğu gibi alıcı ve vericinin doku tiplerinin uygunluğu da incelenir. Hasta ile doku uyumu olan, verici olmayı engelleyici bir sağlık sorunu olmadığı tespit edilen kişiler "gönüllü verici" olabilir.
Hastalar, nakil ameliyatı sonrasında ne zaman taburcu olur?
Nakil ameliyatının öncesi kadar sonrası da önemlidir. Böbrek nakli olan hastalar, doktor onayının ardından ortalama altı gün sonra taburcu edilir. Hasta, taburcu sonrası kullanacağı ilaçları ile dikkat etmesi gereken hususlar konusunda bilgilendirilir. Taburcu olan hastalar düzenli olarak nefroloji (böbrek hastalıkları) kontrolüne çağırılır ve nakil sonrasında da titizlikle takip edilir. Bu düzenli takip organ vericileri için de aynı titizlikle uygulanmaktadır. Böbrek vericileri ameliyattan sonra doktor onayının ardından ortalama üç gün içinde evlerine dönebilir. Eve döndükten bir hafta ve 6 ay sonra kontrole gelmeye davet edilen vericilerin yılda bir defa detaylı tetkik için hastaneye başvurmaları istenir.
İstanbul Bilim Üniversitesi ile klinik ve bilimsel çalışmalar yürüten Florence Nightingale Hastaneleri Böbrek Nakli Merkezi, böbrek hastalarını, böbrek nakil öncesi ve sonrasında multidisipliner anlayışla takip eder. “Retroperitonoskopi” tekniği sayesinde böbrek vericilerinin, karın içi organlarına dokunmadan ve organlarına kalıcı bir hasar vermeden ameliyat olanağı sağlanmaktadır. SSK, Bağ - Kur gibi sosyal güvenceye sahip olan tüm hastalara ek ücret alınmadan böbrek nakli hazırlık işlemleri başlatılır ve ameliyat gerçekleştirilir. Yüksek başarı oranlarının yakalandığı böbrek nakli ameliyatlarında, tecrübeli, profesyonel ekip; nakil sürecinde hastanın her an yanında yer alır. Taburcu sonrasında hasta, Böbrek Nakli Merkezi'nde bir uzmana kolaylıkla ulaşabilme imkanına sahiptir.