Kısırlık (infertilite), 1 yıl süreyle hiçbir korunma yöntemi kullanılmaksızın cinsel ilişkide bulunulduğu halde hamile kalamamak anlamına gelir. BSK Eskişehir Anadolu Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Emine Elmas Etiz, kısırlığın tedavisinin mümkün olduğunu belirterek, nedenleri ile ilgili bilgiler verdi.
Kısırlığın sadece kadından değil, erkekten de kaynaklanan bir problem olmasından dolayı doktor randevusuna giderken, erkeğin de bulunması hekimin tedavisine büyük yarar sağlamaktadır.
Kısırlığın başlıca sebepleri aşağıda sıralanmıştır:
1-Erkekten kaynaklanan sebepler,
2-Yumurtlama bozuklukları,
3-Tüplerdeki zedelenme, tıkanma, yapışıklıklar
4-Rahimden kaynaklanan sebepler
5-Servikal mukus-sperm ilişkisinde bozukluklar
Kısırlık nedeniyle doktora başvuran çiftlerde saptanan problemin %25-40’ı erkek faktöründen kaynaklanmaktadır. Erkeklerdeki kısırlık nedeni de sperm sayısının azlığı, yokluğu, şekil ve hareket bozukluğu gibi anormallikler olabilir. Hiç sperm bulunmaması durumu, testislerden kaynaklanabilir veya kanallarda bir tıkanıklık nedeniyle meydana gelebilir. Sperm sayısının normalden az olması halinin nedenleri arasında, testislerdeki rahatsızlıklar, hormon bozuklukları ve enfeksiyonlar sayılabilir. Erkek kısırlığının önemli bir nedeni, testisi çevreleyen damarların genişlemesinden kaynaklanır. Testisin sıcaklık derecesi artar, bu durum sperm yapısını bozar ve cerrahi olarak düzeltilmesi gerekir.
Cinsel yoldan bulaşan enfeksiyonlar sperm kanallarını tıkayabilir, spermlere hasar vererek dölleme yeteneğini bozabilir veya spermleri öldürebilir. Kabakulak gibi ateşli hastalıklar testisin enfeksiyonuna sebep olabilir, bunun sonucunda testiste sperm üretimi bozulabilir. Bazı erkeklerde ise sperm üretimi tamamen normal olduğu halde yapısal bozukluktan kaynaklanan bir sebeple spermler, idrar torbasına boşalır. Bazen kısırlık sebebi tamamen cinsel problemlerden de kaynaklanabilir.
Kadınlarda kısırlık sebeplerinin %30-40’ı yumurtlama bozukluklarından kaynaklanır. Tanısı kolaydır ve tedaviye iyi yanıt verir. Kadın vücudunda her iki tarafta yer alan yumurtalıklar her adet döneminde döllenmeye hazır bir olgun yumurta oluşturur. Bu yumurta gelişimini tamamladığında çatlar, spermle birleştiğinde gebelik gerçekleşir. Eğer yumurtlama olmazsa gebelik gerçekleşemez. Yumurtlamanın olmaması veya yumurtlamanın seyrek olması hallerinde yapılan hormon tetkikleri ve ultrasonografi tanıya yardımcı olur. Bazı hormonal nedenlerden dolayı adet düzeni bozulabilir ve yumurtlama da bu durumdan etkilenir.
Kadın kısırlığının diğer %30-40 sebebi de, yumurtaları rahimle birleştiren kanallardan kaynaklanan sebepler olabilir. Bu kanallardaki tıkanıklıklar, yapışıklıklar veya bu tüplerin oluşumundaki anormallikler yumurtanın geçiş yolunu tıkayabilir ya da yumurtaların tüplere geçişi engellenebilir ve böylece kısırlığa yol açabilir.
Bazen yumurtlama normal şekilde gerçekleşir ve yumurta fallop tüplerinden başarıyla geçer. Ancak rahim içi kusurlar, şekil bozuklukları, polip dediğimiz rahim içi çıkıntılar, myomlar, rahim ağzındaki kusurlar, oluşmuş gebeliğin rahim içine yerleşmesini ve büyümesini engeller. Bu durumda da hasta düşük şeklinde bebeğini kaybeder. Bunların cerrahi olarak düzeltilmesi gereklidir.
Bazı kadınlar ise sperme alerjiktir ve salgılanan mukus denilen akıntıda spermleri öldüren antikorlar bulunur.
Tedavide; öncelikle kısırlığa neden olan durum araştırılıp tedavi edilmelidir. Bu sebeple medikal (ilaç, hormon) veya cerrahi (ameliyat) tedavi gerekebilir. Tüm sebepler araştırılıp ilk basamak tedavileri yapıldıktan sonra doktorunuzun önerisine göre aşılama veya en son çare olarak tüp bebek gibi yardımcı üreme teknikleri uygulanabilir.