POSA VE SAĞLIK (FİBER AND HEALTH) NEDİR ?

Posa tam buğday taneleri ve bunlardan saflaştırılmaksızın yapılmış tahıl ürünleri, kurubaklagiller, sebze ve meyvelerde bulunan bir diyet bileşenidir. Besinlerdeki posa çözünür posa ve çözünmez posa olmak üzere ikiye ayrılır. Çözünür posa hipolipidemik etki gösterir ve postprandiyal hiperglisemiyi azaltır. Çözünmez posa esas olarak barsaklarda hacim oluşturur, dışkı hacmini arttırır ve barsaktan geçiş zamanını düzenler. Yulaf unu ve kurubaklagillerde bulunan çözünür posanın kan kolesterolünü, LDL kolesterolünü düşürücü etkileri olduğu fakat HDL kolesterolünü değiştiremediklerinden HDL/LDL kolesterol oranını arttırdıkları belirlenmiştir. Özellikle buğday kepeğinden zengin olan yüksek posalı diyetler dışkı hacmini arttırır, kolon içi basıncı düşürür ve geçiş zamanını düzenler. Bu nedenle kronik konstipasyon ve divertikül tedavisinde yararlı etki göstermektedir. Spastik kolonda çözünür ve çözünmez posa kaynaklarının birlikte yada bu etkiyi bir arada gösteren bazı posa ekstrelerinin barsak motilitesini düzenlediği belirtilmektedir. Yüksek posalı diyetler insüline bağımlı olmayan diyabet tedavisinde insüline gereksinimi azaltmakta, dokuların insüline duyarlılığını arttırmaktadır. Posa hipokoleskerolemik etkisini safra asitlerini bağlayarak diyetteki toplam yağ ve kolesterol alımın ıdüşürerer, daha uzun süre doygunluk hissi yaratıp bir ölçüde besin alımını azaltarak gösterir. Kanser yapıcı ögelerin barsakta kalma süresini kısaltır, barsak duvarı ile temasını azaltır, barsak pHsını değiştirerek bakterilerin bu tür ögeleri üretmesini engeller. Tüm bu nedenlerle günde ortalama 18 g (12-21 g) posa tüketilmesi önerilmektedir. 35 gramın üzerinde alınmasının herhangi bir avantajı yoktur. Özellikle yaşlılarda buğday kepeğinin yüksek oranda kullanılması besin ögeleri emilimi açısından sakınca doğurabilir.