OBEZ ÇOCUK AİLENİN SUÇU MU?

Çocuklarda görülen şişmanlık onları yalnızca tombul, sevimli çocuklar yapmıyor. Hayat boyu sürecek problemleri beraberinde getiriyor. Şimdiden kalp damarlarına bile zarar verebiliyor. Büyüklerin hastalığı olarak bilinen kolesterol, diyabet bile yakalarına yapışıyor. Minik oburların bu duruma gelmesinde gerçek sorumlular anneler babalar mı? Tıp dünyası bunu tartışıyor...

KESİNLİKLE AİLENİN SUÇU

Prof. Dr. Hilal Mocan Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı

* Çocuğun obez olması kesinlikle ailenin suçudur. Çocuğun genetik yatkınlığı olsa bile kazandırılacak doğru beslenme ve hayat alışkanlıkları ile bu kırılabilir.

* Çocuğun sağlıklı beslenmesi daha anne karnında başlıyor. Doğduktan sonra anne sütü ile yeterli beslenen çocuklarda obezite düşüyor. Daha sonra ev yemeği ile beslenen çocuklarda da şişmanlığa daha az rastlanıyor. n Aile bilinçli değilse genetik yatkınlık olmasa bile çocuklar obez oluyor. Aileye şekeri, tuzu ve katkı maddelerini kesmelerini öneriyorum, sonradan öğreniyorum ki eve cips ve kola alıyorlar. Böyle çocuk yetiştirilmez. Bu onların suçu...

SİZ DE DİKKAT EDİN

* Özellikle bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde sorun büyüyor. Bugün neredeyse her 100 çocuktan 20 tanesi şişmanlık sınırında.

* Aşırı kilolu çocukların, normal kilodaki çocuklara göre ileride obez olma riskleri de daha büyük. Bebeklik döneminde obez olanların yüzde 80’i yetişkinlikte de obez oluyor. Çocuklarımıza kötü miras bırakmamak için kilomuzu dengede tutmalıyız.

BÜYÜK DEDELER BİLE KABAHATLİ

Prof. Dr. Hülya Günöz Çocuk endokrinoloji uzmanı

* Bunu suç olarak ifade etmek doğru değil. Ancak anne babanın bu konudaki negatif katkısı çok büyüktür.

* Şişmanlık genleri birkaç nesil taşınabilir. Sadece anne baba kilolu olmayabilir. Anneanne dede de kilolu olabilir ve çocuk bu geni onlardan almış olabilir

SALATA İLE ÖDÜLLENDİRİN

* Salata yemeye ve meyveye küçük yaştan itibaren alıştırılmalı. Reddetti diye bırakılmamalıdır. Bilinçli davranılırlarsa, çocuğun şişmanlama olasılığını sıfıra indiremezler ama çok azaltabilirler.

* Çocuk, unlu gıdalar, tatlılar ve fast-food’larla ödüllendirilirlerse bu gıdalara alışır. Çocuğunuzu sağlıklı besinler ile ödüllendirin.

* Ev içinde bile olsa hareket edecekleri olanaklar sağlanmalı. Çocuklar ip atlasın, dans etsin, birlikte parka gidip yürüsünler ve bisiklete binsinler. Ama kilolu anne baba da bunları yapamadığı için çocuğunun önünde hareket edemiyor.

* Özellikle aileler çocuklarının beslenme alışkanlıklarını erken dönemde oluşturmalılar. Çocuk yemiyorsa, saygı göstermeli, bir sonraki öğünde yemesi sağlanmalıdır.

OKULLAR DA SORUMLULUK ALSIN

Prof. Dr. Ziya Mocan Beslenme ve metabolizma uzmanı

* Çocukluğunda yağlı, şekerli ve unlu gıdalar fazla verilirse bu çocukların ileride obez olma ihtimali çok fazla. Bu, onun suçu değildir, ailenin suçudur.

KANTİNLER TEHLİKELİ

* Anne babası çok kilolu ise, çocuk kilolu oluyor. Bu da kendi suçu değildir, ailenin bu durumda çok dikkatli olup çocuğunun sağlığı için özenli davranması gereklidir. Çocuğun sağlığı ile ilgili her türlü sorumluluk ailenindir, bunu hiçbir zaman unutmamak gerekir.

* İlkokulda çocuklar kantinden sağlıksız besleniyorlar. Kola ve hamburger ile tanışıyorlar. Bu da onların suçu değil, toplumun suçu... Okulların bu durumda önlem alması gerekli, ailenin burada yapacağı şeyler çok daha kısıtlı.

* Lise çağlarındaki gençler spor yapmaya özendirilmiyor. Gençler yarış atı gibi oturup ders çalışıyorlar. Bu da onların suçu değil. Ne yazık ki sistemin suçu ama sınavlardan sonra obez çocuklar karşımıza çıkıyor.

* Yeterli spor alanlarının, bahçelerin, parkların olmaması ve çocukların bilgisayarlara yönelmeleri de obezite sebebi. Bu da onların suçu değil, ailenin bu noktada yönlendirici olması gerekli.

* Sınavlar kadar bu dönemde çocuklarının sağlığı da önemli.

“HEPSİ BİTECEK” DİYEN ANNELERİN HATASIDIR

Şenay Yılmaz Çocuk gelişim uzmanı

Obez çocuklar ailenin özellikle de annelerin suçudur. Zira eğer ailede ciddi anlamda kalıtsal bir hastalık, obezite yok ise çocuğun beslenme tarzını aile belirler. Sizler için etkili ve basit öneriler:

MERDİVEN KULLANIN

Anne ve babanın aktif bir hayat tarzlarının olmaması çocuğa yanlış model olmalarına neden olur. Hayatlarında spor olmayan, en kısa mesafeyi bile ulaşım taşıtlarıyla gitmeyi alışkanlık edinmiş, merdiven kullanımı yerine sürekli asansör kullanmayı yeğleyen ebeveynler çocuğuna da “hareketsiz yaşam standartlarını” sunarlar.

PARKA GÖTÜRÜN

Aile bireylerinin çocuklarına sokak oyunlarına, park ve açık hava alanlarında oynamasına fazla fırsat vermeli. Çocuğun sokakta kirlenerek oynaması, parkta hoplaması, zıplaması ve açık alanı daha fazla kullanması yeme isteğini engellemekte, kas ve kemik gelişimini olumlu etkiler. Sadece obeziteyi engellemez onları mutlu yapar.

EV YEMEĞİ YAPIN

Ev yemekleri yerine dışarıda, restoran, cafe ya da büfe tarzı ayak üstü yeme alışkanlığına sahip olunması da diğer bir yanlış model olur. Özellikle akşam yemeklerinde anne-baba ve çocuğun bir arada masada bulunması, beraber yemek yemesi çocuğa ailesiyle ilgili aitlik duygusunu kazandırır. Eğer aile bireyleri yemek yeme alışkanlıklarını fast food tarzı ayaküstü beslenme şeklinde gösteriyorsa çocuk bu beslenme tarzını benimser.

ÇANTASINI HAZIRLAYIN

Annenin çocuğunun beslenme çantasını abur cuburla doldurması şişmanlık nedeni. Kekler, bisküviler, hazır meyve suları koyarak beslenme çantası hazırlanmaz.

PARASINI İZLEYİN

Ebeveynin çocuğuna verdiği harçlığı nerelerde kullandığına dikkat etmemesi önemli. Harçlığını abur cubura kullanma alışkanlığından çocuk vazgeçirilmeli.

DOĞUMDAN ÖNCE...

Hamilelikte aşırı kilo alan annelerin çocuklarında kilo problemi görülmesi de yüksek ihtimaldir. Anne sütü çok önemli. Bebeklikte yeteri kadar anne sütüyle beslenemeyen çocukların kilolu olma riski bulunuyor. Hamilelikten itibaren anneler çocuklarının sağlığını düşünmeli. Bebekler, mümkün olduğu kadar anne sütü ile beslenmelidir.

BİLGİSAYARA SINIR

Ebeveynlerin aşırı bilgisayar kullanımı yine çocuklar için şişmanlık nedeni. Hareketsiz yaşamı öğrenen çocuk, taklit eder. Bilgisayar kontrolü yapmazsanız kilolarını da kontrol edemezsiniz.

8 SAAT UYUSUN

Aile bireylerinin çocuğuna uyku saatleri konusunda belli bir disiplin kazandırması önemlidir... Çocuğun geç saatlere kadar uyanık kalması obeziteyi artırır.

MİKSERE ALIŞTIRMAYIN

Bebeklikte ek gıdalara geçiş döneminde, çocuklara mutfak robotlarında sadece yiyeceklerin birbirine karıştırıldığı bulamaç çorbalar vermek çocuğun yemek kültürünü köreltebilir. Çocuk iki yaşına kadar her yiyeceğin tadını almalı ve çiğnemeyi öğrenmeli ki, ileride bu tatlara damağı alışmış olsun. Bunları benimsesin. Yoksa çocuk tek yönlü beslenmeye alışıyor ve bu alışkanlık yetişkinlikte de sürüyor, sonucu ise kilo problemi oluyor.

TÜRK MUTFAĞI İYİDİR

Çocuklukta sadece yemek yemeyi kabul etsin diye onun isteği doğrultusunda karbonhidrat ağırlıklı yemekler verilmesi ve fast food’a yönlendirilmesi yetişkinlikte kilo problemine neden olan faktörlerden biri. Çocuk Türk mutfağına alıştırılmalı. Ama anne sürekli “Tabağını bitirmeden kalkma” dememeli.

AÇ KALMASIN

Genç kızlar için, zayıflık artık güzellikle eşdeğer. Şok diyet ve açlık rejimlerinin yaşı 11-12’lere kadar düştü. Bu da ilerideki yaşlarda görülen obezitenin en büyük nedeni. Anneler sağlıklı beslenerek çocuklarına örnek olmalı. Kız çocuklarını iyi takip edin. Küçük yaştaki çocukların sıkı diyetler yapmasına izin vermeyin!