'TEDAVİ EDİCİ SAĞLIK BEYANLARI' İÇEREN ÜRÜNLERİN REKLAMINA CEZA

UĞUR ASLANHAN - Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Başkanı Aziz Koçal, kurdukları komisyonla günde 3 saate yakın geleneksel ve sosyal medyadaki reklamları takip edeceklerini belirterek, "Özellikle sosyal medyadaki aldatıcı, yanıltıcı reklamlar ile bazı markaları taklit eden sahte ürünler tespit ediliyor. Televizyon, sosyal medya ve yazılı medyada yer alan ve tüketiciyi aldattığını tespit ettiğimiz reklamları Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu'na bildiriyoruz. tüketiciyi aldatan reklamlara geçit vermeyeceğiz." dedi.

Koçal, AA muhabirine konuya ilişkin yaptığı açıklamada, aldatıcı, yanıltıcı ve tüketicinin bilgisizliğini istismar edici reklamlara karşı verdikleri mücadele çerçevesinde bazı sağlık ürünleri için Reklam Kurulu'na yaptıkları şikayetlerin kurul tarafından incelenerek ilgili firmalara cezalar verilmeye başlandığını söyledi.

Ankara, İstanbul, Bursa ve İzmir'de federasyona bağlı dernek ve şubelere bir bildiri yayınladıklarını dile getiren Koçal, "Televizyon, yazılı medya ve sosyal medyada tüketiciyi aldattığına inandıkları reklamları tespit etmelerini istedik. Özellikle gıda destek ürünü olarak Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan izinli ürünlerin 'tedavi edici sağlık beyanları' içermesi üzerine bir çok reklamın aldatıcı olduğu tespit edildi." diye konuştu.

Koçal, son dönemde yanıltıcı ve aldatıcı reklamlara yönelik ciddi mücadele verdiklerini kaydederek, şu ifadeleri kullandı:

"Son birkaç yıldır aldatıcı reklamların, televizyon ve yazılı basından daha fazla sosyal medyada paylaşıldığını görüyoruz. Ülkemizde bazı sosyal medya sitelerinin 45 milyona ulaşan kullanıcıları var. Sosyal medyada kanseri ve tüm hastalıkları iyi ettiğini belirten ürünleri tespit ettik. Büyük illerdeki dernek yöneticilerimiz ve üyelerimizin katılımıyla aldatıcı reklamları izleyen bir komisyon kurduk. Komisyon üyeleri günde 3 saate yakın geleneksel ve sosyal medyadaki reklamları takip ediyor. Özellikle sosyal medyadaki aldatıcı, yanıltıcı reklamlar ile bazı markaları taklit eden sahte ürünler tespit ediliyor. Televizyon, sosyal medya ve yazılı medyada yer alan ve tüketiciyi aldattığını tespit ettiğimiz reklamları Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu'na bildiriyoruz. Tüketiciyi aldatan reklamlara geçit vermeyeceğiz."

- "Başvurularımızda tüketici lehine karar çıkmaya başladı"

Koçal, bu bağlamda son olarak internet ve çeşitli televizyon kanallarında, cilt bakımı gibi bazı kozmetik ürünlerinin reklamlarının, Kozmetik Yönetmeliğine, Sağlık Beyanı ile Satışa Sunulan Ürünlerin Sağlık Beyanları Hakkında Yönetmeliğe, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğe ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un ilgili hükümlerine aykırı olması nedeniyle Reklam Kurulu'na başvuru yaptıklarını bildirdi.

Bu başvuru sonucunda, şikayet konusu ürünlerle ilgili reklamlarda yer alan bilgilerin gerçeği yansıtmadığı ve dolayısıyla tüketicileri aldatmaya yönelik olduğu yönünde karar verilmeye başlandığını dile getiren Koçal, şu değerlendirmelerde bulundu:

"TÜDEF, tüketicinin reklamlar konusunda güvenini sarsan en önemli konunun, tıp doktorlarının ve doktor görünümlü diş hekimlerinin 'onaylı, test edildi-onaylandı' türü ifadeler olduğunu belirledi. Diş hekimlerinin tavsiyesi, tıp branş meslek derneği adı altında kurulan derneklerin yalnızca bir ürüne onay vermelerinin tüketicinin bilim insanlarına olan güveni sarstığı belirtildi. Ülkemizde hekimlik uygulamalarının esaslarını belirleyen temel yasa olan 1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun'un 24. maddesi ile bu maddeye paralel olarak düzenlenmiş olan Tıbbi Deontoloji Tüzüğü'nün 9. maddesine göre hekimlerin reklamlara çıkması yasaktır."

Koçal, ayrıca Hekimlik Meslek Etiği Kurallarının "Ticari Amaç ve Reklam Yasağı" başlıklı 11. maddesine göre "Hekim, mesleğini uygularken reklam yapamaz, ticari reklamlara araç olamaz, çalışmalarına ticari bir görünüm veremez" ifadelerinin yer aldığını vurguladı.

- "Yasaklananlar isim ve adres değiştirerek yeniden satış yapıyor"

Koçal, geçen aylarda Reklam Kurulu tarafından cezalandırılan ve para cezası uygulanan bazı firmaların sosyal medyada ad ve adres değiştirerek, ciğerleri temizlediği iddia edilen bazı macunları sattığını tespit ettiklerini belirterek, şu bilgileri verdi:

"Bunu Reklam Kurulu'na bildirdik. Bizler sosyal medyanın da bir mecra kuruluşu olarak sorumluluğunu bilmesi ve kendisinde yayınlanacak aldatıcı reklamları bir süzgeçten geçirecek bir ekip kurmasını istiyoruz. Bu yapılmadığı takdirde sosyal medyanın aldatıcı reklamlarda bir mecra kuruluşu olarak zincirleme sorumluluğu olduğu gerekçesiyle cezalandırılmasını da talep edeceğiz. Bu zaten mevcut yasalarda olan bir maddedir ama bir müddettir uygulanmamaktadır. Reklamlar, ortalama tüketicinin algılama düzeyi ile reklamın tüketici üzerindeki olası etkisi göz önünde bulundurularak hazırlanmalıdır. Tüketicileri istismar ederek üzerinden haksız kazanç elde etmeyi alışkanlık haline getiren kişiler bilmeli ki örgütlü tüketicinin gücü ve TÜDEF'in nefesi enselerindedir."