ABD'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında ölenlerin sayısı son 24 saatte 1339 artarak 10 bin 993’e çıktı.
Dünyada Kovid-19 salgınının etkili olduğu ülkeler listesinde ilk sırada bulunan ABD'de vaka ve ölü sayısı her geçen gün artıyor.
Johns Hopkins Üniversitesinin paylaştığı son verilere göre, ülkede virüsün bulaştığı kişi sayısı son 24 saatte 30 bin 478 artışla 368 bin 449'a, ölü sayısı ise 1339 artışla 10 bin 993'e çıktı.
Dünya genelinde ABD'yi 140 bin 510 vakayla İspanya ve 132 bin 547 vakayla İtalya takip ediyor.
ABD'deki vaka sayısının, kendisinden sonra gelen ilk 3 ülke olan İspanya, İtalya ve 103 bin 717 vaka ile Almanya'nın toplam vakalarına neredeyse eşit olduğu gözleniyor.
ABD'de salgının merkezi New York
Öte yandan, ABD'deki eyaletlere bakıldığında, salgın etkisini en çok New York'ta hissettirmeye devam ediyor. Eyalette dün 123 bin 160 olan vaka sayısı 8 bin 670 artışla 131 bin 830'a çıktı.
New York'u 41 bin 90 vakayla New Jersey, 17 bin 221 vakayla da Michigan takip ediyor.
Can kaybı bakımından New York 4 bin 758 ölümle ilk sıradaki yerini korurken, onu 1003 ölümle New Jersey ve 727 ölümle Michigan eyaletleri izliyor.
Kovid-19'da 'ABD’nin Vuhan’ı' haline gelen New York’ta bilanço ağır
Başta New York eyaleti Valisi Andrew Cuomo ve New York kenti Belediye Başkanı Bill de Blasio olmak üzere yetkililer, henüz en kötü günlerin atlatılmadığı uyarısında bulunuyor.
New York, ABD içinde teyit edilen vaka ve ölü sayısı bakımından açık ara önde gidiyor.
ABD’de salgının ana noktası New York
Mart ayı başından beri her gün katlanarak artan salgın, John Hopkins Üniversitesinin son verilerine göre şu ana kadar New York’ta 4 bin 758 cana mal oldu.
Eyalet genelinde de 72 bin 181’i sadece 8,6 milyon nüfuslu New York merkezinde olmak üzere toplam 131 bin 815 vaka bulunuyor.
New York’taki vaka sayısı ülke genelindeki 367 bin 507 vakanın yaklaşık üçte birine tekabül ederken, ABD’deki toplam 10 bin 908 can kaybının da neredeyse yüzde 50’si bu eyalette gerçekleşti.
New York’u ölü ve vaka sayısı bakımından ise yine komşu eyalet New Jersey takip ediyor. New York'ta yine de vaka sayısı New Jersey’nin yaklaşık 3 katını, ölü sayısı ise yaklaşık 5 katını buluyor.
İlk vaka 1 Mart’ta görüldü
New York’ta ilk Kovid-19 vakası 1 Mart’ta teyit edildi. Manhattan’da yaşayan sağlık çalışanı 39 yaşındaki bir kadın, 25 Şubat’ta ziyaret ettiği İran’dan döndükten 5 gün sonra testi pozitif çıkarak evinde karantinaya alındı.
İkinci vaka ise bir gün sonra New York’un en varlıklı bölgelerinden biri olan New Rochelle’de yaşayan 50 yaşındaki bir avukatta görüldü. Manhattan’da çalışan avukatın şubat ayında sadece Miami’ye seyahat ettiği, ondan önce de düzenli olarak İsrail’e gidip geldiği kaydedildi.
4 Mart’ta avukatın ailesi ve komşularında da Kovid-19 testlerinin pozitif çıkmasıyla vaka sayısı 11’e fırladı. Avukatın çocuklarının gittiği okullar kapatıldı, çevredeki halka karantina uygulanmaya başlandı.
New York’ta salgın korkusu yayılmaya başlayınca 5 Mart’ta Belediye Başkanı de Blasio, kendisi de metroya binerek New Yorkluların salgın nedeniyle toplu taşımadan korkmaması ve ‘normal hayatlarına devam etmesi’ tavsiyesinde bulundu.
Ancak 7 Mart itibarıyla vaka sayısı, 70’i New Rochelle’de olmak üzere eyalet genelinde 89’a çıkınca Vali Cuomo ‘acil durum’ ilan etti.
Ertesi gün 8 Mart’ta vaka sayısı 106’ya ulaşınca, New York belediyesi hastaların toplu taşımadan uzak kalması, insanların da mümkünse kalabalıklara karışmaması yönünde uyarılar yapmak zorunda kaldı.
İnsanlar salgın korkusunun sebep olduğu panikle alışveriş yerlerine akın etti, başta tuvalet kağıdı olmak üzere, su ve gıda stoku için birbirlerini ezdiği görüldü, marketlerde raflar boşaldı. Yüz maskesi ve hijyen malzemeleri ise zaten çoktan karaborsaya düşmüştü.
10 Mart’ta Vali Cuomo, 12-25 Mart tarihleri arasında New Rochelle bölgesinde ‘koruyucu alan’ ilan ettiğini duyurdu. Eyaletteki askeri birlik Ulusal Muhafızlar göreve çağrıldı. Federal hükümetin izniyle New Rochelle’de araçtan inmeden Kovid-19 testi yapılabilen bir merkez kuruldu.
Cuoma 11 Mart’ta New York Şehir Üniversitesi (CUNY) ile eyalet üniversitesi (SUNY)’nin bir hafta boyunca kapatılacağını, derslerin internet üzerinden yapılacağını açıkladı. Daha sonra bu okullardaki ara bahar dönemi sonuna kadar uzatıldı.
Salgının her gün hızla artmasıyla 12 Mart’ta Cuomo, eyalette 500’den fazla kişinin bir araya geleceği etkinlikleri yasakladı. New York’un meşhur Broadway gösterileri, müzikaller, spor müsabakaları iptal edildi veya ertelendi, müzeler kapatıldı.
Şehirde, belediyenin yönetimindeki okulların kapatılması yönünde, başta öğretmen sendikalarından olmak üzere baskılar başladı. Ancak de Blasio, okullarda dar gelirli öğrencilere dağıtılan yemek programlarının devam etmesi gerektiğini belirterek, okulları açık tutmakta diretti.
İlk ölümler 2 hafta içinde başladı
Eyalet genelinde vaka sayısı her gün artarken ilk vakadan iki hafta sonra, 14 Mart’ta Brooklyn ve Rockland County’de ilk defa aynı gün 2 kişi virüsten dolayı hayatını kaybetti.
Can kaybı ile birlikte 17 Mart’ta de Blasio, şehirdeki bütün okulların, bar ile paket servisi yapanlar hariç tüm restoranların kapatılacağını duyurdu.
Cuomo, 18 Mart’ta yaklaşık 5 bin test gerçekleştirdiklerini açıkladı, vaka sayısı 14 bin 597’ye çıktı. Aynı gün Beyaz Saray, donanmaya bağlı 1000 yataklı USNS Comfort hastane gemisini yardım için New York’a göndereciğini duyurdu.
Vali Cuomo, 20 Mart’ta eyalet genelinde ‘evde kalma’ talimatı verdi, temel ihtiyaç alanında görev yapmayan bütün eyalet çalışanlarına evden çalışmaları şartı getirildi.
İlk ölümün üzerinden 10 gün geçmeden, 23 Mart’a gelindiğinde ise 125’i New York şehri içinde olmak üzere eyalet genelinde ölü sayısı 157’ye, vaka sayısı da 12 bin 300’ü sadece New York merkezde olmak üzere toplam 21 bine ulaştı.
Cuomo, 24 Mart’ta basının karşısına çıkarak, o gün itibarıyla yaklaşık 25 bini bulan vaka ve 210 olan ölü sayısındaki artışın beklediklerinden kısa zamanda ve çok daha fazla olduğunu belirterek, federal hükümetten yeterince yardım alamadıklarını gündeme getirdi.
25-26 Mart’ta hastaneye kaldırılan hasta sayısında yüzde 40 artış gözlendiği belirtilirken, her gün yüzlerce can kaybı da normal hale gelmeye başladı.
27 Mart tarihi ise ABD açısından dönüm noktası oldu; yeni tip koronavirüs salgınında ABD, Çin ve İtalya'yı geride bırakarak dünya sıralamasında ilk sıraya yerleşti.
Cuomo, 28 Mart’ta ABD Başkanlık ön seçimlerini Haziran 23’e ertelendiğini duyurdu. Aynı gün, ABD Başkanı Donald Trump, New York, New Jersey ve Connecticut eyaleti sakinlerine yönelik "zorunlu karantina" düşündüğünü açıkladı ancak daha sonra valilerle yapılan istişare sonucunda geri adım attı.
Bu süreçte, New York’un en prestijli uluslararası fuar alanı Javit Kongre Merkezi, Kovid-19’la mücadele kapsamında askerler tarafından hastaneye çevrildi.
Aynı şekilde New York’un en gözde mekanlarından Central Park’a çadır hastaneler kuruldu. Queens’teki Billie Jean King Ulusal Tenis Merkezi de hastane olarak kullanılmaya başlandı.
31 Mart’a gelindiğinde virüs, 55 bin polisi ile ülkenin en büyük emniyet teşkilatı olan New York Polis Departmanını da etkisi altına aldı. 1000’den fazla polis virüse yakalanırken, 7 bine yakın polisin hastalık izni kullanarak işe gelmediği, 3 polisin de hayatını kaybettiği açıklandı.
Öte yandan, sokakların boşalmasıyla hayalet şehre dönüşen Manhattan’da dünyaca ünlü markaların olası yağmaya karşı mağaza vitrinlerini boşalttığı, bazılarının da vitrinlerini tahta plaka ve kalaslarla korumaya aldığı görüldü.
Sağlık sisteminin yetersizliği ortaya çıktı
Mart ayı boyunca New York’ta vaka ve ölü sayısı her geçen gün hızla artarken, virüsle mücadelede yeterince sağlık ekipmanının olmadığı ortaya çıktı.
Belediye Başkanı de Blasio, federal hükümetten 3 milyon N95 tipi maske, 50 milyon ameliyat maskesi, 15 bin vantilatör ve 45 milyon ameliyat elbisesi ve eldiveni talebini dile getirdi, nisan ayına kadar malzemelerin tükeneceği uyarısında bulundu.
Hastanelerin de kapasitesi zorlanmaya başladı. Salgının en yoğun olduğu Queens ve Brooklyn bölgelerindeki hastanelerden medyaya ürkütücü haberler yansıdı. Şehrin sağlık sisteminin çökmek üzere olduğu uyarıları yapıldı.
Salgından "daha az etkilenen bölgelerdeki doktor ve hemşirelere yardıma gelmeleri" çağrısı yapan Cuomo, eyalet dışından 21 bin sağlık çalışanının Kovid-19'la mücadeleye destek için gönüllü olduğunu ifade etti.
New York'ta morglar yetersiz kaldı
1 Nisan tarihine ulaşıldığında, New York’ta vaka sayısı 83 bin 712, ölü sayısı da 1941’di. İki gün sonra ise New York’ta vaka sayısı 100 bini aşarken, ölü sayısı da 3 bine yaklaştı.
Ölü sayısındaki beklenmedik artışlardan dolayı hastanelerin morgları da yetmemeye başladı, belediye ek olarak hastanelere 80 adet soğutucu mobil morg tırı gönderdi.
Ancak ölü sayısının yükselmeye devam etmesi halinde bu mobil morgların da yetmeyeceği ve New York’taki parkların,10 kişinin bir arada defnedileceği geçici mezarlar şeklinde kullanılabileceği gündeme geldi.
Öte yandan, Pennsylvania'da 1, New York'ta 2 ve New Jersey'de 5 olmak üzere ABD’de bulunan Türk toplumundan şu ana kadar 8 kişi Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybetti.