Yapay Zeka Politikaları Derneği Başkanı Zafer Küçükşabanoğlu: "Türkiye, ekonomi ve güvenlikten ziyade, çıkıp 'Biz yapay zekanın bu alanına talibiz' diye el yükseltebilir. Bu alan hangisi olur hep beraber karar vereceğiz ama tarım, sağlık belki de yeni bir alan, diplomasi alanında Türkiye neden öncü olmasın"

Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği Başkanı Mehmet Ali Tombalak: "Bu bölgenin en güvenli ülkesi neresi? Türkiye. Bu bölgenin en ölçekli ülkesi, en çok üretim yapan, en çok kaynağı olan ülkesi neresi? Türkiye. Bu bölgenin en yetkin ülkesi neresi? Türkiye. O zaman biz niye bölgenin veri merkezi olmuyoruz?"

TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu, AK Parti Eskişehir Milletvekili Fatih Dönmez başkanlığında toplandı.

Dönmez, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, dün İstanbul Teknik Üniversitesi ve Koç Üniversitesi'ne Komisyon üyeleriyle gerçekleştirdikleri ziyaretlerin çok verimli geçtiğini söyledi.

Fatih Dönmez, takvim elverdiği süre içerisinde diğer sivil toplum kuruluşlarını da dinleyeceklerini belirtti.

Daha sonra söz alan Yapay Zeka Politikaları Derneği (AIPA) Başkanı Küçükşabanoğlu komisyonda sunum yaptı.

Yapay zeka ekonomisinin 2030 yılına kadar yaklaşık 15,7 trilyon dolarlık bir ekonomik hacim yaratacağını belirten Küçükşabanoğlu, "Yapay zeka 2030 yılına kadar tüm dünyada yaklaşık 85 milyon istihdam kaybına yol açacak. Bu, bardağın boş tarafı ama tüm dünyada 97 milyon yeni istihdam yaratacak. Peki, Türkiye kaybolacaklara mı odaklanacak yoksa var olacaklara mı odaklanacak onu konuşmamız lazım." dedi.

Devletlerin yapay zekaya "ekonomi ve güvenlik" olmak üzere iki açıdan baktığını anlatan Küçükşabanoğlu, IMF'nin "Ülkelerin Yapay Zekaya Hazır Olma Endeksi"nde Türkiye'nin 50'inci sırada yer aldığını anımsattı.

Yapay zeka alanındaki önerilerini de paylaşan Küçükşabanoğlu, toplumsal farkındalığın artırılması, yapay zeka politikaları geliştirilmesi, eğitim sisteminin güncellenmesi, orkestrasyon görevi üstlenecek yeni bir kurum kurulması, yeni bir girişimcilik kültürü yaratılması, uluslararası çalışmalarda aktif bir rol oynanması ve yapay zeka alanında bir alanın belirlenerek bu sektörde öncü olunması gerektiğini ifade etti.

Küçükşabanoğlu, dünyada ikinci yapay zeka üniversitesinin Türkiye'de açılmasını ve Türkiye'de yapay zeka çalışmalarını başlatan Cahit Arf'ın isminin bu üniversiteye verilmesini önerdi.

Komisyon Başkanı Dönmez'in "Endekste ilk 20'ye girmek için yapılması gereken 3 şey nedir?" sorusu üzerine Küçükşabanoğlu, bunun, topluma yapay zekanın öğretilmesi, eğitim sisteminin güncellenmesi ve kamunun yönlendirici olması ile olabileceğini söyledi.

Küçükşabanoğlu, bu faktörler gerçekleştiğinde Türkiye'nin 2030 yılına kadar ilk 20'ye girebileceğini, bunun için potansiyelinin fazlasıyla olduğunu vurguladı.

Yeni Yol Partisi Denizli Milletvekili Sema Silkin Ün'ün Türkiye'nin yapay zekada hangi alanda öncü olması gerektiğine ilişkin sorusuna Küçükşabanoğlu, "Türkiye'nin hangi alanda öncü olacağına hep beraber karar vermemiz lazım. Tarımda çok büyük fırsatlar var, sağlıkta çok büyük fırsatlar var. Bir de yeni bir diplomasi tarafı var bu işin. Türkiye, ekonomi ve güvenlikten ziyade, çıkıp 'Biz yapay zekanın bu alanına talibiz' diye el yükseltebilir. Bu alan hangisi olur, hep beraber karar vereceğiz ama tarım, sağlık belki de yeni bir alan, diplomasi alanında Türkiye neden öncü olmasın." yanıtını verdi.

- "Türkiye'de şu anda yapay zekadan dolayı istihdam kaybı yok"

AIPA Başkan Yardımcısı Volkan Kılıç da yaptıkları araştırma sonuçlarına göre, Türkiye'de toplumun yüzde 22,6'sının "yapay zeka" hakkında bir fikir belirtmediğini, yüzde 1,1 gibi ciddi bir oranın da yapay zekayı robotla eşleştirdiğini, AIPA olarak buna "Hollywood etkisi" dediklerini kaydetti.

Yapay zekanın istihdama etkisine işaret eden Kılıç, 2023'te yapay zeka kullanan işletmelerin yüzde 65,5'inin istihdamında değişiklik olmazken, yüzde 25,9'unun istihdamının arttığını ve yüzde 8.6'sının istihdamında ise azalma olduğunu aktardı.

Türkiye'de şu anda yapay zekadan dolayı bir istihdam kaybı yaşanmadığını dile getiren Kılıç, "Çalışanlarımızın bu teknolojilere adaptasyonunun sağlanması ve bu teknolojileri kullanmayı öğrenmesiyle aslında çıkabilecek bu istihdam sorununun önüne geçilebileceğini görüyoruz. Ancak artık terazi tam denge durumunda, bu etkinliklerin çalışanlarımıza hızlı bir şekilde kazandırılmasının vakti de geldi." dedi.

AIPA Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Umut Demirezen de ABD'nin yapay zeka için kullanılan gelişmiş çiplerin ihracatını bazı ülkeler için kısıtlayan kararını anımsatarak, Türkiye'nin yapay zeka alanındaki rekabet gücünü koruyabilmesi için alternatif tedarik zincirleri oluşturması ve yerli üretim kapasitesini artırması gerektiğinin altını çizdi.

Demirezen, nöromorfik sistemlerin nasıl çalıştığını anlatan bir demoyu Komisyon üyeleri ile paylaştı.

- "Fiyat rekabetinden, teknolojide değer rekabetine dönmeliyiz"

Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBSİAD) Başkanı Mehmet Ali Tombalak da komisyondaki sunumunda, Türkiye'de teknoloji yatırımlarının yüzde 85'inin kurumların içinde yapıldığını, yapılan çözümlerin tamamının sadece o kuruma değer ürettiğini söyledi.

Bunun, ülkeye ve sektöre fayda üretmediğine dikkati çeken Tombalak, "Kurumlar, içeride yaptığı teknoloji yatırımlarını dışardaki çözüm sağlayan ekosistem paydaşlarıyla yapsın." önerisinde bulundu.

Bugün her kurumun veri merkezini kendi içinde yaptığını, bunu bir kurum yapsa, belki de bölgesel bir veri merkezi olacağını ifade eden Tombalak, "Bu bölgenin en güvenli ülkesi neresi? Türkiye. Bu bölgenin en ölçekli ülkesi, en çok üretim yapan, en çok kaynağı olan ülkesi neresi? Türkiye. Bu bölgenin en yetkin ülkesi neresi? Türkiye. O zaman biz niye bölgenin veri merkezi olmuyoruz?" dedi.

Yapay zekanın "veri merkezsiz" olamayacağının altını çizen Tombalak, "Bu sektörün büyümesi için fiyat rekabetinden teknolojide değer rekabetine dönmeliyiz." dedi.

Tombalak, kamu ve özel sektör temsilcilerinden oluşan bir komite kurulması ve birlikte çalışılması gerektiğini vurguladı.

- "Çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz"

TÜBSİAD Temsilcisi Lütfi Yenel ise fonlamada hata yapıldığını savunarak, "Yatırımlar, başlangıç için çok güzel ama büyüme için yeterli değil. Türkiye'de orta büyüklükteki büyüme fonları maalesef yok. Devlet de bu konuda duyarlı değil, devlet bankalarımız hiç duyarlı değil. Dolayısıyla bizim başlangıç seviyesindeki yatırımlara paramız var ama ondan sonra büyütmek için paramız yok." diye konuştu.

Yenel, ekonomik olarak doğru işleri yapmak kaydıyla yapay zeka alanında Türkiye'nin başarılı olacağına inandığını belirtti.

Açık Veri ve Teknoloji Derneği Başkanı Bilal Eren de komisyondaki sunumunda, yapay zeka için açık verinin neden gerekli olduğunu anlatarak, "liderlik", "ulusal açık veri portalı" ve "makine okunabilir açık veri" başlıkları altında önerilerini sıraladı.

Eren, tüm kamu kurumlarının verileri paylaşırken bir standartta paylaşması gerektiğini söyledi.

Bunun üzerine Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Yetkilisi İlayda Süer, ulusal veri stratejisi çalışmalarının başlatıldığını, "Kamu Veri Alanı" adında bir pilot çalışmalarının da bulunduğunu aktardı.

Açık veri mevzuatına ilişkin çalışmaların da başlatıldığını dile getiren Süer, hem endişelerin hem ihtiyaçların farkında olduklarını belirtti. Süer, "İletilen çekinceler dikkate alınarak, bu alandaki çalışmalarımıza, yapay zekadaki düzenleme çalışmalarımıza ek olarak hız kesmeden devam ediyoruz." dedi.