E-REÇETELERDE ECZACI-HEKİM-HASTANELERİN SORUNLARI

Yeni dönemlerde devletin ilaç giderlerini azaltmak için uygulamaya koyduğu yöntemlerden biri de e-reçete. Her nekadar yapılmak istenen iyi bir uygulama olsa da gerekli alt yapı (hekim-eczacı-hastane personeli eğitimi) oluşturulmadan ve kullanılan medula sistemi yeterli seviyeye getirilmeden başlandığı için uygulandığı günden itibaren doktorlara, eczacılara, hastaneler ve en önemlisi hastalara büyük problemler yaşatmaktadır. İlaç giderlerini azaltmak için hastaların tedavi süreçlerinde aksaklıklar oluşmuş ve hastanın tedaviye ve ilaca ulaşması zorlaştırılmıştır.

Örneğin; doktor meduladan pasif durumdaki bir barkodu seçtiğinde, yazması gereken uyarıları eksik doldurduğunda (1aylık doz, geniş yüzey vs), ilacın ödenmesi için gerekli teşhisleri eksik girdiğinde SGK’nın ödediği bir ilacı bile sistem ödememektedir. Bu ilacı sisteme ödetebilmek için doktorun reçete üzerinde yapacağı düzeltme işlemini eczane işlem yapmadan yapması gerekmektedir. Çünkü her düzeltme işleminde e-reçete numarası değişmekte ve eski numara geçersiz hale gelmektedir ayrıca eczanenin işlem yaptığı reçete üzerinde düzeltme yapmaya sistem de izin vermemektedir.

İlaçların geri ödenme koşullarına eczacıların hekimlerden daha hakim olduğu düşünülürse böyle düzeltmeler hasta eczaneye gelmeden anlaşılamamaktadır. Bu durumda ya hastanın doktor-eczane arasında gidip gelmesini ya eczacıyla doktorun karşı karşıya gelmesine ya da hastanın ilacın ücretini kendi cebinden karşılamasına neden olmaktadır. Ayrıca tüm bu süreç doktorun- eczacının zamanını çalmakta ve verecekleri sağlık hizmetinin kalitesini düşürmektedir. Hastalar için ise zorlu bir süreçte yorgunluk ve stres oluşturmaktadır.

Aynı süreçte eczacılar açısından bakınca hasta elinde bir numara ve kimlikle geliyor, reçetesi kaydediliyor, ilaçları veriliyor; e-reçeteyle bu süre kısaltıldı ve kağıt israfı önlenmiş oluyor. Fakat eczacının elinde yaptığı işlemle ilgili hiçbir somut kanıt kalmıyor. Eczacının ilacı verdiğine dair tek kanıtı ilacı alanın kimlik numarasını sisteme girmesi ancak ortada reçete yok, imza yok… Hergün binlerce eczacı SGK’nın medula sistemine milyonlarca reçetesini (sermayesini) emanet ediyor ve eczacılar sürekli aksaklık yaşatan bir sisteme güvenmek zorunda bırakılıyor. Bu durumda medula sistemi çökse eczanelerin girdikleri e-reçeteler silinse eczacılar karşıladıkları reçeteleri neyle, nasıl ispat edecekler? Böyle bi durumda SGK eczanelerin kullandığı otomasyon programlarının ( eczanem, byte, farmakom..) kayıtlarını geçerli sayacaklarına dair bir yazılı açıklama yapacak mı? Daha da önemlisi medulla sistemi bakımdayken verilen e-reçeteleri eczaneler nasıl görüp hastaya ilçalarını verecek?

Bir başka problem de e-raporlar… Hastaneler yazdıkları raporlar üzerinde yeterli düzeyde düzeltme ve ekleme yapamıyorlar. Yapılan SUT değişiklikleri konusunda ya hastaneler yeterince bilgilendirilmiyor ya hastane personeli yeterli takibi yapmıyor; bu nedenle son dönemde yazılan raporlarda hatalar oluşuyor ve hastanın ilaçları düzeltme yapılmadan verilemiyor. Ancak hastaneler daha önceden ilaç alınmış raporlar üzerinde tanı-teşhis ekleme yapamıyorlar, açıklama kısmına yapılan eklemeler de yeterli sayılmıyor. Eski raporlarda hastanın kendi doktoru hastaneden ayrılsa bile aynı branştan bir doktor ve başhekim onayı ile yapılabilen bu düzeltmeler e-raporlarda doktor hastaneden ayrılmış ise kesinlikle yapılamamaktadır ve raporun yenilenmesi istenmektedir. Bu durum kronik hastalığı olan ve ilaçlarını rahatlıkla alabilmesi için rapor verilen hastaların hem zaman kaybına hem de tedavilerinin aksamasına neden oluyor. Bunların yaşanmaması için hastanelerin rapor üzerinde düzeltme yapabilmesine ( yeni tanı-teşhiş-etken madde eklemesi) olanak sağlanmalıdır.

Hastanelere raporlar üzerinde, hekimlere kayıtlı reçeteler üzerinde ve eczanelere pasif seçilen ilaçlar üzerinde düzeltme imkanı sağlanırsa tüm sürecin hızlanıp daha sağlıklı ve daha hızlı hale geleceğine inanıyorum…