HEPATİT A NEDİR ?

Hepatit A enfeksiyonu Türkiye’de halk sağlığını etkileyen en önemli sorunlardan birisidir. İstatistiklere göre temizlik ve sağlık koşullarının iyi olmadığı ülkelerde yaygın olarak gözlenen hepatit A enfeksiyonu Türkiye’de çok sık görülmektedir.Hepatit A´ya neden olan virüs hasta kişilerle temas veya sağlıksız içme suyu, gıdalarla bulaşır. Ülkelerin sosyo-ekonomik düzeyleri arttıkça enfeksiyonun görülme yaşı da artmaktadır. Bulaşma riski sonbaharın sonlarıyla kış mevsiminin başlangıcında artış gösterir.

Hepatit A İnfeksiyonu Risk grupları:

·Kalabalık koşullarda ve alt yapısı elverişsiz yerlerde yaşayan topluluklar.

· Askeri personel-yurt-bakım evleri, yuva ve kreşlerdeki personel ve çocuklar.

· Kanalizasyon işçileri

· Damar içi uyuşturucu bağımlıları

· Oral-anal seks alışkanlığı olanlar ve eşcinseller

· Hastalık sıklığının düşük olduğu yerden yüksek sıklık gösteren bölgelere seyahat edenler.

Hepatit A Bulaşma Yolları:

Bulaşmada en önemli yol kişisel temastır. Dışkı ile çıkartılmış virüsün, ağız yolundan girişi ile ortaya çıkan bulaşma için yakın temas gerekmektedir. İkinci bulaşma yolu ise su ve besinlerdir. Su yolu ile bulaşma, en çok gelişmekte olan ülkelerde görülür. Su dağıtım sistemlerinin ve kanalizasyonların iyileştirilmesi bu yolun etkinliğini azaltmıştır. Yeterli klorlamanın yapılması da bulaşmada önleyicidir. Enfekte kişilerin dışkısına bulaşmış besinler, hepatit A virüsünün bulaşmasında aracılık yapabilir.Hastalığın kuluçka döneminde bulunan besin işçilerinin hazırladığı yiyeceklerden, kanalizasyonların boşaldığı bölgelerden toplanmış ve iyi pişirilmeden yenen deniz kabuklularından da hepatit A bulaşabilmektedir. Kan bağışı sırasında kuluçka dönemindeki infekte vericiler, bulaşmaya neden olabilir.

Hepatit A infeksiyonunda devamlı taşıyıcık olmaması nedeniyle kan nakline bağlı virüs enfeksiyonları az sayıda görülmektedir. Bu yollar dışında yakın temaslı cinsel partnerler arası bulaşmalar, oral, anal sekse bağlı, eşcinseller arası bulaşmalar ve kirli, klorlanmamış havuzlarda yüzmeye bağlı bulaşmalardan söz edilebilir.

Hepatit A Bulgular, Klinik Seyir:

Hepatit A´nın kuluçka dönemi 2-7 hafta arasında değişir.Kuluçka dönemini takiben hastalık değişik şekillerde bulgularla (klinik formlarla)seyredebilir. Bunlar sarılıklı, sarılıksız, kolestatik, subfulminan ve fulminan (öldüren) formlardır.

Sarılıklı formda; 1-2 hafta devam eden ön dönemde halsizlik, yorgunluk, isteksizlik, bulantı, kusma ve eklem ağrısı gibi belirtiler olabilir. Bazı yemeklere ve sigaraya karşı tiksinti olabilir. Ateş varsa genellikle hafiftir. Sağ üst kadranda ağrı hissedilebilir. Sarılık döneminde idrar renginin koyulaşması, dışkı renginin açılması ile sarılık gelişir. Bu dönem 2-4 hafta sürer. Sarılık sonrası dönemde hastanın sarılığı kaybolur. İştahı düzelir. Tam iyiletme 6 ayda olur.

Sarılık olmadan seyreden formda; belirgin klinik bulgu olmadığı için hastalar sıklıkla gözden kaçar. Kolestatik formda; sarılık uzun sürer. Belirgin kaşıntı vardır.

Subfulminan formda; hastada iyileşme yerine batında sıvı gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu form, iyileşme veya hepatik yetmezlikle ölüm şeklinde sonlanır.


Fulminan formda; bir hafta içinde karın ağrısı, kusma, sarılığın artışı ağır karaciğer yetmezliği belirti ve bulgularının izlendiği bilinç durumunda bozulma ve koma gelitir. Bu şekilde bir klinik seyir az görülmekle birlikte, oluştuğunda yüksek ölüm riski taşır. Akut dönem atlatılabilirse daha sonraki iyileşme tamdır.

Hepatit A Tanı:

Akut viral hepatitin laboratuvar tanısı, karaciğer hücre hasarına ilişkin ve etken virüse ilişkin olmak üzere 2 test grubu ile konur. Hepatit A virüsü enfeksiyonunda özgül tanı, virüs antijenlerinin veya özgül antikor yanıtı varlığının gösterilmesidir. Hepatit A Tedavi Hepatit A enfeksiyonunun özgül bir tedavisi yoktur. Hastanın yakınmalarının düzeltilmesi ve fulminan hepatit gelişiminin zamanında saptanabilmesi için yakın izlem gerekir. Hastaların büyük bölümünün hastaneye yatırılması gerekmez.

Ağız yoluyla sıvı alamayan veya karaciğer hasarı yoğun hastalarda hastane izlemi gerekebilir. Klinik belirti döneminde yatak istirahati önerilir ancak günlük kişisel etkinliklerde (tuvalete gitme, oda içinde gezme) yasaklamaya gerek yoktur. Diyet yeteri kadar protein ve kalori içermelidir. Yağ kısıtlamasına gerek yoktur. İştahı kesilmiş, bulantı ve kusması olan hastalara sodyum potasyum klorürlü glukoz solüsyonları verilebilir. Hastaların çok gerekli ilaçları dışında diğer bütün (başka nedenlere bağlı) tedavilerinin kesilmesi önerilir.

Hepatit A´ya karşı en etkili yaklaşım korunmadır. Koruyucu önlemleri su ve besinlerin dışkı ile kirlenmesinin önlenmesi ve kişisel temizlik kurallarına uymak olarak özetlenebilir. Korunmada insan serum globulin (ISG) ile pozitif aşılanma ve aktif immünizasyon önem taşır. ISG, Hepatit A virüsü ile temastan önce veya temastan sonra 1-2 hafta içinde uygulandığında yüzde 80-90 oranında koruyuculuk sağlar, koruma süresi 4-6 ay kadar sürer. ISG hepatit A´nın yoğun olduğu bölgeye gidecek duyarlı kişiler için önerilebilir. Temas sonrası ise hepatit A´lı kişilerin yaşadığı aile bireyleri ile cinsel partnerleri için önerilir.

Okullarda hepatit A virüsü enfeksiyonu olduğu saptanan öğrencilerin sınıf arkadaşları için uygulamak gereksizdir. Ülkelerin kalkınmışlık dereceleri ile bağlantılı olarak duyarlı kişi sayısının giderek artması hepatit A virüsü enfeksiyonunun ileri yaşlara kayması, az da olsa fulminan hepatit riskinin sürüyor olması, endemik bölgelere gezilerin artması nedeniyle hepatit A virüsü enfeksiyonunda aşılama önemli görünmektedir.