Beslenme çantasının olmazsa olmazları nedir? Okul çağı; büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, çocukların ev dışında arkadaşlarıyla yemek yemeye başladıkları ve yaşam boyu sürebilecek beslenme alışkanlıklarının büyük ölçüde oluştuğu bir dönemdir. Çocukluk çağında kazanılan sağlıklı beslenme alışkanlığının önemli olduğunu ve ileride ortaya çıkabilecek beslenme sorunlarını önlediğini söyleyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Başak İnsel Aydın, “Sağlıklı beslenme çocuğun sadece bedensel değil; sosyal ve duygusal gelişimi için de önemli. Yapılan araştırmalar, yetersiz ve dengesiz beslenen öğrencilerin dikkat sürelerinin kısaldığını, algılama ve öğrenmede güçlük çektiklerini, okul devamsızlık sürelerinin uzadığını ve okul başarılarının da düştüğünü gösteriyor. Bu nedenle de aileler çocuklarının okul başarılarının yanı sıra onların sağlıklı beslenme davranışları geliştirmeleriyle de yakından ilgilenmeli” dedi.
Okul çağındaki çocukların, okulda verilen bir beslenme hizmeti yoksa genellikle öğle yemeklerini ev dışında yemek zorunda olduklarını ve çocukların okulda yemek yeme davranışının arkadaşlarından etkilenebildiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanı Başak İnsel Aydın, “Okulda yemek verilmiyorsa kantinde karın doyurmak zorunda kalan veya bunu tercih eden çocuklarda yanlış beslenme alışkanlıkları gelişebilir. Gazlı içecek, patates kızartması, cips, şekerleme ve dondurma gibi besinlerin tüketimini azaltmak için iyi planlanmış bir beslenme çantası ile çocukların beslenme ihtiyaçlarının karşılanması çok önemli” dedi.
Okula götürülen beslenme çantasının dört besin grubunda bulunan besinlerden seçilerek hazırlanmasının, yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması için önemli olduğunu söyleyen Aydın, “Beslenme çantasında kolay taşınabilecek kuru gıdalar, yanında içecek en uygun seçimdir. Yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayan bir sandviçte haşlanmış yumurta, peynir, ızgara köfte, haşlanmış et-tavuk grubu besinlerinden seçilen herhangi bir besin yanında mevsime uygun, iyi yıkanmış, taze sebze ve meyveler bulunmalı. Bunların yanında beslenme çantasında fındık veya ceviz bulunması da enerji, protein ve mineraller açısından destekler” dedi.
İdeal beslenme çantası
Süt, ayran veya yoğurt: Okul çağı çocukları kemik ve diş sağlığının gelişmesi için gerekli olan kalsiyumu özellikle hayvansal kaynaklı proteinlerden almalı. Ayrıca güçlü bir bağışıklık sistemi, sinir ve kas fonksiyonlarının gelişmesi, kanın pıhtılaşması ve besinleri enerjiye dönüştüren enzimlerin aktivitesi için de süt ve süt ürünlerinin tüketimi oldukça önemli. 6-10 yaş arası çocukların günlük alması gereken kalsiyum miktarı yaklaşık 1000 mg’dır. İdeal beslenme çantasında da en az 1 porsiyon süt veya süt ürünleri bulundurulmalı.
Kuru Meyveler: Kuru kayısı, kuru incir, kuru üzüm, kuru erik, yaban mersini gibi kuru meyveler enerji verici özelliklerinin yanı sıra okul çağı çocuklarının tatlı ihtiyacını da karşılar. Bu sayede çikolata, dondurma gibi basit şeker içeren gıdalara düşkün olan çocukların bu besinlere eğilimi azalır. Ayrıca kuru meyvelerin içinde bağışıklık sistemini destekleyen vitaminler, mineraller (demir, magnezyum, kalsiyum, fosfor) ve bolca lif bulunur. İçerdikleri demir sayesinde hemoglobin üretimine de yardımcı olurlar. Yalnız çocukların tüketimi için miktarlara çok dikkat edilmeli. Bir beslenme çantasında yaklaşık 1 avuç kadar kuru meyve bulundurulması ideal.
Kuruyemişler: Aynı kuru meyvelerde olduğu gibi kuruyemişlerde de fazla miktarda tüketim sonucu kilo alımı söz konusu. Çocukların beslenme çantasına ortalama 20 adet kuru yemiş koymak beslenmesini olumlu yönde etkiler. Özellikle fındık, badem, ceviz gibi besin değeri yüksek kuruyemişlerden her gün farklı birini koymak farklı yağ asitlerinin alımını destekler.
Meyve ve meyve suları: Mevsime uygun meyvelerin beslenme çantasına sürekli olarak konması çok önemli. Vitamin deposu olan meyveler çocukların bağışıklık sistemini güçlendirerek hasta olmalarını engeller. Sürekli olmamakla beraber ara sıra taze sıkılmış meyve suları da beslenme çantasında bulundurulabilir. Ama sürekli olarak meyvenin kendisi yerine suyunu verirseniz bu durum kan şekerini hızlı yükselteceği için çocuklarda zaman içinde insülin direnci ihtimalini tetikleyebilir.
Sandviç çeşitleri: Evde hazırlanmış sandviçler çocukların keyifle ve besleyici değeri yüksek tüketimleri için güzel bir alternatiftir. Sandviç hazırlanırken içinde protein içeriği yüksek olan hayvansal bir gıda mutlaka bulundurulmalı. Örneğin; beyaz peynirli, kaşar peynirli, ton balıklı, ızgara tavuk veya köfteli sandviçler yanında sebze tüketimini de aynı anda sağlamak adına domates, yeşillik, marul, maydanoz, tere, roka ile birlikte hazırlanabilir. Beyaz ekmek yerine çavdar veya tam buğdaylı ekmek alternatifi daha sağlıklı olacaktır.
Ev yapımı kekler: Çocukların dışarıda satılan şekerli gıdaları fazla tüketmeye meyilli oldukları okul çağı döneminde bu isteği bastırmak amacıyla evde el yapımı kekler hazırlanabilir. Bu kekler çocuğun günlük enerji ihtiyacının karşılanması için katkı sağlar. Örneğin; havuçlu, tarçınlı, cevizli, ıspanaklı kekler tercih edilerek besin değeri yükseltilebilir ve çocuğun yetişkinlik döneminde beslenmesi adına uygun damak tadı oluşumuna katkı sağlanır.
Su: En önemli ve unutulmaması gereken şey çocukların beslenme çantasına su koyulmasıdır. Böylece çocukların su içme alışkanlığının oluşması da sağlanır.