Beyinle ilgili hastalıklarından korunma ve beyin sağlığının önemine dikkat çekmek amacıyla ilan edilen Dünya Beyin Günü’nde nörolojik hastalıkların tüm dünyadaki ölümlerin yüzde 12’sini oluşturduğu hatırlatılarak, bu hastalıkların önemli bir kısmının önlenebilir olduğu vurgulanacak. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre en çok ölümle sonuçlanan hastalıkların başında nörolojik hastalıklar geliyor.
Yaşlanan nüfusla birlikte bunama, parkinson, inme oranlarının yakın bir gelecekte daha da artması bekleniyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2005 yılında 92 milyon olan nörolojik hastalıklardan erken ölüm sayısı, 2030 yılında 103 milyona ulaşarak yüzde 12’lik bir artış kaydedecek. Yine tüm dünyada ölüm oranının yüzde 12’sini oluşturan nörolojik hastalıklarda bu oran düşük ve orta gelirli ülkelerde yüzde 17’ye yükseliyor.
Türk Nöroloji Derneği, Dünya Nöroloji Federasyonu Başkanı Dr. Raad Shaikir’in Dünya Beyin Günü nedeniyle yaptığı, "Genel sağlımız beyin sağlığımız olmadan olamaz. Beynimiz en önemli ve komplike organımızdır ve beynimizin sağlıklı çalışması bütün vücüt sağlığımızı doğrudan etkiler“ açıklamasını destekliyor.
İnme ve demans artışıyla sağlık sistemleri başedemiyor!
Dünya Nöroloji Federasyonu, yaptığı açıklamada beyin sağlığı ve nörolojik hastalıklara yönelik yeterli düzeyde farkındalık olmadığını vurguluyor. İnme ve demans gibi hastalıkların sağlık sistemlerinin baş edemeyeceği oranda arttığına dikkat çekilen açıklamada şu noktalara işaret ediliyor:
“Bu hastalıkların önlenmesi gerekmektedir. Nörologlar beynin koruyucularıdır. Beyin ve nörolojik hastalıkların karmaşık olması çoğu zaman halkın farkındalığının azalmasına sebep olur. Bu kampanyada en önemli hedefimiz, halka beyin sağlığının önemini ve sosyal boyutlarını anlatmaktır. Hayatımız boyunca inme ve demans geçirme riskine sahibiz. Beyni etkileyen hastalıklar dünyada insanların engelli olmalarının en büyük sebebidir. Bu girişimin amacı da dünyada daha iyi bir beyin sağlığının oluşmasını sağlamaktır.”
Türk Nöroloji Derneği Başkan Yardımcısı ve Dünya Nöroloji Federasyonu Türkiye Temsilcisi Prof. Dr. Şerefnur Öztürk'ün verdiği bilgiye göre inme ve travmatik beyin yaralanmaları dünyada engelli olmanın en büyük iki sebebi. Dünya nüfusunun yüzde 1-2‘sinin travmatik beyin yaralanması geçirdiğini hatırlatan Prof. Dr. Şerefnur Öztürk, “Dünya genelinde inme, iskemik kalp rahatsızlığından sonra en çok ölüme sebebiyet veren hastalıktır pek çok yaygın hastalıktan önde gelir“ diyor.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre de nörolojik hastalıklar, tüm hastalık yükünün yüzde 4.5 - 11'ini kapsıyor. Bu oran solunum bozukluğu, sindirim sistemi hastalıkları ve kötü huylu tümör oluşumlarından daha yüksek. En çok ölümle sonuçlanan hastalıkların başında nörolojik hastalıklar geliyor.
Dünya nüfusunun büyük bir kısmı yeterli sağlık hizmeti alamıyor
Dünya Nöroloji Federasyonu Genel Sekreteri Wolfgang Grisold nörolojik hastalıkların teşhis ve tedavi edilmesinde büyük ilerleme kaydedilmesine rağmen, dünya üzerinde hala nörolojik tedavi erişiminin kısıtlı, hatta bazı bölgelerde hiç olmamasına dikkat çekiyor. Oysa çoğu nörolojik hastalık için ucuz ama etkili tedavi yöntemleri mevcut. Prof. Dr. Şerefnur Öztürk de, “Dünya genelinde, hastaların en basit ilaçlara bile erişememesi çok acı, Epilepsi’de hastaların yüzde 70'i ilaç aldıklarında nöbet geçirmezken ilaç alamayan düşük gelirli ülkelerde hastaların yüzde 80'i bu ilaçlara ne yazık ki ulaşamıyor" dedi.
Beyin hastalıklarının ekonomik yükü çok ağır!
Nörolojik hastalıklar kişisel kayıplara sebep olduğu gibi sosyal ve ekonomik etkileri de oldukça ağır. Beyin hastalıklarının sadece Avrupa Ekonomisi’ne yıllık yükü 798 milyar avro'dur. Bu rakamın yüzde 60’ı doğrudan hastalıklara harcanan para, yüzde 40'ı da iş gücü kaybıdır.
Prof. Dr. Şerefnur Öztürk, bu tabloya rağmen nörolojik hastalıklarının yükünün hala azımsandığını belirterek, şunları söyledi:
“Dünya Beyin Günü ile vermek istediğimiz mesaj çok açıktır. Politik ve destekleyici otoritelerin, devletlerin ve uluslararası örgütlerin beyin sağlığına öncelik vermeleridir. Bu hastalıkların yükü çoğu zaman önlenebilir. En önemli adım aşılama programları ile nörolojik infeksiyonlar ve infeksiyonların sebep olduğu nörolojik rahatsızlıkların önüne geçmektir. İnme gibi hastalıklar yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenebilir. Hipertansiyon, kan yağlarında yükseklik, sigara ve alkol kullanımı, yetersiz fiziksel aktivite, sağlıklı beslenmeme ve diyabet gibi birbirleri ile ilişkili risk faktörlerinin önlenmesi ile inme ve travmatik beyin yaralanmalarının önlemesi mümkün olabilir. Bu, 100 milyon sağlıklı yıl kaybının önlenebileceği anlamına gelir.“