ANTALYA (İHA) - Memorial Antalya Hastanesi Psikiyatri Bölümü’nden Uzman Dr. Güneş Berk, travmayla gelen kayıp sonrası yaşanan yas sürecinde psikiyatrik desteğin önemine dikkat çekti. Ani gelişen, beklenmedik, öngörülemez, kontrol edilemez, yaşamı tehdit eden, kişinin kendini çaresiz ve dehşet içinde hissetmesine neden olan travmaların, bireysel olabildiği gibi kitleler halinde de yaşanabildiğine dikkat çeken Dr. Berk, “Savaşlar, doğal afetler, trafik kazaları, hastalıklar, iş kazaları da travmatik yaşantılar arasında sayılıyor” dedi.
PSİKİYATRİK DESTEK
Memorial Antalya Hastanesi Psikiyatri Bölümü’nden Uzman Dr. Güneş Berk, travmayla gelen kayıp sonrası yaşanan yas sürecinde psikiyatrik desteğin önemini vurguladı. Travmanın; kişilerin kendi güçsüzlüğü ile yüz yüze gelmesine neden olduğunu anlatan Berk, şöyle konuştu: "Öngörülebilir, kontrol edilebilir, güvenli bir dünyada yaşıyor olma inancının zarar görmesine yol açar. Böyle dönemlerde kişinin olaylar arasında bağlantı kurma ve anlamlandırmasında etkili olan baş etme yöntemleri de yetersiz kalmaktadır. Yaşanılan kaybın ya da tehdidin büyüklüğüne, kurban olma ya da tanıklık etmeye, bireysel ya da kitlesel etkilenmelere göre travmanın yaşanış şekli değişir. Bireylerin ve toplumların özellikleri, baş etme yöntemleri, geçmiş travma ve kayıpları, bu kayıpların yaslarının tutulup tutulamadığı, kaybettikleri kişi veya durumlarla ilgili duyguları, travma sonrası süreci belirlemektedir.”
SAĞLIKLI YAS SÜRECİ KİŞİYİ OLGUNLAŞTIRABİLİYOR
Dr. Güneş Berk, kayıplardan sonra yaşanan olağan yasın, kişinin sadece yaşam kaybıyla ilişkili olmadığını belirterek şunları söyledi:
”Bir eşya, para, iş, bir ilişki, kendine güven, ulaşmak istenen bir hedef, sağlık, bir organ kaybı, boşanma, emeklilik ya da yılların geçip gitmiş olması kişilerce kayıp olarak algılandığında yas süreci başlayabilir. Ancak, ölüm kaçınılmaz olarak tüm insanlarda yasa neden olmaktadır. Olağan yas süreci bireysel farklılıklar içerse de evrensel olarak, kaybı inkar etme, kayba inanamama, öfke, suçluluk gibi yoğun duygular yaşama, kaybı geri getirmek için pazarlık yapma ve nihayetinde kabullenme ile giden dönemlerden oluşmaktadır. Bu nedenle sağlıklı yas tutulması, kişilerin büyüme ve yenilenmesinde bir araç olabilir.”
AŞIRI ÜZÜNTÜ YAS DÖNEMİNİ UZATABİLİR
Travmalarda kayıpların bazen çok büyük, duyguların çok yoğun olabildiğini söyleyen Dr. Güneş Berk, sözlerini şöyle sürdürdü: “Olağan yas tutulamaz. Bu süreç uzar ve karmaşıklaşır. Çok yoğun keder, öfke, umutsuzluk, isteksizlik, suçluluk, hayal kırıklığı, özlem, incinmiş adalet duygusu, kaygı yaşanır. Nefes darlığı, kalp çarpıntısı gibi bedensel belirtiler, panik atak, vücutta gerginlik, irkilme tepkileri, tekrar tekrar travma anını yaşantılama, rüyalarda görme, uyku iştah bozuklukları, intihar düşünceleri gibi durumlarla karşı karşıya kalır. Bu belirtiler kişilerin hayatlarını önemli ölçüde etkiler.”
YAS SÜRECİNDE UZMAN YARDIMI ALINMALI
Dr. Güneş Berk, travma sonrası yaşanan doğal yas tutma süreci dışındaki sorunlu yas ve travma sonrası stres bozukluklarının tedavi edilebilir ruhsal durumlar olarak görülmesi gerektiğini belirtti. Aksi takdirde kişiler hayatları boyunca acı ve kederleri ile birlikte yaşayabileceğini anlatan Dr. Güneş Berk, sözlerini şöyle tamamladı: "Kayıplardan sonraki olağan yas sürecine eşlik etme ve yasın sağlıkla işlenebilmesini sağlamada da, travmatik yas süreçlerinin ya da travma sonrası stres bozukluklarının tedavisinde de, konusunda uzman ve deneyimli psikiyatrist ve psikologlardan destek alınması çok önemlidir.”