YETİŞKİNLERDE TUVALET SORUNU

İdrarını tutamayan, işe giderken altına ped bağlamak zorunda kalan, bu sorunu nedeniyle insan içine bile çıkamayan insanlar var. Aile Hekimi Dr. Eren Eroğlu; idrar kaçırma hastalığıyla ilgili soruları yanıtladı. İdrar kaçırmak herkesin başına gelebilecek normal bir olay mıdır?

Nedense çoğu kişi yaşlanan herkesin bir gün idrarını kaçıracağını sanıyor ama bu doğru değil! Yaşla birlikte idrar kaçırmanın arttığı doğrudur. Örneğin; 50 yaşında bu oran yüzde 15'dir. 85 yaş ve üzeri kadınlarda ise yüzde 35'tir. Fakat geri kalan kesimde bu soruna rastlanmıyor. Yani bu durum herkeste görülecek diye bir kural kesinlikle yok! İdrar kaçırma doğal bir seyir değil; tıbbi bir bozukluktur.

ENFEKSİYON OLABİLİR
Gün içinde sık tuvalete gitmeyi azaltmak için ne yapılabilir?
Sorunun nedeninin bilinmesi önemli. Enfeksiyon varsa çare, iltihaba sebep olan mikropları öldürmektir. Neden şeker hastalığıysa; bu hastalığı kontrol altına almak gerekir. Eğer yapısalsa; sorun ameliyatla ya da dış destekle düzeltilmelidir. Bunun dışında kişi yediğine, içtiğine dikkat ederse bir adım önde olacaktır.

Sık tuvalete gitmeye veya idrarı kaçırmaya neler neden olur?
Öncelikle sık idrara gitmenin tanımı yapılmalıdır. Kemale ermiş insanlarda; genellikle idrar yolu ve torbasındaki sorunlara ya da anatomik bozukluklara bağlı olarak gelişir. Örneğin; rahmi sarkan bir kadının, idrar kesesinin yerleşiminden leğen kemiği tabanını döşeyen kasların yapısına kadar tüm anatomisi bozulmuş demektir. Buna karşılık prostat ameliyatı olan ve idrar çıkışını kontrol eden kasları zarar gören erkek için de aynı şeyler söz konusudur.

İdrar kaçırmanın kişi üzerindeki en önemli etkisi nedir?
Bu hastalığın en kötü etkisi; kişinin, insan içine çıkmaktan çekinmesidir. Bu durumdaki insanlar; gerek maddi, gerekse manevi sebeplerle toplumdan kopmakta, sosyal yaşamın nimetlerinden uzaklaşmakta ve hatta günlük yaşamını bile yerine getiremez hale gelmektedir. Mesela herkesin hoşuna giden bir şaka onlar için kötü bir şakaya dönüşebilir çünkü güldüklerinde artan karın içi basıncı, idrar kaçırmalarına sebep olabilir. Şimdi düşünün; 60 yaşındasınız, çocuklarınız evlenmiş ve eşinizle yaşıyorsunuz. Yaşınız genç; gezmek, emekliliğin tadını çıkarmak istiyorsunuz. Eğer idrar kaçırma sorununuz varsa ve olur olmaz yerlerde tuvalet aramak zorunda kalıyorsanız, bulamadığınızda da altınıza kaçırıyorsanız; o zaman pazara bile gitmek istemezsiniz.

Stres yüzünden tuvalete sık gitmek normal mi?
Stres; vücudun kendi kendine yürüttüğü işlevleri bozmakta birebirdir. Üzerinde hiç kontrolümüzün olmadığı otonomik fonksiyonlar stres yüzünden altüst olabilir. Örneğin; bağırsaklar daha sık çalışır, kalp daha hızlı atar, idrara da daha sık çıkılır. Bunların hepsi stresin yarattığı psikokimyasal sürecin getirdiği olumsuz değişikliklerdir.
 

PED KULLANIN EVE HAPSOLMAYIN
Ne yapacak bu insanlar?
Önceliğim onları yaşama tekrar bağlamak; bacağa torba bağlayarak da olsa onları evden çıkarmak. Etkili pedler ve emici çamaşırlarla, yaşama tekrar karışmaları kolay oluyor. Yoksa bu insanlarda depresyon riski diğerlerine göre dört kat daha fazla.

KAHVE VE ÇAY AKŞAM SAATLERİNDE İÇİLMEMELİ!
Kişiden kişiye değişmekle beraber bazı yiyecek ve içecekler de idrar kaçırma şikayetlerini artırır.
FAZLA SIVI: İdrar kaçırma şikayeti olanların aldıkları sıvı miktarını kontrol etmeleri gerekir. Başka sorunu olmayan ve aktif yaşamayan orta yaş üzeri bir bireye günde 1.5 litre su tüketimi yeterli olacaktır.
ALKOL: Alkol; hem mesane kası üzerindeki kontrolü azaltır, hem de idrar söktürücü etkisi vardır.
KAFEİN: Kahve, çay, kolalı içecekler ve çikolatanın içinde bol miktarda bulunan kafein, etkili bir idrar söktürücüdür. Fazla tüketilmesi idrarı artırır. Ayrıca mesane duvarını irite ederek idrar hissini uyandırır. Akşam 7'den sonra içilmemeli.
BAHARAT VE ACI: Baharat ve acı; mesane duvarında tahrişe sebep olur ve verdiği huzursuzlukla idrar hissini uyandırır. Özellikle aniden idrarı gelip tuvalete yetişememe şikayeti olanlar tüketmesin.
PORTAKAL VE ASİTLİ MEYVELER: Portakal ve mandalina gibi asitli yiyecekler de tahriş edici özellikleri ile mesanede huzursuzluk yaratabilir.

NORMALİ 3-4 SAATTE BİR TUVALETE GİTMEK
Bir insanın ne kadar süreyle tuvalete gitmesi normaldir?
İdrar torbasını; belirli bir hacme kadar genişleme yeteneği olan balona benzetebiliriz. İçindeki idrar, belli bir miktara eriştiğinde, beyne sinyal gider, oradan da idrar torbasının kasılıp idrarı dışarı atması için uyarı gelir. Tabii bu süre içinde ne kadar sıvı alındığı ve havanın sıcaklığı da önemlidir. Ama ortalama olarak sağlıklı bir kişi üçdört saatte bir tuvalete gider. Saat başı gidiyorsa, bir problem var demektir.

HER YAŞTA GÖRÜLEBİLİR
Bu rahatsızlık sadece ileri yaşlarda mı görülür?
İdrar kaçırma her yaşta görülebilir. Çocukluk çağında da idrarını tutamayan olabilir, 90 yaşında geçirdiği prostat ameliyatından sonra bu sorunu yaşayan da! Tabii her klinik durumun altında yatan sebep farklıdır ama sonuçta idrar tutamama problemi ortaya çıktığında, o döneme damgasını vurur.

ESRA TÜZÜN