5510 sayılı kanuna göre genel sağlık sigortalısı sayılan kimseler ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tabi olduğu kapsam türlerine göre farklı programlar üzerinden aktivasyon işlemleri yapılmaktaydı.
Bu işlemlerde kullanılan aktivasyon veri tabanları SGK tarafından Sağlık Provizyon Aktivasyon Sistemi (SPAS) programında birleştirildi ve tüm sağlık aktivasyon provizyon işlemlerinin tek bir program üzerinden otomatik olarak yürütülmesi sağlanarak Türkiye genelinde uygulamaya açıldı. Bundan böyle kurumla anlaşmalı sağlık hizmet sunucuları ile eczane ve optik isletmelerince provizyon sorgulaması SPAS üzerinden kapsam türü seçilmeden yapılabilecek. Böylece hem hastalar eczane eczane, kurum kurum gezmekten kurtulmuş olacak. Hem de devlete karşı yapılan birçok yolsuzluğa fırsat verilmeyecek. Genel sağlık sigortalıları ve bakmakla sorumlu oldukları kimseler ile özel veya resmi kuruluşlarda çalışan personeller müstehaklık bilgilerini SGK'nın internet sayfasından sorgulayabilecek. SPAS programında yeni doğan çocukların, işe girenlerin, emekli aylığı bağlananların bilgileri nüfus ve kurumun tescil, hizmet, tahsis, ödeme kayıtlarından kontrol edilerek sağlık hizmetinden faydalanma hakkı otomatik olarak oluşturulabiliyor. Evlenenlerin, boşananların, işten çıkanların, sigorta kapsamı değişenlerin sağlık hak sahiplikleri ise yeni durumlarına göre değiştiriliyor. İşten çıkanların, emekli aylığı durdurulanların, ölenlerin sağlık hak sahiplikleri SPAS tarafından otomatik olarak sonlandırılacak.
Bütün bunların gerçekleştirilmesi ve programa dâhil olmak için kurum ünitelerine giderek işlem yaptırmak gerekmiyor. Sigortalılar ve hak sahipleri kurum internet sayfasında, yer alan müstehaklık ekranından sağlık yardımlarına müstehak olup olmadıklarını kontrol ederek müstehaklığı görülenler doğrudan sağlık hizmet sunucularına başvurabilecek. Yalnızca müstehaklığı görülmeyenlerin kurum ünitelerine başvurması gerekecek. 18 yaşından büyük öğrencilerin, malul çocukların ve bakmakla yükümlü olunan anne, babaların ve diğer kişilerin başvurması gerekecek.
Hasta, tedavi faturasını görebilecek
SGK tarafından bu yılbaşından itibaren geçerli olacak "2012 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Özel Sağlık Hizmeti Sunucularından Sağlık Hizmeti Satın Alım Sözleşmesi" yayımlandı. Sözleşmede en dikkat çekici hususlardan birisi ilave ücretle ilgili. Ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nde (SUT) de buna ilişkin düzenlemeler yapıldı. SGK ile sözleşmesi bulunan vakıf üniversiteleri ile özel sağlık kurum ve kuruluşları; SUT ve eklerinde yer alan sağlık hizmetleri işlem bedellerinin tamamı üzerinden ücret alacak. Alınacak tutarın kurumca belirlenen oranı geçmemesi gerekiyor. Sağlık hizmeti sunucusu, sunduğu sağlık hizmetleri öncesinde, alacağı ilave ücrete ilişkin olarak hasta veya hasta yakınının yazılı onayını alır. Bu yazılı onay alınmadan, işlemler sonrasında herhangi bir gerekçe ileri sürerek ilave ücret talebinde bulunamaz.
Hastanın acil haller nedeniyle sağlık hizmeti sunucusuna başvurması ve acil halin sona ermesi halinde, acil halin sona erdiğine ve müteakip işlemlerin ilave ücrete tabi olduğuna ilişkin hastaya/hasta yakınına SUT eki "Acil Halin Sona Ermesine İlişkin Taahhütname" kullanılarak, yazılı ve imza karşılığı bilgi verilmesi zorunludur. Kurumla sözleşmesi bulunan vakıf üniversiteleri ile özel sağlık kurum ve kuruluşları, aynı başvuru numarası altında hastaya yapılan işlem bedellerinin toplamı 100 TL'yi aşıyorsa, bu hizmetleri ve varsa ilave ücret tutarını gösterir, şekli kurumca belirlenecek bir belgeyi, yatan hasta tedavilerinde en geç hastanın taburcu olduğu tarihte, diğer tedavilerde ise işlemin yapıldığı tarihte hastaya vermek zorunda. Ancak hastanın istemesi halinde tutar sınırına bakmadan sunulan tüm işlemleri ayrıntılı olarak gösteren bilgi ve belgeler hastaya verilmek zorunda. Söz konusu bilgiler aynı süreler içerisinde elektronik ortamda da sağlanabilir.
Acil servislerde verilen ve Sağlık Uygulama Tebliği eki EK-8 listesinde yer alan 520.021 kodlu "Yeşil alan muayenesi" adı altında kuruma fatura edilebilen sağlık hizmetleri hariç olmak üzere, acil haller nedeniyle sunulan sağlık hizmetleri, yoğun bakım hizmetleri, yanık tedavisi hizmetleri, kanser tedavisi (radyoterapi, kemoterapi, radyo izotop tedavileri), yenidoğana verilen sağlık hizmetleri, organ, doku ve kök hücre nakilleri, doğumsal anomaliler için yapılan cerrahi işlemlere yönelik sağlık hizmetleri, diyaliz tedavileri, kardiyovasküler cerrahi işlemleri için herhangi bir ilave ücret alınamaz. Sözleşmeli sağlık kurumları, asgari banyo, TV ve telefon bulunan; 2 yataklı odalarda sundukları otelcilik hizmetleri için "standart yatak tarifesi" işlem bedelinin bir buçuk, tek yataklı odalarda ise üç katını geçmemek üzere kişilerden ilave ücret alabilir. Günübirlik tedavi kapsamındaki işlemler sırasında verilen otelcilik hizmeti için ise en fazla "gündüz yatak tarifesi" işlem bedelinin 3 katına kadar ilave ücret alınabilir. İlave ücret alınmayacak sağlık hizmetlerini ve alınacak ilave ücret oranını gösterir bir levhanın hasta tarafından görülebilecek şekilde ilave ücretin tahsil edildiği yerlere asılması gerekecek.
Ahmet Yavuz
ahmet.yavuz@zaman.com.tr