Dünyada görülme sıklığı oranı en hızlı artan kanser türlerinden biri olan Malign Melanom lezyonlarının yüzde 70’i cilt üzerinde gelişirken yüzde 30’u da bir ben üzerinde oluşuyor. Bu kanser türü hızla bölgesel lenf düğümlerine, ardından tüm vücuda yayılıyor ve bu süreçte tedavi şansı önemli ölçüde ortadan kalkıyor. Ancak erken evrede tanı konulduğunda ise etkin bir şekilde tedavi edilebiliyor. Acıbadem Ankara Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Bahar Öznur, vücudunda çok sayıda beni olan kişilerin yıllık olarak dermatolojik muayeden geçmelerinin son derece önemli olduğunu belirterek, “Ancak değişik görünümlü, hızlı büyüyen ve pigmente olan bir lezyonun saptanması durumunda ise zaman kaybetmeden acilen bir dermatoloji uzmanına başvurmalı.” diyor.
Malign Melonom ölümcül olabiliyor
Cilt kanserleri kabaca melanom ve melanom dışı olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Malign melanom deriye rengini veren ve melanosit adı verilen hücrelerden gelişiyor. Cilt kanserleri arasında yüzde 4 oranında görülmekle birlikte en ölümcül seyreden kanser olması nedeniyle önem taşıyor. Yapılan araştırmalar bu ölümcül kanser türünün son yıllarda 2 kat artış gösterdiğini ortaya koyuyor. Artışın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, ozon tabakasında meydana gelen hasar, güneş ışınlarına daha fazla maruz kalma, çocukluk çağında oluşan güneş yanıkları belirlenen en önemli risk faktörlerini oluşturuyor.
Risk altında mısınız?
Dr. Bahar Öznur cilt kanseri açısından riskli grubu şöyle sıralıyor:
· Açık tenli, açık renk gözlü, kızıl-sarı saçlı veya kolaylıkla güneş yanığı gelişebilen cilt tipine sahip kişilerin malign melanoma yakalanma riski diğerlerine göre daha yüksek.
· Uzun süre veya aralıklı olarak yoğun güneş ışığına maruz kalmış kişilerde risk oldukça yükseliyor.
· Ailesinde Malin Melanom olan kişiler normal popülasyona göre 2 kat daha fazla riski taşıyor.
· Anormal görünümlü Displastik Nevus Sendromu olan kişilerde de risk artıyor.
Erken tanı hayat kurtarıyor
Öznur, normal şartlar altında vücudunda çok sayıda beni olanların ayna karşısında ayda bir kez benlerini kontrol etmelerinin ve yıllık olarak dermatolojik muayeden geçmelerinin son derece önemli olduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor: “Ancak değişik görünümlü, hızlı büyüyen ve pigmente olan bir lezyonun saptanması durumunda ise zaman kaybetmeden acilen bir dermatoloji uzmanına başvurmalı. Çünkü özellikle en ölümcül cilt kanseri türü olan Malign Melonom geç teşhis edildiğinde tedavi şansı kalmayabiliyor.” Bu muayene sırasında özellikle ayak tabanının, avuç içi ve tırnak yatağı da ihmal edilmemeli. Pek çok hasta tırnak yatağındaki renk değişikliğini mantar enfeksiyonu veya travmalara bağlı kanama olduğunu düşünerek dermatolojik muayeneye çok geç geliyor. Bu da hasta için ciddi bir zaman kaybına yol açıyor. Sonuç olarak ayak tabanı, avuç içi, tırnak yatağındaki renk değişiklikleri ve benleri ihmal etmemek gerekiyor.
Videodematoskop ile benlerin yapıları analiz ediliyor
Derinin mikroskopla incelenmesi yöntemi olarak da tanımlanabilen dermatoskopi, benlerin bir bilgisayarla analiz yöntemidir. Fotofinder videodermatoskop yeni geliştirilmiş bir dermatoskopi cihazı olup, ayrıca hastanın görüntüsünü ekrana aktararak benleri atlamadan tek tek inceleme olanağı sunuyor. Bu yöntemle vücuttaki benlerin haritası oluşturularak noktasal lokalizasyonlar belirleniyor. Ardından her bir ben için dermatoskopik görüntü alınıyor ve kaydediliyor. Böylece bir sonraki kontrolde elde edilecek görüntüyle karşılaştırma şansı sağlanıyor. Dijital dermatoskop bende izlenen şüpheli değişiklikleri matematiksel olarak hesaplayarak malign melanom riskini gösteren bir indeks de oluşturuyor. Bu indeks tanıda ve tedavinin planlanmasında yardımcı oluyor. Bu yöntem sayesinde mevcut benlerin içyapısı analiz edilerek iyi veya kötü huylu olup olmadıkları süreç içinde nasıl bir değişim gösterdikleri tespit ediliyor.
Riskli benler cerrahi yöntemle çıkarılıyor
Benlere cerrahi girişim uygulandığında kötü huylu bir şekle dönüşebileceği veya yayılabileceği inanışının yanlış bir düşünce olduğuna dikkat çeken Dr. Öznur, tedavi yöntemini şöyle anlatıyor: “Benin riskli olduğu tespit edildiği takdirde hemen cerrahi olarak çıkarılması gerekiyor. Ayrıca kanserleşmiş olan benler de yine cerrahi yöntemle alınıyor. Sonuç olarak bende herhangi bir değişiklik fark edilmesi halinde yapılacak olan işlem, benin tamamının ameliyatla çıkarılması ve patolojik incelemeye gönderilmesi esasına dayanıyor. Benlerin çıkarılması işlemi lokal anestezi altında yapılan oldukça kolay işlemler olup, hastanın günlük hayatını etkilemiyor. Patoloji sonucu değerlendirilen hastalarda eğer melanom tanısı gelmiş ise ek bir cerrahi gerekebiliyor. Tümörün yayılımı açısından laboratuar tetkikleri ve görüntüleme yöntemleri yapılarak gereken tedaviler planlanıyor.
Benlerde bu belirtiler varsa hemen doktora başvurun!
· Yapısı asimetrikse,
· Çevresinde düzensizlik varsa,
· Açık veya koyu kahve, siyah, mavi, beyaz ve kırmızı gibi farklı renkler bulunuyorsa,
· Çapı 5 mm’den büyükse,
· Yüzeyinde, boyutunda ve şeklinde değişiklik oluşmuşsa,
· Üzerinde kanama veya kaşıntı başlamışsa,
· Özellikle avuç içi ve ayak tabanında bulunan benlerde ve tırnak kenarında ya da tırnakta kahverengi renk değişikliği varsa bunlar malign melonomun işareti olabiliyor. Bu durumda zaman kaybetmeden mutlaka bir dermatoloji uzmanına başvurmak yaşamsal önem taşıyor.