VİCDAN AZABI ÇEKEN HASTA YAKINI DOKTORA SALDIRIYOR

Kanser tedavisinde doktorun hasta yakınının duygularını yönetmesi gerekiyor. Prof. Dr. Özdoğan, "Hasta yakını ihmalkârlığı yüzünden kendini suçlayıp doktora saldırabiliyor" diyor

Bir doktorun tek sorumluluğu hastasına karşı mıdır? Özellikle kanser hastalığında, yalnızca hastayı bilgilendirmek yeterli mi? Memorial Antalya Onkoloji Merkezi Başkanı Prof. Dr. Mustafa Özdoğan, kanser tedavisinin başarısında hasta yakını ile ilişkinin de etkili olduğunu söylüyor.

Bir doktorun tek sorumluluğu hastasına karşı mıdır? Doktor, hasta yakınları ile nasıl bir ilişki kurmalıdır?
Hasta yakınları; doktor tarafından hiçbir zaman problem olarak görülmemeli. Yakınının kanserle karşılaşmasından dolayı yoğun bir üzüntü içinde olabilirler. Bazı nedenlerden ötürü, yakınının bu hastalığa yakalanmasından kendilerini sorumlu tutabilirler. Kanser olan hastasını ihmal ettiğini, tedavisinin başlamasını geciktirdiğini, iş yoğunluğu ya da başka nedenler yüzünden; ona yeterince ilgi gösteremediğini düşünerek suçluluk psikolojisi içine girebilirler.

KIRILGAN OLABİLİR
Hastasını ihmal eden hasta yakını, doktora nasıl tepki gösterir?
Hasta yakınının duygu yoğunluğunu ve üzüntüsünü yok saydığınızda, kendi iç dünyasında yaşadığı sorunların üstesinden gelebilmek için sizinle savaştığını görürsünüz. Çünkü herkes psikolojisini çok iyi bir şekilde yönetemeyebilir. Hastasına karşı vicdan azabı duyan ve kendindeki eksiklikleri gideremeyen hasta yakınlarının; doktora karşı saldırgan bir tutum izlediğine, büyük tepkiler verdiklerine şahit oluyoruz. Bazen de tedavi sırasında hastanın yanında hiç görmediğiniz birini, hastanın son günlerinde yanında görmeye başlarsınız. Bir anda sürece dahil olur. Sizin hastasına olan emeklerinizi de bilmez. Ama o kişi belki hastasını ihmal ettiği, belki de onunla yaşadığı sorunlar yüzünden o kadar çok vicdan azabı çeker ki, kendi içindeki çatışmaları hekime yansıtabilir. Bu durumu hekim iyi algılamalı ve hasta yakınının hassaslaşan duygularını ustaca yönetmelidir.

YAKININDAN OLGUNLUK BEKLENEMEZ
Kanser tedavisi zorlu bir süreçtir, sabır gerektirir. Hasta yakınlarının da bir anda kabullenmesini ve olgunluk göstermesini beklemek, onlara haksızlık olur. Zaman içinde durumu kavrayacakları ve davranışlarının ona göre değişeceğini bilerek hareket etmek gerekir.

HASTA YAKINI İLAÇ GİBİDİR!
Hasta yakınlarının çaresiz kalıp pes ettiği zamanlar olabilir. Bunun hastaya yansıtılmaması için neler yapılmalı? Doktorun hasta yakınına kendisini önemli hissettirmesi gerekir. Hasta yakınının desteğinin, katkısının bu süreçte önemli olduğunu algılaması gerekir. Hasta yakını ilaç gibidir. Doktorun hasta yakınının kaygılarını anlaması, yanlış bilgileri hastası ile paylaştığında ona nasıl zarar verebileceğini hatırlatması, doğru bilgileri nasıl edinebileceği konusunda onu yönlendirmesi gerekir. Böylece kafasındaki sorulara yanıt bulacaktır. Bunlar yapılırsa doktor ile hasta yakını arasında güçlü bir birliktelik olur.

HASTAMIN KIZI NBSP; BENİ TESELİ ETİ!
Eğer gerçekten hastanız için en iyisini yapıyorsanız, hasta yakınlarından da bunun karşılığını alırsınız. Hastalığı beyin zarına sıçramış bir hastamı ziyaret ettiğimde, kızı beni teselli etmişti. "Üzülme, elinden gelen her şeyi yaptın" dedi. Bu çok acı ama gerçekten bir o kadar da güzeldi. Belki de bir onkoloğun hayatında yaşayabileceği en güzel anlardan biriydi. Elinizden geleni yaptığınızı hasta yakınınız biliyor ve sizi teselli ediyor.

ALTERNATİF TEDAVİ TALEPLERİ REDDEDİLMELİ
Aile, hastasını hastaneye yatırmak yerine alternatif tedavileri denemek isterse, buna cevabınız ne olur?
Doktorlar; böyle bir davranış karşısında çok serinkanlı bir yaklaşım göstermelidir. Eğer bir şeyi sorgulamadan reddeder, bunun nedenini de hasta ve hasta yakınlarına açıklayamazsanız, hastanın inanç ve düşüncelerini yok sayarsanız, aradaki ilişkiyi zedelersiniz. Bugün alternatif tıp ile tamamlayıcı tıp birbirinden ayrılması gereken iki kavramdır. Alternatif tıp; modern tedavileri reddeden, onların yerine doğadan olduğunu iddia eden birtakım ürünler ve yöntemler önerir. Hastalara, bu bilinmeze girildiğinde kendilerini nelerin beklediğini anlatmak çok

GENETİK RİSKLERİN ÖLÇTÜRÜLMESİ ÖNEMLİ
Genetik olarak kanser riski taşıyanların neler yapması gerekiyor?
Genetik geçişli bir kanser türünün aile bireylerinde ortaya çıkması durumunda; aileye hangi önlemleri alması gerektiği konusunda bilgi verilmelidir. Bu durum çok açık, net, dürüstçe ifade edilmeli ama umutsuzluğa da yol açmamalıdır. Örneğin; genetik geçişli bir bağırsak kanseri ile karşı karşıyaysak, aile bireyleri tarama programına alınmalıdır. Kanser riski yüksek bir durum söz konusuysa, aileye uluslararası tedavi stratejileri sunulmalı, risk ölçtürülmeli. Bu yaklaşım tüm genetik hastalıklar için geçerlidir.

ESRA TÜZÜN