Asgari geçim indirimi dolayısıyla işçi ve memur olmak üzere 17.5 milyon kişi de dolaylı olarak etkileniyor. Bazı sektörlerde asgari ücretle çalışan işçi sayısı diğer sektörlerin hayli üzerinde. 2019 yılında asgari ücret artış oranı ne olacak?
Asgari ücret artışından en fazla hangi sektörler etkilenecek? Türkiye, asgari ücretin fert başına milli gelire oranında kaçıncı sırada? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, asgari ücret pazarlığı öncesinde merak edilenleri yazdı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2019 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere perşembe günü ilk toplantısını yapacak. Komisyon ikinci toplantıyı TÜRK-İŞ'te, üçüncü toplantıyı Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu'nda (TİSK) yaptıktan sonra dördüncü toplantıda yeni asgari ücreti açıklayacak. Türkiye'de 6.7 milyon kişi asgari ücret düzeyinde maaşla çalışıyor. Asgari ücrette yapılacak artış oranı, 6.7 milyon kişiyi ve ailesini doğrudan ilgilendiriyor.
Yeni Ekonomi Programı'nda (YEP) 2018 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 20.8, 2019 enflasyon hedefi yüzde 15.9 olarak belirlendi. Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon tahmini 23.5, 2019 enflasyon tahmini ise 15.2 oranında. Son yıllarda genellikle bir önceki yıl gerçekleşen enflasyonun üzerinde artış yapıldı.
Net asgari ücret, YEP'teki yüzde 15.9'luk 2019 enflasyon hedefi dikkate alınırsa bin 858 TL; yüzde 20.8'lik 2018 enflasyon tahmini dikkate alınırsa bin 936 lira; Merkez Bankası'nın 2018 yılı için yüzde 23.5'lik tahmini dikkate alındığında ise bin 980 liraya çıkacak.
İNŞAAT VE TEKSTİL SEKTÖRÜ ASGARİ ÜCRET AĞIRLIKLI
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) verilerine göre, ev içinde çalışanların yaklaşık tamamı asgari ücretle çalışıyor. Ancak ev içinde çalışanların sayısı 15 bin dolayında.
Yaklaşık 1.5 milyon işçinin çalıştığı inşaat sektöründe SGK'ya bildirilen ortalama kazanç asgari ücretin sadece yüzde 20-27 üzerinde. Bu da sektörde ağırlıklı olarak asgari ücretin uygulandığını gösteriyor.
Bir milyon dolayında sigortalı işçinin çalıştığı tekstil ve giyim sektörlerinde ise aylık ücretler asgari ücretin yüzde 22-47 üzerinde seyrediyor.
1.3 milyon çalışanın bulunduğu perakende ticaret sektöründe ise ücretler asgari ücretin yüzde 36 üzerinde yer alıyor. Asgari ücretteki artıştan en çok bu sektörlerdeki işçiler ve işverenler etkileniyor.
Ayrıca, bitkisel ve hayvansal üretim, ormancılık, deri, mobilya, taşımacılık, yiyecek ve içecek hizmetleri sektörleri de asgari ücret artışından en çok etkilenen sektörler arasında yer alıyor.
AVRUPA'DA SONDAN DÖRDÜNCÜ
Asgari ücret konusundaki en büyük tartışmalardan birini, özellikle Avrupa ile Türkiye'deki asgari ücret rakamları oluşturuyor. Türkiye, yüzde 30 oranında artışın yapıldığı 2016 yılında aylık brüt 518 euro asgari ücretle Avrupa'da 13. ülke durumuna yükseldi. Aralarında Çekya, Estonya, Hırvatistan, Polonya, Slovakya'nın da yer aldığı 13 ülkeyi geride bıraktı.
TL'nin geçen seneden beri hızlı değer kaybetmesi nedeniyle Türkiye'de asgari ücret temmuz ayı itibarıyla 380 euroya geriledi. Türkiye, asgari ücret uygulayan 26 Avrupa ülkesi arasında sadece Arnavutluk, Bulgaristan ve Sırbistan'ı geride bıraktı, sondan dördüncülüğe düştü.
MİLLİ GELİRE ORANDA TÜRKİYE'NİN KONUMU
Türkiye, euro bazında asgari ücrette Avrupa'nın son sıralarına gerilemekle birlikte asgari ücretin fert başına aylık milli gelire oranı bakımından 24 Avrupa ülkesi arasında en yüksek dördüncü ülke konumunda yer alıyor. Türkiye'de asgari ücret, fert başına aylık 736 euro olan milli gelirin yüzde 52'si oranında bulunuyor. Bu oran Sırbistan'da yüzde 65, Arnavutluk'ta 57, Hırvatistan'da 53 düzeyinde.
TÜRKİYE ASGARİ ÜCRETLE 1969'DA TANIŞTI
Türkiye, dünyada ilk kez 1890 yılında Avustralya ve Yeni Zelanda'da uygulanmaya başlayan asgari ücret ile 1969 yılında tanıştı. Türkiye'de, 1969 yılında 6 farklı bölgeye ayrılan 26 ilde asgari ücret uygulandı.
1989 yılına kadar tarım ve orman kesimi ile sanayi-ticaret kesimi için ayrı asgari ücret belirlendi. Asgari ücret 1989'da ülke geneline yaygınlaştırıldı.
KOMİSYONDA KARARLAR NASIL ALINIYOR?
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda, işçi, işveren ve devleti temsil eden 5'er üye görev yapıyor. Kararlar oy çokluğuyla alınıyor. Devlet temsilcilerinin oyu alınan kararda belirleyici oluyor.