Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Türk Nefroloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof.Dr. Bülent Altun, son yıllarda bitkisel ilaçlar sebebiyle böbreklerinde hasar oluşan hastalarla daha fazla karşılaşmaya başladıklarını söyledi. Bitkisel ürünlere iki açıdan bakılması gerektiğini belirten Prof.Dr. Altun, “1'incisi, bu ürünlerin içinde ne var tam bilmiyoruz. Gerekli laboratuvar değerlendirmeleri ne düzeyde yapılıyor şüphelerimiz var. Ülkemizde bir ilaç, daha uzun serüvenle piyasaya çıkarken bu türden bitkisel ürünler daha kolay ve daha güçlü söylemle çıkabiliyor. Bitkisel ürün kullanımı son yıllarda birçok ülkede olduğu gibi, ülkemizde de artmıştır. Tüketimin artmasına paralel, bitkisel ürün pazarı da giderek genişlemiştir. Doğal tedavi şeklinde de pazarlanan ürünler hastalara çok cazip gelmiş ve ürünlerin zararsız olabileceği algısına da yol açmıştır. İnternet üzerinden yapılan ticaret, bitkisel ürün pazarının, hem yaygınlaşmasına katkıda bulunmuş hem de denetlenmesini zorlaştırmıştır. 2'inci olarak, ilaçların yan etkilerinden çekinen hastaların bitkisel ürünlere yönelmesi ile birlikte farklı sorunlar nefroloji pratiğinde görülmeye başlanmıştır. Nefroloji pratiğinde görülen sorunları, böbrek veya kan basıncı üzerine olan etkiler olmak üzere iki başlık altında incelemek mümkündür. Bitkisel ürünler değişik mekanizmalarla doğrudan böbreği veya kan basıncını etkileyebilir.”
Altun, bitkisel ürünlerin vücuda verebileceği zararları mevcut ilaçlı tedavinin aksaması, tedaviye uyumsuzluk, ilaçlarla etkileşim, böbrek taşı veya idrar yollarında tümor gelişimi, kan basıncını yükseltmesi, tedaviye direnç ve elektrolit bozukluklar olarak açıkladı.
HASTALAR BİTKİSEL İLAÇ KULLANDIKLARINI DOKTORA SÖYLEMİYOR
Dünyadaki böbrek hastalığı nedenlerine bakınca, özellikle Çin'de üretilen ilaçların böbreğe verdiği zararların bir grup oluşturmaya başladığının altını çizen Prof.Dr. Altun, sözlerine şöyle devam etti: “Sıkıntının boyutu şudur, biz de artık Türkiye'de bu türden ilaçları kullandıkları için böbrekleri zarar görmüş insanlarla karşılaşır olduk. Yavaş yavaş yoğun kullanıma bağlı olarak, bu tür hastalar karşımıza çıkıyor. Israrla sormamıza rağmen, hasta bitkisel ürün kullandığını en son söylüyor. O kadar basite indirgemişler durumu. Aslında tüm neden o ilaca bağlıdır. Devletin bu ilaçların içeriğini çok sağlam bir şekilde araştırması lazım. Laboratuvar değerlendirmelerinin biraz daha derinleşmesi lazım. Sağlık Bakanlığı'nın bu zararlı ürünleri ayrıştırması lazım.“
BİTKİSEL ÜRÜNLERİN FAYDALARI KANITLARA DEĞİL VARSAYIMLARA DAYALI
Bitkisel ürünlerin bazılarının gerçekten yararlı olabileceğini, ama yararlı olduklarını gösteren kanıt ve bu ürünlerle yapılmış çalışma sayısının sınırlı olduğunu kaydeden Prof.Dr. Bülent Altun, önemli sorunlardan birisinin de yararlı olduğu bildirilen ürünlerin yararlarının kanıta değil, varsayımlara dayanması olduğunun altını çizdi.
Prof.Dr. Bülent Altun, Türkiye’de, bitkisel ürünlerle ilgili en büyük problemlerden birisinin, içeriklerinin tam bilinememesi ve içerikleri bilinse bile araştırılabilecek kolay ulaşılabilir bir kaynak bulunmaması olduğunu söyledi. Sağlık Bakanlığı’nın bitkisel ürünler üzerindeki denetiminin istenilen düzeyde olmadığını belirten Prof.Dr. Altun, “Özet olarak bitkisel ürünler birçok yan etkiye neden olabilir, kullanımı oldukça yaygındır, hastalar sorulmadıkça söylememe eğilimindedir. Bu nedenle hastalara bitkisel ürün kullanımı ısrarla sorulmalıdır” diye konuştu.