Diğer İsimleri : Diken üzümü, Karamuk, Sarıçalı, Çoban tuzluğu, İt tuzluğu, Ekşimen, Garamık, Zibike, Çoban ekmeği, Tavşan ekmeği, Kızamık, Berberis vulgaris
Botanik Bilgi : Kadıntuzluğugiller familyasının örnek bitkisidir. Mayıs-Haziran ayları arasında, sarı renkli, kokulu çiçekler açan, 1–3m boyunda, dikenli, çalı görünüşünde, seyrek ormanlarda yetişen bir ağaçtır. Kökü acı, yaprakları ve meyvesi tatlıdır. Yaprak dizilişleri sarmal, tek veya buket halindedir.Yaprakları açık yeşil renkli, oval biçimli, kısa saplı , derimsi yapılı, kenarları kızılımsı renkli, batıcı ve dişli olur.Çiçekler alkım veya bileşik salkım yada çok az olarak tek tek bulunur.Sonra bu dişi çiçekler kırmızı yada siyah renkli, oval biçimli, uruk ve ferahlatıcı tadı olan meyveleri oluşturur.Meyvelerinde bol miktarda c vitamini vardır.
Bilinen Bileşimi : Şeker, Meyve Asidleri, Mineraller, Berberin, Oksiberberin, Reçine, Tanen, Balmumu, Nişasta, Palmatin. Meyvalarda C vitamini bulunmaktadır
Yetiştirildiği Yerler : Ormanların açıklık yerlerinde ve çitlerde yetişen, yaz kış yeşil veya yazın yeşil dikenli çalı formunda dikenli bir ağaççıktır.Kuzey yarımküre’nin ılıman bölgelerinde ve Avrupa’da sıkça görülür. Yazın yeşil olanlar Asya, Avrupa ve az miktarda Kuzey Amerika’da, her zaman yeşil olanlar Orta ve Güney Amerika’da doğal olarak bulunurlar. Ülkemiz de ise İstanbul ve Trakya’da,değişik bir tipi de Karadeniz bölgesinde, yazın yeşil olan bazı türler doğal olarak yaşamaktadır.
Toplama ve Saklama Koşulları : Kadın tuzluğu bitkisinin gövde yada kök kabukları için; ilkbahar başında ya da sonbaharın sonuna doğru toprağı kazılıp bitkinin kökü çıkarılır ve soyularak kabuğu alınır. Gözde kabukları da aynı dönemlerde bitki soyularak alınır. Bu kabuklar gölgelik bir yerde özenle kurutulur. Kurutulduktan sonra kullanılacak hale gelir.Yaprakları ilk çıktığı zaman taze iken dalında yenile bilir.Meyveler kızardıktan sonra dalından yenir yada toplanıp şurup veya reçel apılarak enmektedir. Kurutulmuş meyvelerinden de çay yapılarak yararlanılmaktadır.
Faydaları :
İştah açıcıdır, kusmayı önler, harareti söktürür, hazım bozukluklarını giderir, öksürüğü keser, diş çürümelerini ve ağız içi yaralarını iyileştirir. Modern herbalistler çok hassas olan boğazları ferahlatmak için kullanılır.
Siyatik, romatizma ve eklem ağrılarını giderir. İshal ve peklik için, siroza karşı vücutta meydana gelen şişlik üzerine kullanılmaktadır.
Kuvvet verici, damar daraltıcı, ateş düşürücü ve müshil olarak kullanılmaktadır.
Kolera, dizanteri, vajinal maya enfoksiyonları, üriner enfeksiyonlarda mikroorganizmaları öldürdüğü; zararlı mikroorganizmaları yenerek bağışıklık sistemini güçlendirdiği; iskorbüt, kansızlık, işitme hastalıklarında şifalı olduğu açıklanmıştır.
Kan dolaşımını düzene sokar.
Malarya’ya (sıtma) karşı iyileştirici etki yapar.
Meme, bağırsak, akciğer, rahim kanserlerine karşı önleyici ve tedavi edici özellikleri vardır.
Kalp romatizmasına iyi gelir, sinir yorgunluğunu ve üzüntüyü giderir. Anormal kalp çarpıntısına karşı etkisi vardır.
Karaciğer (karaciğer zafiyetine, karaciğer yetersizliğine) hastalıklarını iyileştirir. Karaciğerin işlevlerini düzenleyen en iyi ilaçlardan biridir.
Safra kesesi hastalıklarını iyileştirir. Safra kesesi yangısı ve safra kesesinde taş bulunması durumlarında safra akışını artırarak safrayı söktürmektedir.
Mideye kayan sülüğü düşürür. Mideyi kuvvetlendirerek mide zafiyetine şifalı olmaktadır.
İrileşmiş dalağı küçültme gibi ilginç bir işlevi bulunmaktadır.
Rahim iltihaplarında, bağırsak iltihaplarında, tümörleri bastırmakta, küçültmekte, mafsal iltihaplarını kurutmaktadır.
Tadı acı olan ve bedeni güçlendiren bir tonik ve müshildir. Bu iki etkisiyle zayıf, bitkinlikten ve peklikten şikayeti olan kişileri güçlendirirken bağırsaklarının temizlenmesini de sağlar. Bağırsak sistemini baştan sona kadar uyararak, harekete geçirmektedir (tembelliğini ortadan kaldırmaktadır).
Haricen kullanıldığında bakterileri öldürmektedir.
Kullanım Şekli : İnce kıyılmış kabuklardan 1 çay kaşığı ( kök kullanılacaksa 1 çorba kaşığı ) 0,5 litre suda 10 dakika kaynatılır. Günde 4 defa yemeklerden evvel 1′er çay bardağı içilir. Ayrıca 4 bardak suya 20-30 gr. yaprak konarak birkaç dakika kaynatılıp günde 3 defa 1′er çay bardağı içilir.
Uyarı :
Hamileler kadın tuzluğu bitkisini kesinlikle kullanmamalıdır!