İNMEMİŞ TESTİS NEDİR ?

Testisin inişi kasık fıtığı oluşumu bölümünde anlatılmıştı. Bu iniş sürecinde meydana gelen aksaklıklar sonucu testis iniş yolu boyunca herhangi bir noktada kalabilir.

Erkeklik hormonu ve sperm üretiminden sorumlu organ olan testis, bebeklerin yaklaşık % 4,3’ünde doğumda yerinde bulunmaz. Bu hastaların ¾’ünde 3 ay dolmadan testis yerine iner. Bebekler bir yaşına geldiklerinde ise yalnızca % 0.96 sı inmemiştir. Muayenede testisin yerinde olmaması boş torba olarak tanımlanmaktadır ve bu durumda şu olasılıklar söz konusudur:

• Testisin yokluğu: Testis ya anne karnındaki dönemde hiç oluşmamıştır ya da oluştuktan sonra meydana gelen damarsal tıkanıklıklar nedeniyle testis kaybolması söz konusudur. Tek ya da çift taraflı olabilir. Tek taraflı olanlar genellikle aynı taraf böbrek yokluğu ile birliktedir.

• Testis erimesi(Atrofi): Testis önceden mevcut olduğu halde daha sonra ortaya çıkan etkiler(damarlarda tıkanma, burulma ya da zedelenme-travma) sonucu testis erimesi meydana gelmiştir. Yapılan ameliyatta bu hastalarda sperm kanalının torba içinde ya da kasık kanalın bir noktasında son bulduğu görülür. Bu durumda da geri kalan yapıların çıkarılması önerilir.

• Karın içindeki inmemiş testis:Yine muayenede bulunamayan testis söz konusudur. Testis ne torbada ne de kasık kanalı içinde muayene ile bulunamaz. Tüm inmemiş testisli bebeklerin % 5-10’unda söz konusudur.

• Kanal içindeki inmemiş testis : İnmemiş testis denilince genellikle akla gelen ve en sık karşılaşılan tiptir. Kasık kanalı içinde herhangi bir noktada testis ele gelir

• Geri çekilen(Retraktil) testis: Testisin asıcı kaslarının kasılması sonucu geçici olarak torba dışına(kasığa doğru) çekilmesi normal bir reflekstir. Bu refleks testisin ısı farklılıklarına ve travmaya karşı korunmasını sağlar. Retraktil testis tedavi gereken bir durum olmadığı kabul edilir. Retraktil-inmemiş testis ayırımının bir uzman tarafından yapılması gerekir.

• Ektopik testis: Testis normal iniş yolu üzerinde bir noktada bulunmayıp, farklı bir yerleşim gösterir. Anüsün ön kısmı, kasık, penis kökü ya da karşı torba yerleşimleri bildirilmiştir.

Tanı: Yumurtanın yokluğu ya bebeğin ailesi ya da doktoru tarafından fark edilir. Yenidoğan bebeğin olağan muayenesinde mutlaka yapılması gereken bir muayene olup, ailenin yönlendirilmesi gereklidir. Muayenede bulunamayan testis söz konusu olduğunda mutlaka konu ile ilgili uzmana başvurulmalıdır. Zaman zaman her şey normal olduğu halde testis fark edilemeyebilir. Konu ile ilgili uzman tarafından da muayenede bulunamaması halinde, yardımcı görüntüleme araçlarından yararlanılmalıdır:
Tanı da ultrasonografi en sık başvurulan, en yararlı tanı aracıdır. Testisin yerini, ilişkilerini ve boyutlarını öğrenme, diğer testis ile karşılaştırma olanağı sağlar. Laparoskopi: Yerinde ve kasıkta bulunamayan hastalarda hem testisin varlığını ve konumunu saptamak hem de uygu olgularda tedaviye yönelik girişim amacıyla giderek daha yaygın kullanılmaktadır. Magnetik rezonans görüntüleme(MR ya da emar) ve bilgisayarlı tomografi gerekli hastalarda kullanılmaktadır.

Araştırma operasyonu: Bulunamayan testis olgularında hem araştırma hem de tedavi amaçlı olarak uygulanmaktadır.
Birlikte fıtık sıktır. Belirtili olarak bulunmasa da çoğu hastada operasyonda karşılaşılmaktadır.

Tedavi: Erkeklerde torbalardaki ısı vücut ısısından 2-4 derece daha düşüktür. Bu sıcaklık testisle ilgili yapıların gelişmesi ve normal işlev görmeleri için zorunludur. Vücut içinde bulunan testiste yüksek ısı nedeniyle olumsuz değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler 6. ayda başlamaktadır. Giderek artan yapısal bozukluklar uzun sürdüğünde çocuk sahibi olma yeteneğinin kaybına(steriliteye) kadar varan sonuçlara yol açabilir. Ameliyatla yerine indirilen testisler normal gelişimine kaldığı yerden devam ederler.
İnmemiş testis öyküsü olanlar arasında sterilite oranı yüksek olmasına karşın, erken yaşta indirilmiş olanlarda bu oranın düşük olduğu bildirilmektedir.
İnmemiş testisten kötü huylu tümör çıkma olasılığı da normale oranla 5-10 kez daha sıktır. Ancak genellikle 30-40 yaştan sonra görülmekte olup erken yaşta testisin yerine indirilmesi ile bu oranının azalmadığı bildirilmekte olup konu tartışmalıdır.

Tedavi zamanı: 80’li yıllarda; 3 yaşına kadar geciktirilen cerrahi tedavi 90’lı yıllarda 2 yaşına ve nihayet 1,5 yaşına kadar inmiştir. Bugün genel eğilim testisi yerine indirme operasyonunun 12 aydan önce, en geç 18. ayda yapmak tarzındadır.

Hormonal tedavi: Günümüzde düşük başarı oranı ve yan etkiler nedeniyle fazla taraftar bulmamaktadır. Ancak bazı yazarlar düşük doz hormon uygulamasının yan etkiler olmaksızın operasyonu kolaylaştırdığını savunmaktadırlar.

Operasyon yine günübirlik cerrahi(daysurgery) tarzında yapılır. Hazırlık fıtıktaki gibidir. Genellikle birlikte fıtık onarımı da gerçekleştirilir. Teknik basitçe testisin torba derisinin altına yerleştirilmesi şeklindedir. Eğer testis erimesi söz konusu ise kalıntıların çıkarılması(ailenin izni ile) gerekir. Hastalar 2 hafta sonra ve 6 ay sonra kontrol edilmelidir.

Ameliyat sonrası problemler: Deneyimli ellerde bu oran % 5’in altındadır. En sık problem atrofi(testis erimesi)dir. Yara enfeksiyonu, geri kaçma, geç dönemde sperm kanalı tıkanıklığı ve çocuk sahibi olamama diğer problemler olarak sayılabilir.