YEŞİM SERT KARAASLAN
Türkiye'de 2 milyondan fazla kişiyi etkileyen astım hastalığına devletin ödediği para sağlık harcamalarının önemli bir bölümünü oluşturuyor.
Ankara'daki 4 üniversiteden öğretim üyelerinin ortak araştırmasına göre, hem erişkin hem de çocukları etkileyen hastalığın sosyal güvenlik sistemine yıllık maliyeti 9 milyar lirayı aşıyor.
Türkiye'de sık görülen hastalıklar arasında yer alan, nefes darlığı, öksürük, göğüste sıkışma ve soluma güçlüğü gibi belirtiler gösteren, dünya çapında yaklaşık 334 milyon kişiyi etkileyen astımdan yılda 345 bin kişi yaşamını yitiriyor.
Uzmanlara göre 2025 itibarıyla 100 milyon kişiyi daha etkilemesi beklenen astım hastalığının erken teşhisle kontrol altına alınması mümkün.
Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Türktaş, Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Şekerel, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sevim Bavbek ve Başkent Üniversitesi Sağlık Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Simten Malhan, astım hastalığının ülke ekonomisine yükünü araştırdı.
-Kontrol altına alındığında maliyet yarı yarıya azalıyor
"Türkiye'de Erişkin Astımının ve Pediatrik Astım Hastalığının Ekonomik Yükü" başlıklı araştırmaya göre, hastalığın kontrol altına alınmaması hasta maliyetini artıran unsurların başında geliyor.
Hasta başı yıllık maliyet, astımı kontrol altındaki erişkinlerde bin 764 lira olmasına karşın, kontrol altında olmayanlarda bu rakamın 2 katından fazla.
Çocuklarda ise hasta başı maliyet, astımı kontrol altındakiler için bin 596 lira olmasına rağmen kontrol altında olmayanlarda 3 bin 661 lirayı buluyor.
Hastalık için toplam maliyet ise erişkinlerde 6 milyar 432 milyon lira, çocuklarda ise 3 milyar 185 milyon liranın üstüne çıkıyor. Bu rakamlara göre astım hastalığının sosyal güvenlik sistemine toplam maliyeti 9 milyar lirayı aşıyor.
-1 milyondan fazla hasta kontrol altında değil
Astım hastalığının Türkiye'de görülme oranının yetişkinlerde yüzde 4,5, çocuklarda ise yüzde 7,5 olarak belirlendiği araştırmadan öne çıkan sonuçlar şöyle:
"Erişkin hastaların yüzde 51,5'i kontrol altında, yüzde 48,5'i ise değil. Kontrol altındaki hastaların hastaneye yatış oranı yüzde 6 düzeyinde olmasına karşın bu oran diğerlerinde yüzde 54'e çıkıyor.
Çocuk hastaların yüzde 51'i kontrol altında, yüzde 49'u ise değil. Kontrol altındakilerde hastaneye yatış oranı yüzde 14, diğerlerinde yüzde 51,3.
Çocuklarda hasta başı yıllık ortalama poliklinik maliyeti 336 lira. Kontrol altındakilerde hastaneye yatış ve bu süreçteki tüm müdahaleler için 91,60 lira, diğerlerinde ise 2 bin 156 lira harcama yapılıyor.
Yıllık ortalama 632 lira olan ilaç maliyetinin, toplam maliyet içinde ağırlık oranı, kontrol altındaki hastalar için yüzde 40, diğerlerinde yüzde 17 düzeyinde."
Türkiye'de 2 milyon 292 bin yetişkin astım hastası bulunuyor. Bir milyondan fazla astım hastası, "kontrol edilemeyen" kategorisinde yer alıyor.
Astımı kontrol edilmeyenlerin maliyetinin diğerlerinden 2,5 kat daha yüksek olduğu dikkate alındığında, 1 milyon astım hastasının kamu kaynaklarına maliyeti de 2,5 kat daha fazla.
-"Kontrolün yetersiz olması hastaneye yatışı artırıyor"
Araştırmayı gerçekleştiren ekipte yer alan Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Türktaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, astımın hayat boyu süren bir hastalık olduğunu belirterek, "Grip, alerjenler gibi çevresel faktörler nedeniyle yakınmalar artabiliyor. Tedavi edilmeyen astım hastası, atak geçirerek acil servise başvurmak zorunda kalabiliyor. Astım uygun bir tedavi ile kontrol altına alınabilir ve astımlı bir hasta aktif bir yaşantı sürebilir" dedi.
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Şekerel de hastalığın kontrolünün yetersiz olmasının maliyeti artıran en önemli faktör olduğunu vurgulayarak, "Hastalığın kontrolünün yetersiz olması, alevlenmelerin sıklığını ve hastaneye yatış oranlarını artırıyor. Bu durumlar da maliyetleri etkiliyor. Ulusal sağlık politikalarının üretilmesi, astım hastalığının kontrolünde önemli bir rol oynayacaktır. Bu da ekonomik yüke olumlu yansıyacaktır" bilgisini aktardı.
Astım hastalarının ilaçlarını doktor kontrolünde önerildiği şekilde kullanmasının önemine işaret eden Şekerel, "Ayrıca hastalar kontrollerine düzenli gitmeli. Hastaların çoğunda uygun tedavi ve hekim hasta işbirliği ile astımın kontrolünün sağlanabileceğine inanıyoruz" dedi.