Yeryüzünde en hızlı ısınan kıta olduğu bildirilen Avrupa'daki sıcak hava dalgası kırılırken, bazı ülkelerde yaz döneminin ortasında kış mevsimini andıran anormal iklim olayları yaşanıyor.
AA muhabiri, Avrupa'da iklim değişikliğinin etkisiyle son dönemde yaşanan aşırı doğa olayları ve bununla bağlantılı keskin iklim geçişlerini derledi.
İnsanlığın doğaya yönelik yıkım ve tahribatı karşısında son yıllarda aşırı iklim olayları ve afetlerde dünya genelinde artış yaşanırken, ısınan dünyada iklimde yaşanan değişimler, günlük hayatı da etkiledi.
İklim değişikliği dolayısıyla oluşan ısı dalgaları, rekor sıcaklıkların kayıtlara geçmesine neden oldu, birçok ülkede orman yangınlarını tetikledi. Bozulan iklim koşulları nedeniyle yaz döneminde dahi sellere yol açan yağmurlar ve fırtınalar meydana geldi.
İklim değişikliğinin getirdiği bu öngörülemez aşırı doğa olayları arasındaki geçişler de keskin biçimde gerçekleşebiliyor.
Avrupa Birliği'nin (AB) Copernicus İklim Değişikliği Servisi ve Dünya Meteoroloji Örgütünün (DMÖ) ortak raporuna göre, 2023'ün Temmuz ayının ilk 3 haftası bugüne kadarki en sıcak 3 haftalık dönem oldu, bu ayın kayıtlardaki "en sıcak ay" olması bekleniyor.
DMÖ Genel Sekreteri Petteri Taalas, "Temmuzda milyonlarca kişiyi etkileyen aşırı hava olayları, maalesef iklim değişikliğinin acı gerçeği ve geleceğin habercisi." ifadesini kullandı.
Örgüt, bu durumun ulusal sıcaklık rekorlarının görülmesine yol açabileceğini belirtirken "Dünya, daha yoğun sıcaklık dalgalarına hazır olmalı." uyarısında bulundu.
İklim krizinden etkilen Avrupa'da geçen yıl "en sıcak" yaz dönemi yaşarken, bu yıl da rekor seviyede yaz sıcaklıkları kayıtlara geçti.
Yaz döneminde, kuzey yarım küre başta olmak üzere dünya genelini etkisi altına alan sıcak hava dalgaları, küresel ortalamanın üzerinde en sıcak günlerin yaşanmasına yol açtı.
Copernicus ve DMÖ'nün haziran ayında yayımlanan ortak raporu da Avrupa'nın yeryüzünde en hızlı ısınan kıta olduğunu, 1980'lerden beri kıtadaki sıcaklık artışının küresel ortalamanın iki katına çıktığını ortaya koydu.
- İtalya
Son dönemde farklı iklim olaylarının en sert yaşandığı ülkelerden biri İtalya oldu. Avrupa'da temmuz ayının ilk 3 haftasında Afrika sıcaklarının etkisiyle ülkenin orta ve güney kesimlerinde yüksek sıcaklıkların kaydedileceğine dikkati çekilerek, sık sık "kırmızı alarm" verildi.
18 Temmuz'da ülkenin başkenti Roma'da hava sıcaklığı 41 ile 45 derece, Sicilya'da 46-47 derece ölçülürken, 24 Temmuz'da Sicilya'nın Floridia beldesinde 47,8 derece ile bu yılın en yüksek sıcaklığına ulaşıldı.
Yüksek sıcakların hemen ardından Sicilya, Kalabriya, Puglia ve Sardinya adasında çok sayıda orman yangını kaydedildi.
Ülkenin kuzeyindeki Lombardiya ve Veneto bölgeleri ise son bir haftadır şiddetli yağış ve fırtınalı havanın etkisindeydi.
Treviso, Padova ve Milano kentlerinde yer yer tenis topu büyüklüğünde yağan dolular ciddi maddi hasara ve yaralanmalara yol açtı. Milano kentinde son günlerde arka arkaya meydana gelen küçük hortum ve sert fırtınalı hava koşulları nedeniyle 400 kadar ağaç devrilerek araçlarda ve binalarda hasarlara yol açtı. Lombardiya bölgesinde ağaç devrilmesi nedeniyle 2 kişi hayatını kaybetti.
- İsviçre
İsviçre'de 11 Temmuz'da yılın en sıcak günü yaşanırken, 37,6 dereceyle en yüksek sıcaklık Graubünden kantonunda yer alan Chur kentinde kaydedildi. Aynı tarihte Cenevre'de de termometreler 37,4 dereceyi gösterdi.
Valais kantonunda 17 Temmuz'da başlayan yangın 1 haftadan uzun süre devam etti.
Ülkede temmuz ayı itibarıyla etkili olan sıcaklar, hafta boyunca yerini bulutlu ve yer yer yağışlı havaya bıraktı.
Ülkenin Fransa sınırındaki La Chaux-de-Fonds bölgesinde, 24 Temmuz'da etkili olan şiddetli fırtına ve olumsuz hava koşulları nedeniyle bir kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yaralandı.
Çok sayıda vatandaşın da yaralandığını aktaran polis, fırtınanın ciddi oranda maddi zarara yol açtığını, evlerin çatılarının uçtuğunu, araçların zarar gördüğünü, otoyolda çok sayıda aracın karıştığı trafik kazası meydana geldiğini ifade etti. Ülke genelinde serin ve yağışlı hava devam ediyor.
- Almanya
Alman Meteoroloji Dairesi (DWD), 38,8 santigrat derece ile ülkede bu yılın en yüksek sıcaklığını 15 Temmuz Cumartesi günü kaydetti.
DWD'den yapılan açıklamada, bu yılın en sıcak gününün 15 Temmuz'da Bavyera eyaletinin Möhrendorf-Kleinseebach beldesinde ölçüldüğü belirtildi.
25 Temmuz'da ise başkent Berlin'de şiddetli sağanak ve fırtına etkili oldu. Gece boyunca etkili olan fırtına çevreye ve ağaçlara zarar verirken, Berlin itfaiyesinin 25 Temmuz gecesi 385 ihbar aldığı belirtildi.
- Avusturya
Temmuz ayı başında hava sıcaklıklarının 38 dereceye kadar yükseldiği Avusturya'da bu hafta sıcaklık 30 derecenin altında kaldı.
Ülke genelinde hafta boyunca kapalı hava ve yer yer şiddetli yağışlılar hakim olurken Avusturya Alplerinde 2 bin metrenin altındaki yerlerde kar yağışı görüldü. Bu durumun yaz aylarında nadir görülen bir manzara olduğu bildirildi.
- İngiltere
İngiltere Meteoroloji Kurumuna (Met Office) göre, bu yılın haziran ayı, 1884'ten beri en sıcak haziran olarak kayıtlara geçerken 10 Haziran'da sıcaklık 32,2 dereceye ulaşarak 2023'ün en sıcak günü olmuştu.
Ancak temmuz ayı, hem haziranın hem de geçen sene temmuz ayında yaşanan sıcakların tam tersine yağışlı, rüzgarlı ve serin geçiyor.
Met Office, Avrupa'daki sıcak hava dalgasının düşük basınç sistemlerini Britanya adasına yönlendirdiğini ve bu durumun mevsim normallerinin dışında kuvvetli rüzgar ve şiddetli yağmura yol açtığını belirtti.
Met Office Başmeteorolojisti Paul Gundersen, temmuz ortasında ülkede yaşanan kuvvetli rüzgarın yılın bu dönemi için alışılmadık olduğunun altını çizerken hava sıcaklıklarının da rüzgar ve yağmurun etkisiyle düşeceğini aktardı.
- İspanya
Tarihinin en sıcak temmuz aylarından birini geçiren İspanya da resmi istatistiklerin tutulmaya başlandığı 1928'den bu yana en sıcak günü 45,4 derece ile 18 Temmuz'da yaşadı.
Ülkenin doğusundaki Katalonya bölgesinin Girona kentine bağlı Figueres ilçesinde 18 Temmuz'da tespit edilen 45,4 santigrat derece "son 95 yıldaki en sıcak gün" olarak kayıtlara geçti.
- Balkanlar
Slovenya'da yüksek sıcaklıkların ardından etkili olan fırtına sonrası yazın ortasında kar yağdı.
Yerel medyada yer alan haberde, Slovenya'da dağın zirvesi olan Kredarica'daki kameraların kısa süreli kar yağışı kaydettiği belirtildi. Tarım ve Ormancılık Bakanlığı da ülkede son 2 haftadır etkili olan şiddetli yağış ve fırtına sonucu 10 bin hektarlık tarım arazilerinde zarar tespit edildiği bilgisini paylaştı.
Sırbistan'da da yerel medya, yüksek sıcaklıkların ardından etkili olan yağış ve fırtına sonucu yarım milyon ağacın devrildiğini kaydetti.
Batı Balkan ülkelerinden Bosna Hersek, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya'da da yüksek sıcaklıklar yaşandı, bölgede termometreler 40 dereceyi gösterdi.
Yüksek sıcaklık seviyesi nedeniyle Batı Balkanlar'da "kırmızı" uyarı verilirken, 19 Temmuz itibarıyla iklim koşullarındaki sert geçiş meydana geldi.
Sıcak hava yerini fırtınaya bırakırken, Hırvatistan, Slovenya, Bosna Hersek ve Sırbistan'da etkili olan şiddetli yağış ve fırtına nedeniyle 5 kişi yaşamını yitirdi.
- Yunanistan
Yunanistan'ın Rodos Adası ve diğer bölgelerde 17 Temmuz'da başlayan orman yangınları kontrolsüz şekilde yayılmaya devam ediyor.
Yetkililer, adadaki yangınların ülke genelindekilerin en tehlikelisi olduğuna işaret etti.
AB Kopernik Atmosfer Gözlem Servisinden (CAMS), Yunanistan'ın mücadele ettiği orman yangınları, ülkenin son 20 yıl içinde temmuz ayında yaşadığı en büyük yangınlar olarak kayda geçti.
Yunanistan'da süren orman yangınlarının bir megatonun üzerinde karbon emisyonuna yol açtığı ve bunun önceki yıllarla kıyaslandığında rekor olduğu da belirtildi.
Yunanistan'da günlerdir devam eden orman yangınlarında ölenlerin sayısı 4'e çıktı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), kuzey yarım kürede etkili olan aşırı sıcaklıklar nedeniyle Cezayir, Yunanistan, İtalya ve Tunus'ta çıkan orman yangınlarının 40 kişinin ölümüne, binlerce kişinin tahliye edilmesine neden olduğunu bildirdi.