Acıbadem Kadıköy Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet İşyarayak bileğinde hasar oluşturan hatalı alışkanlıkları anlattı, önemli bilgiler verdi.
Ayak bileği eklemleri bu güçlü yapılarına rağmen, spor yaralanmalarında en sık etkilenen eklemlerden biri. Üstelik ayak bilekleri sadece spor yaparken değil, günlük hayatımızda da birçok riskle karşı karşıya kalıyorlar.
Ayak bileğine zarar veren yanlışlar
► Isınma hareketi yapmadan spora başlamak,
► Hatalı egzersiz ve spor yapmak,
► Ayak bileğini güçlendiren germe egzersizleri yapmamak,
► Sık sık, topuklu ayakkabı gibi, ayak yapısına uygun olmayan ayakkabı giymek,
► Koşmak, merdivenden inip çıkmak gibi hareketlerin yanı sıra ani hareketlerle ayak bileğini aşırı zorlamak,
► Spor yaparken ayak yapısına ve spor çeşidine uygun ayakkabı seçimi yapmamak,
► Kötü beslenmek. Bu alışkanlığımız bir yandan ayak bileğinin baş düşmanlarından obeziteye yol açarken, bir yandan da kemik, kıkırdak, tendon ve ligaman gibi tüm doku ile yapıların anatomik özelliklerinin kaybolmasına yol açıyor.
► Uzun süre ayakta kalmak. Ne kadar uzun süre ayakta kalırsak eklemlerin yük taşıma oranı o kadar artıyor. Eklemlerdeki yük arttıkça kıkırdak yapısında dejenerasyon denilen aşınma daha erken yaşta oluşuyor.
► Sigara içmek. Sigara dolaşım sistemini olumsuz yönde etkilediği için damarlarda kasılma ve bozulmaya yol açıyor. Bunun sonucunda ayakta Burger hastalığını tetikleyebiliyor. Ayrıca tendon, kıkırdak, kemik ve kas gibi tüm dokulardaki hasarlarda iyileşmeyi yavaşlatıyor.
Dinlenmekle geçmeyen ağrıya dikkat
Ayak bileğindeki sorunlarda erken tedavi oldukça önem taşıyor. Çünkü tedavide gecikildiğinde ayaklardaki problem daha da ilerleyerek stres kırıkları gibi yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen sorunlara dönüşebiliyor, hatta kalıcı hasarlar bırakabiliyor. Bu nedenle ayak bileğindeki ağrı birkaç gün istirahate rağmen geçmemişse, şiddetliyse, ayak bileğinde şişlik, ısı artışı veya kızarıklık varsa zaman kaybetmeden mutlaka bir uzmana başvurmak gerekiyor.
Kıkırdak yaralanmalarından stres kırığına
Ayak bileği ağrısı birçok sorunun habercisi olabiliyor. En sık görülen sebebi, ayak bileğinin burkulmaları ile burkulma sonrasında yırtılan ve zarar gören tendonların tam olarak iyileşememesi. Eğer ağrı ihmal edilip doktora başvurulmazsa bu yapıların tam olarak iyileşememesi tekrarlayan burkulmalara neden oluyor ve bunun sonucunda ayak bileğindeki kıkırdaklara zarar veriyor. Kıkırdakların hasar görmesi de ‘Osteokondral defekt’ denilen kıkırdak yaralanmalarına yol açabiliyor. Ayak bileğinde oluşan ağrının bir başka sebebi de ayak bilek kemiğinin çok küçük bir şekilde kırılması nedeniyle gelişen stres kırığı veya tendon iltihaplanması (tendinit) olabiliyor. Topuk arka kısmında özellikle sabahları daha belirgin olan ve üzerine basmakla ağrıyan kemik çıkıntısı Haglund Deformitesi, genellikle 3. ve 4. ayak tarak kemikleri arasında gelişen ve yanma-huzursuzluk hissi veren ağrı da morton nöroma probleminin habercisi olabiliyor.
Ayak bileği ameliyatı
Ayak bileğinde yaşanan sorunların tedavisi altta yatan nedene göre planlanıyor. Ayak bileğinde oluşan problemlerde istirahat, buz kompresyonu ile fizik tedavi egzersizleri gibi konservatif tedavilerden kapalı ve açık cerrahiye kadar birçok yöntem mevcut. Konservatif tedavilerden fayda görülememesi durumunda öncelikle kapalı cerrahi yöntemi tercih ediliyor. Örneğin çeşitli kemik sıkışması sendromlarında artroskopik ayak bileği cerrahisiyle tüm işlemler bir santimden daha küçük olan 2-3 deliklerden girilerek yapılıyor. Bu sayede kişi ameliyatın ertesi günü taburcu olabiliyor. Ameliyatın yeni kıkırdak oluşumu desteklemek için kök hücre, PRP\PRF, bir başka deyişle kendi hücrelerinin onarma gücünü kullanan tedavilere de başvurulabiliyor. PRP\PRF yöntemlerinde kişinin kendi kanındaki trombosit adı verilen hücrelerin içerisinde yer alan birçok faktör kullanılarak kıkırdak, kemik gibi dokuların onarımı sağlanıyor.