Bazı yörelerde ‘bayram bitti, et bitti’ şeklindeki geleneksel düşünceyle sabah kahvaltısı dahil, neredeyse her öğünde yüksek miktarda et tüketildiğini belirten uzmanlar, bu durumun ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Kurban bayramlarında aşırı et tüketimi ve dengesiz beslenme birçok sağlık problemini beraberinde getiriyor. Bu nedenle Kurban Bayramı’nda sağlığı korumak ve kilo kontrolünü elden bırakmamak için uzman önerilerine kulak vermekte fayda var.
Her öğünde kırmızı et tüketmenin hem gut, diyabet, yüksek kolesterol, hipertansiyon ve kalp sorunları açısından olumsuz sonuçlar yaratabileceğine hem de kilo artışına neden olabileceğine işaret eden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya, sağlıklı ve keyifli bir bayram geçirmek isteyenler için şu önerilerde bulunuyor:
YAĞ ORANI DÜŞÜK ETİ TERCİH EDİN
”Koyun eti daha yağlı olduğu için, yüksek kolesterol ve kalp-damar hastalığı olanlar daha az yağlı olan dana etini tercih etmeliler. Koyun eti tüketlecekse yağlı kısımları iyice ayıklanmalıdır. Biz genelde et tüketimi için danayı tercih ediyoruz, çünkü dana eti daha az yağlı bir ettir, sindirimi daha kolaydır. Özellikle çocuklara hazım açısından dana eti yedirilmesi daha iyi olur.
KURBAN ETİNİ DİNLENDİRMEDEN YEMEYİN
Taze eti hemen tüketmek çeşitli sindirim problemlerine neden olabilir. Çünkü serttir, çiğnemesi ve hazmı zordur. O nedenle kurbanın ilk günü mümkün olduğu kadar parça et tüketiminden kaçınmak iyi olur. Özellikle bayramın ilk günü et tüketilecekse bunun kıyma olarak tüketilmesi daha doğru olur. Parça et tüketimi en az 24, mümkünse 36 saat dinlendirilmiş et olarak yenmesi daha uygun olur. 48 saat içinde de tüketilemeyecek miktardaki etler, buzdolabı poşetlerine 250-300 gramlık paketler halinde sarılarak daha sonra tüketmek üzere derin dondurucuya koyulmalıdır.
BAYRAM YEMEĞİNİ ÖĞLEN YİYİN
Mümkünse aile yemeklerini öğlen yemeği olarak organize edin. Bu şekilde geçireceğiniz bir günde sabah kahvaltısını tahıl gevreği, yoğurt ve meyve ile yapın. Öğlen yemeğinde 150-200 gramı geçmeyecek şekilde et tüketebilirsiniz, beraberinde bol salata ve biraz pilav yiyebilirsiniz. İçecek olarak yüksek kalorili gazlı içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları ve ayran iyi bir seçimdir. İkindi öğününde meyve yemek iyi olur. Akşam yemeklerinde muhakkak etsiz sebze yemeği ve yoğurt tüketmeye çalışın.
KURBAN ETİNİ PİŞİRİRKEN DİKKAT EDİN
Haşlama, ızgara veya fırında pişirme yöntemlerini kullanın. Mangal yapacaksanız kömürün iyice yanmasını bekleyin ve etleri mümkün olduğu kadar kömürden uzak tutarak hiç kömüre temas ettirmeden pişirin. Bir hafta içinde 2’den fazla mangal yöntemini kullanmayın. Bayram yemeğimizi özellikle kurban etinin yağsız tarafından pişirmeye dikkat etmeliyiz. Özellikle kavurma yapılırken etin içine iç yağı, kuyruk yağı, tereyağı gibi yağlar koyulmamalıdır. Et sadece kendi suyu ile pişirilerek kavurma yapılmalıdır.
ETİN ÜSTÜNE ÇAY İÇMEYİN
Bol limon eklenmiş salata ve sebzelerle birlikte kurban eti tüketimi hazmı kolaylaştırır. Beraberinde taze sıkılmış meye suyu içmek hem et sonrası duyulan tatlı ihtiyacını azaltır hem de sindirime yardımcı olur. Tansiyon ve kalp hastalığı problemi olmayan kişiler maden suyu içebilir. Etin hemen üzerine çay-kahve içmek de etin içindeki demirin vücut tarafından kullanımını azaltır. O nedenle çay-kahve tüketiminin yemekten 2-3 saat sonra olması daha sağlıklıdır.
DİYABET VE HİPERTANSİYON HASTALARI DIKKAT
Kurban Bayramı’nda normal hayata nazaran günlük alınan protein miktarı çok arttığı için dikkatli olmak gerekir. Proteinlerin doymuş yağ oranları fazla olduğu için yüksek kolesterolü ve kalp hastalığı olanlarda vücuda ekstra yük getirir. Hipertansiyonu olan hastalarda kavurmalarla birlikte fazla yağ ve tuz tüketimi kan basıncını çok artırarak hipertansif krizlere, beyin kanamalarına ve kalp krizi gibi istenmeyen klinik durumlara yol açabilir. Ayrıca gut hastalarında fazla protein alımı, protein metabolizmasının son ürünü olan ürik asit birikimine ve buna bağlı gut atağının ortaya çıkmasına neden olur. Bu üç grup hastanın tükettiği et miktarını çok kısıtlı tutması iyi olur. Diyabet hastaları ise eğer tansiyon ve yüksek kolesterol problemleri yoksa daha ılımlı et tüketebilirler. Diyabet hastalarının özellikle pilav, makarna, börek, kurabiye ve ekmek gibi karbonhidratlar konusunda dikkatli olmaları gerekir.
EGZERSİZE ARA VERMEYİN
Kurban Bayramı her ne kadar yeme-içme ağılıklı bir bayram olsa da kilo problemi olanların bu konuda daha dikkatli davranmaları gerekir.Günü en az 4 öğüne bölün. Ayrıca bayramın aynı anda tatil anlamına geldiği unutulmadan her günkünden daha fazla aktivite yapmak kilo kontrolü açısından fayda sağlar. Bayramda algıyı, yeme içme dürtüsünden çok gezmeye-görmeye kaydırmak iyi olur. Sinemaya gidilebilir, hava iyi de olsa, kötü de uzun yürüyüşler yapılabilir.
KENDİ ÖĞÜNÜNÜZÜ SEÇİN
Mesela günde bir öğünü kendinize baz alın ve o öğünde diğer öğünlere göre sevdiğiniz yiyeceklere daha çok yer verin. Diğer öğünlerde ise acıktıkça meyva-yoğurt-ayran gibi nispeten daha düşük enerjili yiyecekleri tercih edin.
DİYETİNİZİ BOZARSANIZ...
Aslında diyetin bozulması diye bir kavram olmamalıdır. Günlük yeme planının oluşturulması gerekir. Şöyle ki eğer bir aile yemeği yapılacaksa bunun öğlen yemeği olarak yenmesi daha sağlıklı olur. Yemek öncesi çok teferruatlı kahvaltı yapılmadan sadece meyva-yoğurt tüketilebilir. Öğlen yemeğinde et yemeği, salata, biraz pilav, börek ve cacık, ikindide de sütlü tatlı yenilebilir. Ama özellikle akşam yemeğinde çok ağıra kaçmadan etsiz sebze yemeği, yoğurt ve meyve yemek daha iyi olur.
TATLIYI FAZLA KAÇIRANLARA!
Bayramda et yedikten sonra fazla proteini dengelemek için insanların canı tatlı çeker. Burada da kontrollü olmak çok önemli. Hamurlu-şerbetli tatlılardan ziyade sütlü tatlıları, dondurmaları veya kuru meyveleri tercih etmek daha iyi olur. Ama bu yiyeceklerde de porsiyon kontrolünü elden bırakmamak gerekir. Ayrıca bu yiyeceklere eğilimi azaltmak için eti tek başına değil, muhakkak 1-2 dilim ekmek veya 4-5 yemek kaşığı pilav, bol salata ve taze sıkılmış meyve suyu ile yemek daha iyi olur. Bayramda özellikle meyve tüketimini artırmak, şekersiz bitki çaylarını günde 2-3 fincan içmek, bol yürüyüşler yapmak iyi olur."