LABORATUVAR TESTLERİ FAZLA MI İSTENİYOR ?

Sağlık Bakanlığı yöneticileriyle diyaloglarımızda, genelde laboratuvar testlerinin gereğinden fazla istendiği yönünde bir algı olduğunu  belirttiler. Benzer algılar, bazı doktorlarda da bulunmaktadır.

         Acaba bu kanaat doğru mudur ?

         Laboratuvar Test İstemini Azaltan Faktörler

         Eğer laboratuvar testlerinin sayısına yönelik bir fiyat ödenmesi söz konusu olursa, böyle bir sonuçtan bahsedebiliriz. Bu durum, sağlık sisteminde şu anda acil servislerde ve yatan hastalarla ilgili olarak, bazı hastanelerde söz konusu olabilir.

         Bunlar da, sağlık sisteminde sirküle olan hastaların çoğunluğunu oluşturmamaktadır.

         Asıl büyük çoğunluk, poliklinik hastalarıdır. Bu hastalar da tıp merkezleri, poliklinikler ve hastanelerin poliklinik bölümlerinden geçmektedir.

         Bu hastalar için, genelde Paket Fiyat  söz konusudur. Paket Fiyat uygulaması başladığından itibaren, laboratuvar test isteminde dramatik düşüşler görülmüştür.

            Kuruluşlar, hasta başına belirlenen sabit bir paket fiyatı laboratuvar testi istese de, istemese de garanti olarak aldığı için, genellikle laboratuvar testi isteyerek kendilerine ek gider oluşturmak istememektedirler. Olabildiğince az tetkikle hastayı göndermek istemektedirler. Bu tetkikler de, genelde maliyeti ucuz olan basit kan sayımı ve idrar tetkikinden ibarettir. Masraf oluşturan tetkiklerden kaçınmaktadırlar.

         Bu Durumun Da Sakıncaları Vardır

            Tabii ki bu durumun da sakıncaları vardır. Hastalar, iyi incelenmeden gönderilme riskiyle karşı karşıya kalmışlardır. Günümüzde, dünyada hastalık tanılarının % 70’ ten fazlası laboratuvar testleriyle konulmaktadır. Paket Fiyat uygulamasıyla ise, hasta muayenesi laboratuvarsız tıbba, 1960’ ların sağlık ocağı hekimliğine dönmüştür.

            Hastaların incelenme ve tetkik edilme hakları tehdit altına girmiştir.

         Henüz Tıbbi Hatalar Fark Edilmedi

            Bu durumun sonuçları, yanlış ve yetersiz tanılarla ortaya çıkacaktır. Ancak, bu sonuçlar henüz fark edilmemiştir. Önümüzdeki dönemlerde, bu tür olumsuz sonuçları daha fazla gözleyeceğimizi düşünüyoruz.

Laboratuvar Test İstemi, Asıl Önümüzdeki Dönemlerde

Artış Gösterecektir

Bilindiği gibi, Hasta Hakları Yönetmeliği yürürlüktedir.

Hekimlere karşı tazminat davaları artış göstermektedir.

Bu alana yönelik bir dava ve avukat sektörü oluşma yönündedir.

Mesuliyet sorumluluk sigortaları zorunlu hale gelmiştir.

Hekimler aleyhine popülist bir kampanya, her kesimin hoşuna gitmektedir ve körüklenmektedir. Hastalar ve hasta sahipleri, hekimleri potansiyel suçlu ve kurban gibi görmeye başlamışlardır.

Her ipucu, dava ve şikayet konusu olmaya başlamıştır.

Yakında, hakkında dava açılmayan hekim neredeyse kalmayacaktır.

Bunların bir kısmı da, rant amaçlıdır.

Bu durumda, doktorların yapabileceği tek şey kalmaktadır: Olabildiğince açık vermemek ve kendilerini savunabilecekleri sağlam verilere sahip olabilmek.

Günümüzde kanıta dayalı tıbbın en sağlam aracı, laboratuvar tetkikleridir.  Neden ? ve Niçin ? Sorularına verilecek en iyi yanıt, laboratuvar tetkikleriyle ortaya konulabilecektir.

Laboratuvar testleri, hekimlerin en iyi koruyucuları olacaklardır. Çünkü şu anda başka koruyucuları yoktur.

Bu nedenle, önümüzdeki dönemde, hekimler laboratuvar testlerini daha fazla kullanacaklardır. Kullanmak zorundadırlar da.

Her tazminat davası ve gözlenecek her olumsuz örnek, laboratuvar test istemlerini daha da artıracaktır.

Bu süreci kimse engelleyemez. Çünkü ucunda sorumluluk, korku, maddi ve manevi kayıplar vardır.

Burada, bir röportajı hatırlıyorum. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’ nde öğrencilik döneminden de hocam olan Sayın Prof. Dr. Münci Kalayoğlu, ABD’ de çalışmaktaydı. Türkiye’ ye tatile geldiğinde, bir röportajı vardı. Röportajda hatırladığıma göre iki kez tazminat davasını kaybettiğini belirtiyordu. Yanılıyorsam beni bağışlasın, bir keresinde kaybettiği tazminat miktarının, iki yıllık geliri kadar olduğunu belirtiyordu. Bu nedenle, artık nezle için gelen bir hastada bile, hata yapmamak için tepeden tırnağa tüm tetkikleri istemeye başladığını belirtmekteydi.

Yıllar önce okudum. Yanılgım olabilir. Ama buna benzer şeyler söylüyordu.

Türkiye’ de de, hekim eğilimleri farklı olmayacaktır. Önümüzdeki dönemde göreceğiz.

Çözüm ne olabilir ? Başka bir sefere onları da tartışırız.

                                     21/10/2010

                                                                                                 Doç. Dr. Paşa Göktaş

e-mail   : [email protected]

GSM   : 0532 243 84 74