Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankacılık hizmetlerinin engelliler için güvenli ve kullanıma uygun hale getirilmesine yönelik hazırladığı yönetmelik taslağını görüşe açtı.
Konuya ilişkin BDDK'nın internet sitesinde yayınlanan duyuruda, engelli vatandaşların sosyal hayata intibakı açısından finansal hizmetlerden de yararlanabiliyor olmalarının önem taşıdığı bildirildi. Bu kapsamda bankacılık hizmetlerinin hem şube hem de şube dışı kanallar üzerinden engelli müşterilerin güvenli erişim ve kullanımına uygun hale getirilmesine yönelik BDDK'nın bir düzenleme çalışması yürüttüğü aktarılan duyuruda, "Bankacılık Hizmetlerinin Erişilebilirliğine Dair Yönetmelik Taslağı"nın görüşe açıldığı ifade edildi.
Duyuruda, yönetmelik taslağına ilişkin görüş ve önerilerin 4 Ağustos 2014 tarihine kadar Kuruma gönderilmesinin beklendiği kaydedildi.
Söz konusu taslağa göre bankalar, hizmetlerini ve ürünlerini planlarken engelli müşterilerin kullanımına ilişkin gereksinimleri de dikkate alacak. Bankalar, sunduğu hizmet ve ürünlerde, mümkün olan durumlarda engelli müşterilere öncelik tanıyacak.
Personelinin engelli müşterilere yardımcı olmasını sağlayacak ve bu kapsamda eğitimler de verecek bankalar, sunduğu hizmetleri yönelik erişim, kullanım ve güvenlikle ilgili hususlarda engelli müşterilerini bilgilendirecek. Yapılan bilgilendirmede ise müşterinin engel durumu dikkate alınacak.
Bankalar tabela, levha ve uyarıların yeterli büyüklükte olmasını, arka plan ile yazıların zıt renklerden oluşmasını ve yeterli miktarda aydınlatılmasını da sağlayacak. Mümkün olan durumlarda renklendirmede yeşil ile kırmızının birlikte kullanımından kaçınılacak. Ekranlardaki ve kağıt üzerindeki yazılarda, mümkün olan durumlarda, küçük yazı tiplerinden, iki yana yaslamadan ve sadece büyük veya sadece küçük harf kullanımından kaçınılacak.
Bankacılık hizmetlerine ilişkin sözleşmelerin, banka internet sayfalarından erişilebilir olması sağlanacak. Bankacılık hizmetlerine ilişkin sözleşmeler ve hesap özeti, PIN, parola gibi müşteriye iletilen bilgi ve dokümanlar, talep halinde, gerekli güvenlik sağlanarak görme engelli müşterilere braille, ses gibi farklı biçimlerde sunulacak.
- Yardımcı işlevler otomatik olarak aktif hale gelecek -
Engelli müşteriler için engel durumuna ilişkin bilgi, müşterinin talebi halinde kartta tutulacak. Bu hususta müşterinin bilgilendirilmesi ve talebin alınması, bankanın sorumluluğunda olacak. Kartta yer alan bu bilginin farklı bankalara ait ATM ve POS cihazlarında da kullanılabilmesi için, engel durumuna ilişkin bilgiyi tüm kart çıkaran kuruluşlar kartlarda aynı biçimde tutacak. Engel çeşidine göre ATM ve POS cihazlarının kullanımını kolaylaştırıcı yardımcı işlevler otomatik olarak aktif hale gelecek.
Müşterinin kartında engel durumuna ilişkin bilgi varsa, kart çıkaran kuruluş tarafından riskli olarak belirlenen kartlı işlemler gerçekleştirildiğinde, işleme ilişkin bilgi, müşteriye kısa mesaj, e-posta gibi metotlarla iletilerek müşteri bilgilendirilecek.
Kart ile yapılan ödemelerde, engel bilgisini kart çıkaran kuruluşa iletmiş olan görme engelli müşteriler için, kart çıkaran kuruluş tarafından, ödenmekte olan tutar bilgisi müşteriye ekran okuyucu program ile okunabilecek şekilde kısa mesaj üzerinden iletilecek. Kart, engelli müşterinin doğru yönü ayırt edebileceği şekilde tasarlanacak. Kartın üzerinde kabartma olarak, diğer kartlardan ayırt edilmesini sağlayacak sembol bulunacak.
- Görme engelliler ve ekranı vücudu ile kapatamayacak durumda olan tekerlekli sandalyedeki veya kısa duruşa sahip müşteriler için işlem öncesinde ya da işlemin herhangi bir aşamasında ATM ekranını kapalı konuma getirme seçeneği sunulacak
- ATM'lerde ekranda gösterilen uyarılar, yönergeler, müşterinin girdilerine ilişkin istenilen onay, hata mesajları gibi bilgilerin görme engelli müşteriler için de sağlanmasına yönelik sesli menü fonksiyonu bulunacak
- Engelli müşteriler; bakiye sorgulamak, para çekmek, kredi kartı borcu sorgulamak ve kredi kartı borcu ödemek için, farklı bankalara ait ATM'leri herhangi bir ek masraf ve ücrete tabi olmadan kullanabilecek
- Şubede işaret dili bilen personelin bulunmaması durumunda, müşteriye işaret dili ile anlaşmayı sağlamak üzere görüntülü uzaktan destek sunulacak
ANKARA (AA) - Görme engelliler ve ekranı vücudu ile kapatamayacak durumda olan tekerlekli sandalyedeki veya kısa duruşa sahip müşteriler için işlem öncesinde ya da işlemin herhangi bir aşamasında ATM ekranını kapalı konuma getirme seçeneği sunulacak.
Engelli müşteriler; bakiye sorgulamak, para çekmek, kredi kartı borcu sorgulamak ve kredi kartı borcu ödemek için, farklı bankalara ait ATM'leri herhangi bir ek masraf ve ücrete tabi olmadan kullanabilecek. Şubede işaret dili bilen personelin bulunmaması durumunda, müşteriye işaret dili ile anlaşmayı sağlamak üzere görüntülü uzaktan destek sunulacak.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca hazırlanan, "Bankacılık Hizmetlerinin Erişilebilirliğine Dair Yönetmelik Taslağı" görüşe açıldı.
Buna göre, ATM ekranları için ışık, karanlık gibi faktörler neticesinde görüntünün kalitesinin düşmesi ve görünmez olmasını önlemeye yönelik olarak gerekli olan asgari ekran özellikleri uygun şekilde seçilecek.
ATM kontrol tuşları telefon standardına uygun şekilde konumlandırılacak. Tuşlar, boyutları ve aralarındaki mesafe itibarıyla birbirine karıştırılmayacak şekilde yeterli alanda yerleştirilecek. Tuşların engelli müşterilere zorluk çıkarmayacak şekilde en az fiziksel hareket ve güç gerektirir nitelikte olması sağlanacak.
Para alma, para yatırma, kart ve fiş yuvaları ile kulaklık girişi engelli müşterilerin kolaylıkla ve güvenli bir şekilde erişebileceği ve kullanabileceği şekilde tasarlanacak ve konumlandırılacak.
- Sorgulama için farklı banka ATM'leri masrafsız kullanılabilecek
Görme engelliler ve ekranı vücudu ile kapatamayacak durumda olan tekerlekli sandalyedeki veya kısa duruşa sahip müşteriler için işlem öncesinde ya da işlemin herhangi bir aşamasında ATM ekranını kapalı konuma getirme seçeneği sunulacak.
Engelli müşteriler, kartlarında engel durumuna ilişkin bilgi varsa, asgari olarak bakiye sorgulamak, para çekmek, kredi kartı borcu sorgulamak ve kredi kartı borcu ödemek için, farklı bankalara ait ATM'leri herhangi bir ek masraf ve ücrete tabi olmadan kullanabilecekler. Masrafa ilişkin mahsuplaşma sosyal sorumluluk ilkesi kapsamında bankalar arasında gerçekleşecek.
- Ortopedik engelli müşterilerin erişimi -
Banka, engelli müşterilerinin sayı, adres ve durumlarını da dikkate alarak, ATM hizmeti sunduğu yerleri bölgelere ayıracak ve her bir bölgedeki ATM cihazlarından en az bir tanesinin ortopedik engelli müşterilerin kullanımına uygun olmasını sağlayacak.
ATM hizmeti sunulan iller için, her ilde asgari olarak bir ATM'nin ortopedik engelli müşterilerin kullanımına uygun olmasına olanak tanınacak. İlin nüfusu dikkate alınarak bu sayı arttırılacak.
Aynı bankaya ait üç veya daha fazla ATM'nin yan yana veya birbirinin çok yakınında bulunması halinde, bunlardan bir tanesinin ortopedik engelli müşterilerin kullanımına uygun olması temin edilecek.
Ortopedik engelli müşterilerin kullanımına uygun olan ATM'de, ATM'nin erişilebilirlik standartlarına uygun olması, tekerlekli sandalye ile ATM'ye ulaşmak ve geri dönebilmek için ATM önünde yeterli alan bulunması, tekerlekli sandalyeden ATM klavyesine erişebilmek için ATM yüksekliğinin uygun olması, tekerlekli sandalyenin ATM'ye kolaylıkla yanaşabilmesi için klavyenin altında yeterli alan bulunacak şekilde ATM'nin konumlandırılması, bunun mümkün olmadığı durumlarda ATM'ye yan yaklaşmak için ATM'nin önünde yeterli alan bulundurulması, ATM önünde basamak veya yükselti varsa, ATM'ye ulaşım için erişilebilirlik standartlarına uygun bir rampa oluşturulması sağlanacak.
- Görme engelli müşterilere "sesli" hizmet -
ATM'lerde ekranda gösterilen uyarılar, yönergeler, müşterinin girdilerine ilişkin istenilen onay, hata mesajları gibi bilgilerin görme engelli müşteriler için de sağlanmasına yönelik sesli menü fonksiyonu bulunacak.
Sesli menü hizmetinin mahremiyeti sağlanacak. Sesli menü, kulaklık veya telefon ahizesi gibi bütünsel anlamda erişilebilir bir teknoloji ile sunulacak. Makbuz üretilmesi gereken durumlarda da makbuzda yer alan hesap bilgileri ve hata mesajları gibi önemli bilgiler sesli olarak da iletilecek.
Müşterinin kartında engel durumuna ilişkin bilgi varsa, görme engelli müşteriler için sesli menü üzerinden, mesai saati dışında ya da şube dışı ATM'ler için herhangi bir vakitte, en hızlı şekilde müşteri temsilcisine bağlantı tesis edilebilmesi özelliği bulunacak. Sesli menü kapsamında, asgari olarak bakiye sorgulama, para çekme ve kredi kartı işlemleri yer alacak.
- Tuşlar kabartma harf olacak -
Sesli menülerin gerektirdiği tuşlar üzerinde yer alan sembollerin "kabartma" olması ve dokunulduğunda diğer tuşlardan ayırt edilebilmesi sağlanacak. ATM cihazlarının tuşlarına basıldığında bütün tuşlar için sabit olan bir ses çıkarması temin edilecek.
ATM'lerde sesli menünün başlatılmasının kolaylıkla keşfedilebilir olması ve ek bir eğitim gerektirmeden kullanılmasına olanak tanınacak. Kulaklık ile sesli menü sunuluyorsa, kulaklığın takılması ile otomatik olarak sesli menü başlayacak ve çıkarılması ile otomatik olarak sonlanacak.
ATM'lerde sesli menü kapsamında ses tekrarlama özelliği bulunacak ve ses yüksekliğinin müşteri tarafından ayarlanabilmesine imkan tanınacak.
Sesli menünün nasıl başlatılacağına ilişkin ATM'nin kolaylıkla ulaşılabilecek bir kısmında Braille alfabesi ile hazırlanmış yönergeler bulunacak. ATM'lere erişim için zemin üzerinde yönlendirmeye yarayan hissedilebilir yüzey kullanılacak.
Yan yana veya birbirinin çok yakınında bulunan ATM'lerin bir tanesinin bu maddede yer verilen hükümler ile uyumlu olması halinde, diğer ATM'ler için bu madde ile uyumluluk şartı aranmayacak.
- Şubeler, POS cihazları ve internet bankacılığı -
Görüşe açılan taslağa göre, çok katlı şubelerde, engelli müşterilere giriş katında veya bina erişilebilirlik standartlarına uygunsa hizmetin verileceği kata ulaşım sağlanarak hizmet verilmesi sağlanacak.
Bankalar, şube personelini işaret dili öğrenmesi konusunda teşvik edecekler. Şubede işaret dili bilen personelin bulunmaması durumunda, müşteriye işaret dili ile anlaşmayı sağlamak üzere görüntülü uzaktan destek sunacak.
POS cihazının kontrol tuşları telefon standardına uygun şekilde konumlandırılacak. Tuşlar boyutları ve aralarındaki mesafe itibarıyla birbirine karıştırılmayacak şekilde yeterli alanda yerleştirilecek.
Cihazın üzerindeki tuşlardan bazılarında görme engelli müşterilerin kullanımını kolaylaştırmak üzere "kabartma" benzeri işaretler kullanılacak.
Tuşların engelli müşterilere zorluk çıkarmayacak şekilde en az fiziksel operasyon ve güç gerektirir nitelikte olması sağlanacak.
POS ekranları için ışık, karanlık gibi faktörler neticesinde görüntünün kalitesinin düşmesi ve görünmez olmasını önlemeye yönelik olarak gerekli olan minimum ekran özellikleri uygun şekilde seçilecek.
Görme engelliler için internet bankacılığı ve mobil bankacılık uygulamalarında kısa mesaj ile gönderilen tek kullanımlık şifrelerin, gerekli güvenlik sağlanarak, ekran okuyucu program ile uyumlu olması temin edilecek.
İşitme engellilerin parola alma, değiştirme gibi işlemleri için çağrı merkezi haricinde bir metot ile de müşteriye hizmet verilecek. Çağrı merkezi hizmeti sunan bankalar, işitme engelli müşterilerinin anında yardım alabilecekleri ve kayıp veya çalıntı kart bildirimi yapabilecekleri güvenli bir çevrimiçi yazışma kanalı da sunacak.
Bu arada bankalar, mevcut yapı, faaliyet ve sistemlerini 1 Ocak 2016 tarihine kadar bu yönetmelikte yer alan hükümlere uygun hale getirecekler.