ZEHRA MELEK ÇAT - Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şeref Demirkaya, aşı uygulamalarının Multipl Skleroz (MS) gelişim riskini artırdığına ve MS ataklarını tetiklediğine yönelik kaygılara ilişkin, "Son yıllarda yapılan çalışmalar bu kaygının pek de yeri olmadığını göstermiştir. Hatta özellikle enfeksiyonlar için risk altındaki MS hastalarına aşı yaptırmaları önerilmektedir. Çünkü enfeksiyonlar MS'de atak riskini artırmakta ve hastalığın ilerlemesini de hızlandırmaktadır." dedi.
Demirkaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, son zamanlarda basında çıkan aşılar ile ilgili birtakım olumsuz haberlerden sonra MS hastalarından hem "Hastalığımın sebebi aşı olabilir mi?" hem de "Aşı yaptırırsam hastalığım kötüye gider mi?" yönünde çok soru aldıklarını söyledi.
MS'in sebebinin tam olarak aydınlatılamadığını aktaran Demirkaya, şunları kaydetti:
"Hastalık, immün (bağışıklık) sistem aracılı bir hastalıktır. Aşılar da potansiyel olarak ciddi sakatlıklar veya ölüme yol açabilen enfeksiyon hastalıklarına karşı bağışıklık sağlayan ve hastalıklardan korunmada oldukça etkin biyolojik ürünlerdir. Aşıların bağışıklık sistemini aktive etmesiyle MS gibi immün aracılı hastalıkların ortaya çıkabileceği veya MS'de ataklara yol açabileceği kaygısı geçmiş yıllarda hekimler tarafından da dile getirilmiştir. Ancak son yıllarda yapılan çalışmalar bu kaygının pek de yeri olmadığını göstermiştir. Hatta özellikle enfeksiyonlar için risk altındaki MS hastalarına aşı yaptırmaları önerilmektedir. Çünkü enfeksiyonlar MS'de atak riskini artırmakta ve hastalığın ilerlemesini de hızlandırmaktadır."
- "MS'li hastanın enfeksiyonlara karşı korunması gerekiyor"
Prof. Dr. Demirkaya, MS'in bağışıklık sistemini etkileyen bir hastalık olduğuna işaret ederek, enfeksiyonlara karşı hastanın korunması gerektiğini vurguladı.
Grip aşısının MS'in ortaya çıkmasında etkisini inceleyen 6, atak oluşturma riskini araştıran 14 çalışma bulunduğunu anlatan Demirkaya, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Bu çalışmalarda grip aşısının MS'in ortaya çıkmasına yol açmadığı ve aşının ataklara sebep olmadığı yönündeki kanıtlar güçlüdür. Mevsimsel grip aşıları MS hastalarında güvenlidir ve okul, fabrika, kışla ve yurt gibi kalabalık yerlerde bulunanlarda aşı yaptırması özellikle önerilmektedir. Aşının grip sezonu başlamadan önce yaptırılması, gribi önlemenin en etkili yoludur. Bu nedenle MS hastaları mümkünse ekim ayının sonuna kadar grip aşısını yaptırmalıdırlar. Ancak daha sonraki aylarda da aşı yaptırmak yararlı olabilmektedir."
Geçmiş yıllarda basında da yer alan Fransa'da 1990'lı yıllarda hepatit aşısının yaygın olarak uygulanmasıyla MS vakalarında artışın olduğu ve hepatit aşısıyla MS arasında bir ilişkinin olabileceği yönündeki makaleden sonra bu konunun sorgulandığını dile getiren Demirkaya, bu konuda 15 çalışma bulunduğunu, bunların çoğunda da Hepatit B aşısıyla MS gelişimi arasında bir ilişkinin olmadığı kanısına varıldığını söyledi.
- "Aşıların MS'e neden olduğunu gösterir bilimsel kanıt yok"
Prof. Dr. Demirkaya, "Amerikan Tıp Enstitüsü'nün yaptığı ayrıntılı inceleme de şu anda kullanımda olan aşıların hiçbirinin MS'e neden olabildiğini gösterir bilimsel bir kanıt olmadığı yönündedir." diyerek, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden Hepatit B'ye yakalanma riski altındaki MS'li olsun olmasın tüm çocukların, ergenlerin ve yetişkinlerin bu aşıyı yaptırmasının önerildiğini kaydetti.
Suçiçeği aşısının da MS hastalarında güvenli olduğuna dikkati çeken Demirkaya, sözlerini şöyle tamamladı:
"Hatta MS'te kullanılan 'fingolimod' ve 'alemtuzumab' tedavisinden önce, hastaların bu virüsle daha önce karşılaşmamış olması durumunda, tedaviye başlamadan 6 hafta önce suçiçeği aşısı yaptırması ve buna karşı antikor geliştiğinin gösterilmesinden sonra tedaviye başlanması gerekmektedir. Verem (BCG) aşısının MS hastalarında güvenli olduğu, hatta bir çalışmada BCG aşısının MS'li hastalarda atak sıklığını azalttığı belirtilmiştir. Ancak bu çalışma 12 hastadan oluşan küçük bir çalışmanın verisidir ve doğrulanması gerekmektedir. Şu andaki veriler MS'li hastalardaki aşı uygulaması sağlıklı insanlarda uygulanan aşılama kurallarına benzerdir. Ancak hastalıkta kullanılan bazı ilaçlar bağışıklık sistemini önemli derecede baskılayabildiğinden tedavi alan hastaların aşı yaptırmadan önce doktoruyla görüşmeleri gerekmektedir."