Biofeedback, Neurofeedback, Psikiyatride QEEG ve ERP kullanımı Derneği Başkanı Psikiyatrist Dr. Tanju Sürmeli beynin elektriksel düzensizlikleri ve psikiyatri hastalıkların teşhisindeki QEEG ve tedavisindeki başarılı uygulamalara dikkat çekti.
Beynin elektriksel düzensizliklerinde ve psikiyatri hastalıklarında Neurofeedback yöntemi birçok zor vakada yardımcı olabiliyor.
Neurofeedback ile psikiyatri hastalarına ilaçsız tedavi sunan, Biofeedback, Neurofeedback, Psikiyatride QEEG ve ERP kullanımı Derneği Başkanı Psikiyatrist Dr. Tanju Sürmeli ulusal ve uluslar arası alandaki kongrelerde de paylaştığı bu konudaki başarılı uygulamalara dikkat çekiyor.
Beynin sınırlarını keşfetmek ve geliştirmek, geçmişten günümüze insanoğlunun en büyük hedefleri arasında yer alırken, Psikiyatrist Dr. Tanju Sürmeli, ABD’deyken öğrendiği Neurofeedback yöntemini, “Beynin İyileştirme Gücü” olarak tanımlıyor ve İstanbul’daki Özel Sağlıklı Yaşam Kliniği’nde başarıyla uyguluyor.
Milyonlarca nöronun elektrik aktivitesinin toplamı ölçülebilir bir elektriksel sinyal üretir ve EEG (Elektroencefalogram) ile bu aktivite insanın kafasına elektrot koyularak ve EEG aletine bağlanarak ölçülebilir. Zararsız bir yöntemdir. QEEG ile beyin dalgaları kaydedilip FDA onaylı veri tabanında incelenmesi objektif tanı konmada klinisyene tavsiyede bulunur. Amerikan Pediatrik Birliği, QEEG’nin tanı konulması için kullanımını tavsiye etmektedir. QEEG’nin Klinik Psikiyatride kullanımıyla ilgili Amerikan NöroPskikiyatri Birliği’nin Araştırma Komisyonu’nun raporuna göre; QEEG Nörometrik analizin bazı psikiyatrik hastalıkların teşhisinde çocuklarda dikkat ve öğrenme problemlerinde, yetişkinlerde depresyon, manik depresyon, Alzheimer’s de kullanılmasının bilimsel kanıtlanmış bir yöntem olduğunu deklare etmektedir.
Beyin dalgalarının bazılarına bakarsak;
Alpha dalgaları 7.5 ve 13 Hz arasındadır. Bilinç ile bilinçaltı arasında köprü gibidir. Sağlıklı alpha üretimi; zihinsel beceriyi arttırır, zihinsel ahenge yardımcı olur, rahatlama duygusunu arttırır, yaratıcılık ve zihinsel aktivite sağlar, bu durumda elinizdeki bir işi başarmak için hızlı ve etkili hareket edebilirsiniz. Alpha dışa dönüklük demektir. Eğer alpha dalganız normal limitlerinde ise iyi bir ruh halinde olursunuz, dünyaya daha doğru bakarsınız ve sakin hissedersiniz. Alpha sınıfta veya işte öğretilen bilgiyi öğrenme ve kullanma anlamında beynin en önemli frekanslarından biridir.
Beta aktivitesi ise 13.5 Hz ve üstü frekanstır. Genellikle normal ritimdedir. Dışsal ve içsel uyarıcılara duyarlılık veya kaygılı olma durumunda veya gözler açıkken dominant ritimdir. Odaklanmış olma, düşünme, farkında olma, matematik becerileri ile ilintilidir.
1915’de Pavlov’un köpekler üzerinde yaptığı deneyde köpeklere zil çalındığında salya salgılamasını öğretebildi. Bu yöntem Operant Koşullanma yöntemi olarak tarihe geçti ve Pavlov, bu çalışmaları için Nobel ödülünü aldı. 1958’de Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay İdaresi (NASA) bu yöntemin (Neurofeedback) insan üzerinde kullanılabileceğini tespit etti.
Neurofeedback beyindeki elektriksel aktivite ölçümleri kullanılarak yapılan beynin öğrenme stratejisidir. Bir çeşit beyin egzersizi olan neurofeedback ile düzensiz olan elektriksel aktiviteyi sağlıklı bir şekilde işlemesini sağlayabiliriz. Beyin kendini düzenleyebilen bir organdır, sağlıklı işleyen fonksiyonları geliştirebilir. Neurofeedback yöntemi ile Z skorlarını normalize edebilen beyinlerin bu tedaviden daha çok yararlandığı birçok çalışmada gösterilmiştir. Neurofeedback eğitimi bir öğrenme sürecidir. Bu eğitim genelde kalıcı olmaktadır. Tedavi süresince sağlıksız beyin dalgalarının düşürülüp sağlıklı beyin dalgalarının arttırılması hedeflenir. NF eğitimi, neuro feedback ekipmanı ile yapılır. Neurofeedback tekniğinin temelinde hastanın seanslarda zihin oyunları oynaması yatar. Hasta, kafasına yerleştirilen elektrotlar vasıtasıyla bilgisayar cihazına bağlanır. Elektrotlar beyinden gelen elektrik paternlerini ölçer ve ekrana yansıtır. Beyne herhangi bir elektrik akımı verilmez. Bilgisayar tarafından sağlanan görsel ve işitsel feedback sayesinde hastalar yavaş dalgaları thetayı deltayı azaltıp hızlı dalgaları betayı smr dalgasını yükseltmeyi öğrenirler.
EEG Neurofeedback-Biofeedback bilimselliği kanıtlanmış bir yöntemdir. Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite, Epilepsi, Depresyon, Anksiyete (Sıkıntı Hastalığı), Okuma Bozuklukları ve Alkol, Uyuşturucu gibi bağımlılıkların tedavisinde Amerikan Akademisi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisinin “Klinik Tüzük” kriterlerine uyar.
Çocuk ve Ergen Pskiyatrisi Kuzey Amerika Klinik Bilimsel Araştırma Dergisi’nin Ocak 2005 tarihli sayısında, ABD hükümetinin en önemli araştırmacılarından; Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Jean A. Frazier, UCLA’dan Dr. Sufen Chiu, Brown Tıp Fakültesi’nden Dr. L. M. Hirshberg, Neurofeedback beyin eğitim yönteminin bu hastalıklar için yeterince ispatlanmış ve yayınlanmış bilimsel çalışmalarının mevcut olduğunu, klinisyenlerin hemen her zaman bu tedavi yöntemini ana tedavi yöntemi olarak düşünmeleri gerektiğini vurguladılar.
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Yale Üniversitesi’nde Psikiyatri ihtisasındayken Sürmeli, “Beynimizde ayrıca bir psikoloji veya ruh merkezi yok, beynimiz her şeyden sorumlu” diyerek, beyni daha iyi öğrenmek için nöropsikiyatri dalında uzmanlaşmaya karar verdi. Texas Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Nöroloji ihtisasına giden Sürmeli neurofeedback’le tanışan ve psikiyatride birbirini destekleyen alanların birlikte kullanılmasının iyi sonuçlar vereceğini düşündüğü için aile terapisi, psikoterapi, kognitif terapi, hipnoz, psikofarmokoloji eğitimlerini alarak tam donanımlı bir şekilde beynin sınırlarını tanıma yolculuğuna başladı.
Psikiyatrist Dr. Tanju Sürmeli neurofeedback yönteminin psikiyatride ilaçlar kadar etkin bir yöntem olduğunu vurguluyor ve şunları söylüyor; “Neurofeedback ile tedaviyi seçmek, ilaçların psikiyatride başarısını kabul etmemek anlamına gelmiyor. İlaçlar kadar önemli bir yöntem olan neurofeedback yöntemini Türk psikiyatrisinin de kullanması gerektiğine inanıyorum.” Neurofeedback’ın en önemli özelliği ilaç kullanılmadan beyni eğitmesidir, bazı hastalıklarda gerektiği takdirde ilaçlarla beraber kullanılır.