SGK, HEKİMLERİN MUAYENE SÜRESİNİ BELİRLEYEBİLİR Mİ?

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU HEKİMLERİNİN MUAYENE SÜRESİNİ BELİRLEYEMEZ…

SUT'nde "sözleşmeli hekimlerin muayene sayısı, çalışma saatinin 6 ile çarpılması sonucu bulunur" denilerek sözleşmeli hekimlere saatte 6 hasta muayene hakkı tanındı. Bu tanımlama ile de hastaların muayene süresi belirlendi.  Ve hasta başı maksimum 10 dk.  muayene süresi tanınmış oldu.

Ayrıca SGK; Temmuz 2013’de yaptığı son değişiklikle sadece göz branşına özgü olarak da muayene sayısını “çalışma saatinin 4 ile çarpılması sonucu bulunur” diyerek sadece göz branşında muayene süresine kısıtlama getirdi  ve göz hekimlerinin  hasta başı muayene süresini  15 dk. ile sınırlandı.

Yapılan bu değişiklik ile Sosyal Güvenlik Kurumu; kendine yasalarla tanımlanmamış olan bir konuda Anayasal haklara aykırı olarak sınırlama getirmiş oldu.

Ve SGK; hekimin muayene süresine kısıtlama koyarak başka bir tartışmaya yol açtı.

Sosyal Güvenlik Kurumu; hekim muayenesi için alt ya da üst sınır belirleyebilir mi?

Sağlık Bakanlığı tarafından düzenleme yapılmamış olan hekimlerin muayene süreleri ile ilgili olarak SGK tarafından anlaşmalı uzman hekimlere günlük 60, göz hekimlerine günlük 40 hasta muayene kotası usule uygun gözükmüyor… 

Halen Kamu Hastanelerinde üst sınır yok ve günlük 100-120 hasta muayene olurken…. 

1.    Bu işlem hukuksuz olup 5510 sayılı kanuna da aykırı değil midir? 

Anayasal olarak SGK’na hekimin muayene süresini belirleme hakkı tanımlanmamıştır.

Şöyle ki;

Sosyal Güvenlik Kurumu bu yetkileri 5510 sayılı kanundan alıyor..

Ama 5510 sayılı kanunun 74, 72, 63 ve diğer maddeleri SGK’na tedavinin ödenmesi ile ilgili usul ve esas belirleme hakkını veriyor.

Oysa teşhis koyabilmek için asıl olan muayenedir, teşhis sürecinin ilk basamağı muayenedir ve bunun nasıl olacağı ve süresi hekime ait mesleki yetkidir…

Şimdi; 5510 sayılı Kanunun ilgili maddelerine birlikte bakalım;

Madde 72: Sağlıkta ödenecek ücretlerin belirlenmesi maddesidir. Bu madde ilk paragrafında Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu yetkilendiriliyor ve komisyona çeşitli kriterler doğrultusunda sağlık sunucularını sınıflandırma yetkisi veriliyor.

Fakat bu komisyona muayene süresi belirleme yetkisi verilmiyor.

Aynı kanunun 2. Paragrafında komisyon üyeleri tanımlanıyor, komisyona Sağlık Bakanlığı’ndan da üye alınıyor.

Fakat bu komisyona katılan Sağlık Bakanlığı temsilcisinin muayene süresi belirleme yetkisi var mıdır?

Muayene süresi belirleme yetkisi;  Anayasal olarak 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Kanunu ile Sağlık Bakanlığı’na verilmiştir.

Ayrıca muayene süresi Tababet ve Şuabatı Tarzı İcrasına Dair Kanun ile de net olarak belirlenmemiş olup 6023 Sayılı Tabipler Birliği Kanununda da bu konuda bir tanımlama yoktur.

Dolayısıyla SGK’nin muayene süresi belirlemesi esas olarak kendine verilen bir yetki değildir ve uygulama yapması kanuna aykırıdır. 

Ayrıca 5510 sayılı kanunun 63. Maddesi “ Finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerini ve süresi“ başlığı taşıyor ama bu madde  muayene süresini açıklamıyor..

Bu maddenin birinci paragrafının b fıkrasında “ Kişilerin hastalanmaları halinde ayakta veya yatarak; hekim tarafından yapılacak muayene, hekimin göreceği lüzum üzerine teşhis için gereken klinik muayeneler..” diyerek hekimin muayene etmesine vurgu yapılıyor ama muayene süresinden bahsedilmiyor.

Aynı maddenin birinci paragrafının  d fıkrasında da diş hekimliği hizmetleri düzenleniyor ve orada da “ Kişilerin hastalanmaları halinde ayakta veya yatarak; ağız ve diş muayenesi, diş hekiminin göreceği lüzum üzerine ağız ve diş hastalıklarının teşhisi için gereken klinik muayeneler.. “ diyerek diş hekimleri içinde bir muayene süresi belirlenmiyor.

Muayene işlemi için harcanacak süre;  5510 sayılı yasanın ilgili maddelerinde kısıtlama koymayarak ve tanımlama yapmayarak hekimin inisiyatifine bırakılıyor. 

Bu 63. Maddenin ikinci paragrafında yapılan tanımlamaya göre “Kurum, finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri ile (f) bendinde belirtilen sağlık hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usûl ve esaslarını Sağlık Bakanlığının görüşünü alarak belirlemeye yetkilidir.” Diyor.

(f) bendinde “kan ve kan ürünleri, kemik iliği, aşı, ilaç, ortez, protez, tıbbî araç ve gereç, kişi kullanımına mahsus tıbbî cihaz, tıbbî sarf, iyileştirici nitelikteki tıbbî sarf malzemeler ”den bahsedildiği için bu maddede bahsedilen süre ile de bu malzemelerin kullanım süreleri ile ilgili Sağlık Bakanlığı’ndan görüş almaya vurgu yapılıyor.

Bu madde de hekimin muayene süresi ile ilgili değildir.

O zaman;

a. SGK, göz branşında muayene süresini, ödemesini yaptığı diğer tüm tıp dallarından farklı olarak hasta başı 15 dk. olarak belirlerken Sağlık Bakanlığı’ndan yazılı görüş aldı mı?

b.    Sağlık Bakanlığı’nda tüm tıp dalları için geçerli tıbbı gerekçelere göre belirlenmiş muayene süreleri usul ve esaslarını gösteren yönetmelik, genelge, tebliğ vs var mıdır?

c. Sağlık Bakanlığı’nın bu konu ile ilgili belirlediği usul ve esasları gösteren yönetmelik, genelge, tebliğ vs yokken; Sağlık Bakanlığı’nın yazılı görüş vermesi  hukuken uygun mudur?

Sağlık Bakanlığı’nın bu konuda yönetmelik, genelge, tebliğ vs olmadan görüş vermesi de hukuka uygun değil aslında.

Bu yorum bize ait değil….

Daha önceki uygulamalarda verilen Danıştay iptal kararlarına bakalım:

Birçok yönetmelik Danıştay’dan yürütmeyi durdurma aldı.  Hatırlayanlarınız bilir, Danıştay gerekçelerinde şöyle bir ifade kullandı:

"3359 sayılı yasa bu konuda düzenleme yetkisini Sağlık Bakanlığı’na veriyor ama farklı yönetmeliklerde düzenleme yapmadan önce konu ile ilgili usul ve esasları gösteren bir yönetmelik, genelge vs hazırlamasını şart koşuyor." diyerek bu şartın uygulanmasını öncelikle istiyor.

Yönetmelik, genelge vs  ile usul ve esaslar yayınlanmadan, Sağlık Bakanlığı’nın konu ile ilgili yaptığı yazılı görüş ve yönetmelik düzenlemelerini  Danıştay hep hukuka aykırı buldu ve iptal etti.

Şimdi soruyorum:

Tüm tıp dallarında hekimin muayene süreleri ile ilgili bir yönetmelik, genelge vs var mı?

2.    Ayrıca SGK göz branşında muayene süresini belirlemek ile kalmamış Katarak Cerrahisi içinde ameliyat süresi için üst sınır belirlemiş ve her bir katarak ameliyatı için 30 dk süre koymuştur. Bu konu da hukuka aykırıdır..

Yorum yapmadan önce aşağıdaki soruların cevabını bulmamız gerekiyor.

a.  Gelinen noktada SGK; kanser cerrahisi yapan genel cerrah, jinekolog ya da üroloji hekiminin ameliyat için harcadığı süreyi muayene edeceği hasta sayısını belirlerken dikkate alıyor mu?

b.  SUT tebliğinde SGK; herhangi bir cerrahi disiplinde ameliyat için harcanan süreyi muayene süresi için parametre olarak kullanmazken göz branşında hangi ilmi, tıbbi gerekçelerle kullanıyor? Böyle tıbbi gerekçeler varsa nasıl ulaşabiliriz?

c.    Anayasal olarak bahsedilen konu ile ilgili yetki Sağlık Bakanlığı’nda olup Sağlık Bakanlığı cerrahi branşlarda ameliyat süreleri ile ilgili usul ve esasları belirlemiş midir?

d.    Sağlık Bakanlığı’nın bu konu ile ilgili belirlediği usul ve esaslar yokken, SGK yazılı görüş istediği için Sağlık Bakanlığı yazılı görüş verirse bu hukuken uygun mudur?

Bu açıdan bakınca yapılan bu işlem tüm göz ve diğer tıp dalları için haksızlık ve eşitsizliktir. 

3.    Konuya Hasta Hakları Açısından da bakalım.. Özel Sağlık Kurumlarına uygulanan muayene süresi kısıtlaması Kamu Sağlık Kurumlarında neden  uygulanmıyor??? 

Halen uygulamada kamu hastanelerine günlük 100-120 hatta bazı polikliniklerde daha fazla hasta başvurabilmektedir. Kamu Hastanelerinde 2-4 dk. arasında hasta muayenesine izin verirken Özel Sağlık Sunucularında en az 10 dk. muayene süresi belirlenmesi hastalar açısından da çelişkili ve anlaşılır değildir.

Kamu Hastanelerine yapılan başvurularda günlük muayene sınırı yokken Özel Sağlık Kurumlarında  günlük 60 hastadan fazla hastanın muayene edilmemesi  hangi hasta hakkı ile bağdaşır ???

Kamu otoritesinin muayene zamanı için alt sınırı sadece özel kurumlar için koyması;  kamuya başvuran ödeme gücü olmayan hastalarımız için negatif ayrımcılık değil midir?

Ödeme gücü olan özel hastaneye gitsin 15 dk. muayene olsun..

Ödeme gücü olmayan devlet hastanesine gitsin, muayene için 5 dk yeterli demek negatif ayrımcılıktır.

Özel sağlık kurumlarına fark ücreti ödeme gücü olan vatandaşlar başvurabilmektedir.

Hastalara ayrılan muayene süresinin devlet hastanesine yapılan başvurularda çok kısa olmasına izin veren SGK’nun özel sağlık kurumlarında bu süreyi göz dalında 15 dk.  Diğer tıp dallarında 10 dk. ile sınırlı tutması ayrımcılıktır, eşitsizliktir.

a.    Göz branşında hastada teşhis koyabilmek için gereken minimum süre şayet 15 dk. ise kamu kurumlarında neden daha kısa sürede göz muayenesi yapılmasına izin veriliyor?

b.    Göz muayenesi için muayene ücreti 15 dk. muayene yapıldığında hak ediliyorsa; SGK neden Devlet Hastanelerindeki daha kısa süren muayeneler için ücret ödüyor? 

Ayrıca bir geri ödeme kurumunun muayene süresini belirlemesi konusuna Türk Tabipleri Birliği nasıl bakıyor acaba…???

Bu soruya TTB yetkililerinden de cevap arıyoruz.. Bu konu da bugüne kadar ne yapıldı???

Hasta Hakları ile ilgili çalışan derneklerin de bu konu ile ilgili görüşleri önemlidir. 

Hepimiz hatırlarız ki, 2011 yılının yaz aylarında Sağlık Bakanlığı’nın muayene süresini 20 dk’ya çıkarma projesi yapmıyor muydu?

Sağlıkta Dönüşüm Programının uygulandığı ilk anlardan itibaren Sağlık Bakanlığı hastalara ayrılan muayene süresini artırmak istiyordu.

Bu çalışmalara rağmen SGK, muayene süresini hangi mevzuata göre belirliyor??? 

Saygılarımla, 

Dr. Feza Şen
Bursa Sağlık Kuruluşları Derneği Genel Sekreteri
0 532 277 88 27
[email protected]
www.fezasen.com