İstanbul Engelsiz Yaşam Fuarı’nda Türkiye’de ilk kez görücüye çıkan giyilebilir robotik cihaz, engellilerden de tam not aldı. Fuarda 4 yıl önce geçirdiği trafik kazasında yürüme yetisi kaybeden Erdem Arslantaş, tekerlekli sandalyesini kenara itti, yıllara sonra ilk kez ayaklarının üstünde durmasının mutluluğunu, “ Çok heyecanlıyım. Tek yapmak istediğim şey durmadan yürümek” dedi. Cihazla felçli bir hasta saatte 2,6 kilometre hızla yürüyebilecek, merdiven çıkabilecek.

Bacaklarında tam ya da kısmi felç olan hastaların yürümesini sağlayan giyilebilir robotik iskelet sistemi ReWalk, yürüme özlemi içerisinde olan hastalar için umut oldu.Tekerlekli sandalyeye bağımlı olan kişileri tekrar ayağa kaldırmak için tasarlanan ReWalk, 1-4 Aralık tarihleri arasında Engelsiz Yaşam Fuarı’nda ilk kez görücüye çıktı. Yürüme yetisini askerde geçirdiği kaza sonucu kaybeden İsrailli bir bilim adamı tarafından 20 yıllık bir çalışma sonucu tasarlanan ReWalk omurilik hasarı sonucu bacaklarında tam veya kısmi felç olan kişilere umut olacak. Kişinin komutları ile harekete geçen cihaz sayesinde engelli bireyler yatağa bağlı yaşamak zorunda kalmayacak. Amerika’da ve Avrupa’da kullanılan cihazı artık Türkiye’deki hastalarda kullanabilecek.

"Umut fakirin ekmeğidir"

2012 yılında bir trafik kazası geçirdikten sonra 4 yıldır tekerlekli sandalyeye mahkum olan Erdem Arslantaş da yıllar sonra ilk kez ayağa kalkmanın mutluluğunu yaşadı. Tekerlekli sandalyesindeyken söz konusu bilimsel çalışmaları medyadan takip ettiğini belirten Arslantaş, çalışmaların Türkiye’de de yaygınlaştırılmasını istedi. Arslantaş, “ Televizyonda çekilmiş videolarını görüyorduk.Türkiye'ye gelmiş olması bir heyecan içine soktu.Nasıl olacak,aşamaları neler gibi düşünüyorsun.Şu an ben o nasıl olacakların içindeyim. Bunun en güzel tarafı tek başına yürüme özgürlüğü.Bu cihazın ağırlığını biz taşımıyoruz.Ağırlığını cihaz kendi kendine taşıyor.Fakirin ekmeği umuttur. Biz hastaların en büyük hayali umut.O olmadıktan sonra düştüğümüz yerden kalkmamız imkansız.İnsanların var olabilmesi için umutları olmalı. Tek başına zaruri ihtiyaçlarını giderebilir diye düşünüyorum. Sağlık bakanlığı kapsamına almalı ve Türkiye’nin yüzde12'si engelli ise bunların 1 milyon 200 bini ortopedik engelli bu gibi cihazlar biyonik kollar yürüme cihazları çoğaltılmalı, geliştirilmeli. Bizim bunu yapabilecek beyinlerimiz var inanıyorum” dedi.

“Şu anda tek isteğim durmadan yürümek”

Arslantaş daha sonra robotik cihazı giyerek yıllar sonra ilk kez ayağa kalkmanın mutluluğunu yaşadığını şu sözlerle anlattı: “ Amacımız kalkığımız şeklin yürüme haline gelmesi onun için de fizyoterapinin ve sporlarımın devam etmesi gerekiyor. Bunu bir başlangıç günü olarak adlandırma istiyorum. Gayet rahatım. Bir sıkıntı yok.Kollarıma verdiğim bir baskı yok.Dengem yerinde.Klinik sürecinde bir eğitim aldıktan sonra bunların hepsi oluyor tabi. Çıksam durmadan yürümek isterim.”

Engellilerden de tam not

53 yıl boyunca tekerlekli sandalye ve koltuk değnekleri ile hayatını idame ettirebildiğini söyleyen Kamuran Parıltı; “ 53y yıldır yürüyemiyorum. Yani 3 yaşımdan bu yana geçirdiğim çocuk felci yüzünden. Ama evimde koltuk değneklerimi kullanıyorum.Harika bir şey tüylerim diken diken oldu.Bir an yürümek geldi içimden.Bu tür şeylerin daha çok yaygınlaşmasını ve devletimizin bunları karşılamasını talep ediyorum.Bunları çok önemli bizim hayatımızın olmazsa olmazları” dedi.

Bizler gibi yürüsünler

ReWalk’un Türkiye Distribütörü Simay Medikal Yönetim Kurulu Başkanı Ali Naki Solak İsraillli bir bilim adamı tarafından 20 yıl önce tasarlanan robotik cihazın çalışma ve kullanım prensipleri hakkında şu bilgileri verdi: “2013 yılında Times dergisi tarafından Dünyanın ilk 50 icadı arasında yer alan bir ürün . Felçli grubu hastalarımızda kullanılıyor.Cihazımız 28 kilo ama hiçbir şekilde hataya ağırlık vermemektedir.Hastanın ağırlığı ile beraber kendi ağrılığını taşımaktadır.Cihazımız T4 seviyesi ve altındaki hastalarımız için çok daha uygun. Cihazı kullanmadan önce ciddi bir rehabilitasyon gerekiyor.Bu süre hastaya göre 2 hafta ile 8 hafta arasında değişiyor. Cihaz bir denge cihazı.Belirli hareketlerle cihaz kendini ufak bir yapay zeka gibi hareket ettirebiliyor. Çoğu felçli hastamız artık sosyal hayatın içerisinde dışarıda, parkta, evinde bizler gibi yürüyebilsin istiyoruz.”

Merdiven çıkabilirler

Omurilik hasarı sonucu bacaklarında tam veya kısmi felç olan hastalar için tasarlanan ReWalk, tekerlekli sandalyeye bağımlı olan bu kişileri tekrar ayağa kaldırıyor. Giyilebilir dış iskelet sistemi olarak da ifade edilen ReWalk ile hasta yürüyüş yapabiliyor, ayakta durabiliyor, merdiven inip çıkma gibi işlevleri yerine getirebiliyor. Avrupa ve Amerika’daki felçli hastaların sıklıkla kullandığı cihazın en önemli özelliği ise kullanan kişinin komutları ile harekete geçmesi. Omurilik yaralanması olan kişilerde kalça ve dizlerde hareket oluşturarak bu kişilerin dik durmasını, yürümesini, dönmesini ve hatta merdiven inip çıkmasını sağlayan giyilebilir nitelikle olan ReWalk, Amerika ve Avrupa’dan sonra Türkiye’deki hastalar için de umut oldu. 28 kilogram olduğunu ancak hastanın bu ağırlığı hissetmediğini ifade etti. Cihazın çalışma prensipleri hakkında bilgi veren Solak, boyu, 1.60 - 1.90 cm arasında olanlar ve vücut ağırlığı 100 kg. olan hastalar bu cihazı kullanabileceğini, sağlıklı bir insanın seri adımlarla saatte yaklaşık 5,6 kilometre hızla yürüyebildiğini, Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylı olan ReWalk kullanan bir hastanın hızının ise 2,6 kilometre hıza ulaştığını belirtti.

KOMUTLA HAREKET EDİYOR

İnsansı robotun en önemli özelliği, kullanan kişinin komutlarıyla harekete geçiyor oluşu. Bu özellik sistemin güvenirliği açısından da oldukça önemli. Hasta istediği zaman harekete başlayabiliyor, istediği zaman hareketi sonlandırabiliyor.