Yiyeceklerimizi satın alırken,saklarken ve pişirirken uygulanan yöntemler onların güvenirliğini ve besin değerini artırabilir ya da azaltabilir.Özel BSK Konya Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Yar.Doç. Dr. Semahat Altuhul, besinleri saklama satın alama ve pişirme konusunda bazı püf noktalar hakkında bilgi veriyor.
Satın almada dikkat edilecek noktalar
Öncelikle bir alışveriş listesi hazırlanmalıdır.
Alınacak gıdanın hijyen,k olmasına dikkat edilmeli;imal ve son kullanma tarihi,üretim izni,net gramajı,hazırlama kullanma ve depolama koşulları incelenmelidir.
Konserve gıdalarda kutu bombeli olmamalı ve sallanınca çalkalanma sesi gelmemelidir.
Dondurulmuş gıda satın alırken buz kristalleri olanlar değil taş gibi sert olanlar tercih edilmelidir.
Alışveriş yaparken öncelikle kuru gıdalar daha sonra sert et,süt,sebze ve dondurulmuş yiyecekler alınmalıdır.
Kırık,çatlak ve kirli yumurtalar satın alınmamalıdır.
Hazırlama ve saklamada dikkat edilecekler
Taze sebzeler önce ayıklanmalı, sonra doğranmalı ve yeteri kadar su ile pişirilmelidir.. Ispanak,semizotu gibi sebzeleri doğramak yerine elle koparmak vitamin kaybını en aza indirir.
Konservelerin suyu dökülmeden çorba ve sos yapımında kullanılabilir.
Sebze ve meyvelerin kabuğunu derin soymayın, çok küçük parçalar halinde doğramayın.
Meyveleri kestikten ya da suyunu sıktıktan sonra bekletmeyin, aksi taktirde C vitamini değeri azalır bu nedenle 5 dakika içinde tüketmekte fayda vardır.
Üzerinde sebze veya meyve doğranan tahtada kesinlikle et veya peynir doğranmamalıdır.
Pişmiş ve çiğ besinler buzdolabında yan yana saklanmamalıdır.
Etler birer yemeklik olacak şekilde yassı bir şekilde ve doğramadan paket edilerek dondurulmalıdır.
Çözdürme işlemi oda sıcaklığında, su içerisinde, kalorifer altında veya üzerinde, güneşte,hafif ateşte yapılmamalıdır.
Çözdürme işlemleri buzdolabının alt rafında bekletilerek, su geçirmeyen bir naylon torbada iyice sarılıp akan su altında tutarak veya mikrodalga fırında yapılmalıdır.
Yumurtalar yıkanmadan buzdolabında saklanmalı ancak kullanımdan önce mutlaka yumurtalar yıkanmalı daha sonrada eller temizlenmelidir.
Tercihen UHT (uzun ömürlü)süt veya pastörize süt alınması daha sağlıklıdır.Süt uzun süre kaynatılırsa vitamin değeri azalır, süt kabardıktan sonra 4-5 dakika daha karıştırılarak kaynatılmalı daha sonra hemen soğutulup cam kavanozda 1-2 gün kadar saklanmalıdır.Kapağı açılmış ve kullanılmış ise en fazla 3 gün saklanılmalıdır.
Tarhana güneşte kurutulursa ve süt-yoğurt aydınlık yerde bekletilirse besin değeri azalır.
Yoğurdun yeşil suyu dökülmemelidir, çorbada ve hamur işlerinde kullanılmalıdır.
Ayran yaparken soda eklenmemelidir.
Ekmek ince ince dilimlenir kızartılırsa besin değeri azalır ancak ekmeğin enerjisinde hiçbir azalma olmamaktadır.
Ekmek 2 günden fazla saklanacaksa buzdolabında bekletilmelidir.
Pişirilen yemekler 2 saatten fazla oda sıcaklığında bırakılmamalı, buzdolabında saklanmalıdır.
Artmış et yemekleri buzdolabında 1-2 günden, etsiz yemekler ise 3-4 günden fazla bekletilmemelidir.
Mantı kebap çorba gibi yiyeceklerin üzerine yağı yakarak dökmek kanserojen öğelerin oluşuma neden olur.
Kurubaklagilleri, pişirilmeden önce böcek ilacı kalıntılarından arındırmak için iyice yıkamak gerekmektedir.İyi pişmelerini sağlamak için 5-6 saat ıslatma işlemi uygulanmalıdır.Haşlama sularının dökülmesi besin değerini azaltır.Kurubaklagillerin çabuk pişmesini sağlamak için soda eklenmemelidir.Soda kullanımı B vitamini değerini azaltır.